Om 2 uur in de middag begint manlief te koken. We hebben net de lunch achter de kiezen en ik kijk hem dan ook verwonderd aan. Hij wijst op een grote gietijzeren pan, met daarin een stuk biologisch stoofvlees.. “Ik ga het lekker langzaam laten stoven, dan smaakt het nog lekkerder.” Ik geloof hem direct, maar iets anders vind ik net zo interessant: door voedsel langzaam te bereiden op lage temperaturen, slowcooking, verbruik je veel minder energie. Lekker en duurzaam dus, mijn favoriete combinatie.
Wat maakt slowcooking in de gietijzeren pan zo duurzaam?
- De lage temperaturen. Misschien dacht je wel dat het juist minder duurzaam is om lang te koken, maar koken op lage temperatuur is altijd voordeliger. Er gaat namelijk veel minder warmte verloren. Vergelijk het ook maar eens met je (vaat)wasmachine: het eco-programma duurt veel langer, maar is toch zuiniger.
- Grote hoeveelheden tegelijk. Dankzij het gebruik van een grote pan is het makkelijk om grotere hoeveelheden voedsel in een keer te bereiden. De restjes bewaar vries je in of eet je de volgende dag.
Er zijn uiteraard meerdere factoren die je maaltijd duurzamer maken. Zoals
- het gebruik van biologische ingrediënten. Duurzaamheid gaat niet alleen over de kookmethode zelf, maar ook over de ingrediënten die je gebruikt. Kies voor biologisch, seizoens en lokaal geproduceerde ingrediënten. Ons stooflapje is afkomstig van een Schotse Hooglander die zijn hele leven hier in het Drentse Aa-gebied vrij in de natuur heeft gelopen, op een perceel van minimaal 50 ha.
- Uiteraard kan slowcooking ook zonder vlees worden toegepast. Zie hieronder tips voor een heerlijke vegetarische stoofpot.
- Kies voor een duurzame pan. Een pan is een pan zou je denken? Maar daar zit toch veel verschil in. Wij hebben de Dutch Oven in huis. Een prachtige pan van het Nederlands merk Combekk, dat zoveel als mogelijk gebruik maakt van gerecyclede materialen, zoals gerecycled roestvrij staal, aluminium en bakeliet. Ze gebruiken bijvoorbeeld oude spoorrails en oude fietsen! De pan die wij gebruiken is vrij van giftige stoffen. Er zit geen lood, cadmium, PFA, PFAS, PBA of iets anders in. 100% voedselveilig dus. Nog een leuk weetje: deze pan kan ook prima in de oven of buiten op een vuurtje.
- Milieuvriendelijke reiniging. Je pan moet uiteraard weer schoon. Ik zet onze pan niet in de vaatwasser, maar maak ‘m schoon met heet water, en als het erg vet is, een klein beetje milieuvriendelijk afwasmiddel.
Slowcooking maakt het eten lekkerder
Je proeft het gewoon: Het langzame kookproces bij lage temperaturen zorgt voor een betere smaak en textuur van voedsel. Door voedsel langzaam te garen, kunnen de smaken zich beter ontwikkelen en worden vlees en andere ingrediënten malser, sappiger en smaakvoller.
En is het ook gezonder? Waar hoge temperaturen sommige voedingsstoffen zoals vitamines en antioxidanten kunnen afbreken, zorgt het langzame garingsproces er juist voor dat deze voedingsstoffen behouden bljven.
Tips voor vegetarisch stoven
Slowcooking is ook geschikt voor vegetarische en veganistische gerechten. Een paar tips voor slowcooking zonder vlees. Hoe lang iets moet garen is afhankelijk van de ingredienten. Maar de basis is als volgt:
- Verhit één wat olie in de stoofpan,
- Bak eerst de ingrediënten van je stoofgerecht. Dit geldt niet voor alle groente. Veel kun je ook rauw toevoegen aan het water (zie hierna).
- Voeg water, bouillon, of wijn toe aan de pan. Hoeveel vocht je moet toevoegen verschilt per gerecht.
- Voeg naar wens kruiden toe en eventueel andere rauwe ingrediënten, zoals groente en/of peulvruchten.
- Doe de deksel op de pan en breng de inhoud net niet aan de kook. Zet daarna de warmtebron laag en laat de ingrediënten langzaam gaar stoven. Stoven kan ook in de oven. Gebruik hiervoor een ovenbestendige pan (bijvoorbeeld de Dutch Oven) en laat de temperatuur niet boven de 80°C komen.
De keuze is reuze! Denk aan
- Bonen en peulvruchten: Droge bonen en peulvruchten, zoals kikkererwten, linzen, en zwarte bonen, kunnen uitstekend worden bereid in een slowcooker of stoofpan. Week de bonen ‘s nachts, spoel ze af en kook ze vervolgens langzaam met kruiden, groentebouillon en andere smaakmakers. Doe hiervoor water, bouillon of wijn in de pan en voeg de bonen (of andere groente) toe. Doe de deksel op de pan en breng de inhoud net niet aan de kook. Zet de warmtebron laag en laat alles langzaam gaar stoven.
- Groentestoofschotels: Combineer verschillende groenten, zoals wortelen, aardappelen, paprika’s, courgette, champignons, tomaten en uien, met kruiden, bouillon en eventueel wat tomatensaus. Laat het langzaam sudderen tot de groenten zacht en vol van smaak zijn.
- Vegetarische curry’s: Combineer groenten, zoals bloemkool, zoete aardappel, erwten en spinazie, met een zelfgemaakte currypasta, kokosmelk en kruiden. Laat het langzaam koken zodat de smaken zich goed kunnen vermengen.
Hoewel koken op lage temperaturen voordelen heeft, zijn er ook gerechten en kookmethoden waarbij hogere temperaturen nodig zijn. Het is belangrijk om de juiste kooktechniek te kiezen op basis van het voedsel dat je bereidt om de beste resultaten te krijgen.
Weten hoe je zuinig een eitje kookt? Lees hier:
Koop ik in de winter sperzieboontjes uit Kenia of uit Nederland? Wat is duurzamer, groente uit blik of uit glas? En als ik kies voor soja, ben ik dan medeschuldig aan vernietiging van het tropisch regenwoud? Het zijn van die vragen die mij bezighouden, omdat ik graag zo duurzaam mogelijk wil eten. Maar antwoorden zijn niet zo makkelijk te vinden.
Wat is het mooie aan het boek? Ze gaat de uitdaging niet uit de weg om ook de voors en tegen van biologisch eten aan te geven. Ze legt ook uit waarom duurzaam eten niet per definitie duurder is, zolang je maar je groente en fruit van het seizoen koopt, lokaal geteeld, onbewerkt, onverpakt of in grote verpakkingen. Maar ze stelt zich ook de vraag: hoe zit het met de voetafdruk van vleesvervangers, van soja, eieren, vis, noten en zaden, peulvruchten, kaas en paddenstoelen?
Seitanwraps (milieubelasting: vier voetjes)