elkedaggroener

inspiratie voor een duurzame leefstijl

Ageda Venema

Circulaire economie is leven zonder afval

door Leave a Comment

Weet jij wat circulaire economie precies inhoudt? Ik vind het maar een moeilijk woord. Ik hoor er vaak over als het gaat om de bouw, waar oude materialen opnieuw gebruikt worden. Net als in ons huis, waar we oude dakpannen en stenen opnieuw gebruiken. Maar wat betekent circulaire economie voor het gewone huis-tuin-en-keuken-werk?

Moeten we natuurlijk eerst snappen in wat voor economie we nu zitten. We noemen de economie van vandaag de lineaire economie. In deze economie wordt een product gemaakt, gebruikt en weggegooid. Denk aan een plastic zakje: het wordt gemaakt, je verpakt je brood er in en als je brood op is, verdwijnt het zakje in de prullenbak. In dit systeem creëren we waarde door zoveel mogelijk producten te maken en te verkopen.

Afval wordt grondstof

In de ciruclaire economie doen we het anders: hier ligt de focus op het behoud van grondstoffen. Met dit oogpunt zijn de producten ook gemaakt: om weer te kunnen hergebruiken. Als de levenscyclus van het product ten einde is, hoeft het niet weggegooid te worden, maar kan je het terugsturen naar bijvoorbeeld de fabrikant die het uit elkaar haalt en de onderdelen opnieuw gebruikt. Binnen de circulaire economie gaat het om verminderen, veranderen, verduurzamen, oftewel ‘reduce, reuse, recycle’. Er wordt bezuinigd op de grondstoffen (reduce), producten worden gemaakt van herbruikbare grondstoffen (reuse) en aan het einde van het ‘nut’ gerecycled (recycle). Kortom: Afval bestaat niet meer. En grondstoffen raken niet op. Want afval wordt weer grondstof.

Een mooi voorbeeld is Mud Jeans. Zij maken en verkopen spijkerbroeken. Ik heb al verschillende broeken bij hen geleased. Gaat hij kapot dan repareren ze hem voor je. Is hij versleten, dan stuur je ‘m terug in ruil voor een nieuwe. Mud Jeans versnippert de broek en maakt er vervolgens weer een tas van. Of een nieuwe broek. Je oude broek dient dus als grondstof voor een nieuwe. Grondstoffen raken zo veel minder snel op.

Onze economie van vandaag is gericht op kopen kopen kopen. Oftewel, gezien door de ogen van de fabrikant: verkopen verkopen verkopen. We klagen toch allemaal dat de wasmachine na een jaar of 5 al bijna versleten is, terwijl we vroeger rustig 25 jaar met hetzelfde product deden. En probeer jij maar eens een koffiezetapparaat te repareren. Grote kans dat je hem niet eens open krijgt! Deze producten zijn niet gemaakt voor langdurig gebruik, maar met het verzoek om zo snel mogelijk weer een nieuwe te kopen.

Zo kan het wel

We moeten ons dus zien los te maken uit deze stroming. Hoe? Tja, dat is op dit moment nog niet heel makkelijk. Nederland heeft zich zelf als doel gesteld om in 2050 een circulaire economie te hebben. Zitten we tot zolang met de armen over elkaar? Dacht het niet! Dit is wat we al kunnen doen:

  • Koop geen wegwerpproducten. Die zijn gericht op eenmalig gebruik en na gebruik ook nutteloos
  • Koop minder. Vraag je af of je het wel echt nodig hebt.
  • En als je het nodig hebt, moet je het dan ook echt kopen? Of kun je het lenen? Of leasen? Of is het tweedehands te koop?
  • Gebruik wat je hebt zo lang mogelijk.
  • Is het kapot? Kijk of je het kan laten repareren?
  • Valt het niet te repareren? Misschien kun je er iets anders van maken? Kijk eens op Pinterest, daar vind je 1001 ideeën (zie de afbeeldingen in dit blog). Bijvoorbeeld wat je kan doen met je oude shirt, handdoeken, fietsbanden, enz. Wees creatief.
  • Kan je er echt niets meer mee? Zorg er dan voor dat je het goed weggooit. Scheid je afval. Oud apparatuur kan naar de milieustraat, versleten kleding in de kledingcontainer. Zo kan het allemaal nog een keer gebruikt worden. Wat in de grijze container belandt, wordt grotendeels verbrand. En dan is het weg en kan niemand er meer iets mee. En dat is zonde.
  • Wil je er gewoon van af? Verkoop het op marktplaats of geef het weg.

Delen is lief

Delen is een mooi onderdeel van de circulaire economie. In plaats dat we allemaal alles voor onszelf kopen, kunnen we ook kijken wat familie, vrienden of buren al hebben. Bijvoorbeeld een auto. Gereedschap. Een partytent. Of misschien iets kleins als een koffer. Je bent immers niet het hele jaar op vakantie!

Lees verder:

 

Theeblaadjes en koffiedik hergebruiken

door Leave a Comment

Smoothie van koffiedik? Theeblaadjes onder je oksels? Nou nee, niet echt. Toch is het zonde om koffieprut en theeblaadjes gewoon in de groencontainer te gooien. Want ze hebben bijzondere eigenschappen. Met onze losse thee en koffiebonen sparen wij wekelijks een aardig hoeveelheid op. Theeblaadjes en koffiedik hergebruiken is zeker de moeite waard. Hieronder de meest simpele DIY tips met koffie en thee.

Koffiedik hergebruiken

  1. Lichaamsscrub: vul een potje voor een kwart met suiker en een kwart met koffiedik. Voeg al roerende zoveel olie toe tot het mengsel smeerbaar is. Gebruik onder de douche en je huid is weer perzikzacht.
  2. Schuurmiddel voor pannen: een schuursponsje met 1 of 2 eetlepels koffiedik is alles wat je nodig hebt.
  3. In de tuin: Koffiedik houdt naaktslakken op afstand en katten uit je tuin. Daarnaast is het een natuurlijk middel tegen bladluizen.
  4. Gootsteenontstopper: bepaalde oliën in de koffiedik kunnen ervoor zorgen dat je gootsteen beter doorstroomt. Het vuil hecht zich aan de oliën vast. Doe dit wel met voldoende heet water.
  5. Compost: gooi de koffiedik bij je planten in de tuin. Koffiedik bevat onder andere stikstof, fosfor, magnesium en kalium. Of gooi het gewoon op de composthoop. Wormen zijn er dol op.

Theeblaadjes hergebruiken

  1. Tegen ongedierte: Gebruikte groene theeblaadjes houdt ongedierte en insecten weg. Voeg wat toe aan het plantenwater als je je kamerplanten water geeft. Dit kan uiteraard ook met theezakjes
  2. Luchtverfrisser: Gooi gebruikte en gedroogde theebladeren in de vuilnisbak of kattenbak. Het vermindert nare geurtjes. Werkt ook tegen knoflook of uienlucht aan je handen. Wrijf ze in met natte groene theebladeren. Je kunt hiervoor ook koffiedik hergebruiken
  3. In de keuken: Een theezakje kan je opnieuw gebruiken in de pan met rijst of pasta. Het zorgt voor een extra smaakje aan je maaltijd.
  4. Zonnebrand: Koude thee of gekoelde gebruikte theezakjes verzachten de pijn bij kleine brandwonden of verbranding door de zon. Ook tegen de ‘brand’ van insectenbeten zijn gekoelde gebruikte theezakjes een oplossing.

Lees ook:

Duurzaam schoonmaken: Een schoon en fris bed

 

DIY: Vlierbessensiroop maken

door Leave a Comment

In juni genoot ik van vlierbloesemsap. De bloesem van destijds, zijn nu besjes geworden. Tijd dus voor vlierbessensiroop. Onze struiken hangen nu vol trossen vlierbessen. En dat moet, als ik het mag geloven, liters siroop opleveren. Hoe je dat maakt? Dat lees je hieronder. En ook een receptje voor vlierbessenjam. Met appel!

 

Eerst maak je vlierbessensap

  • water
  • vlierbessen

Pluk de rijpe vlierbessen. Ze moeten mooi zwart zijn, ofwel diep paars. Groene bessen haal je eruit, die schijnen giftig te zijn. Haal zoveel mogelijk takjes van de bessen. Bijvoorbeeld door de bessen er met een vork af te ‘ritsen’. Ik doe het lekker met de handen. Een ‘bloederig’ karweitje, maar ook lekker zen.

 

Spoel de bessen even af en kook ze vervolgens op een zacht vuurtje met een klein beetje water zo’n 20 minuten. Verhouding: 1,5 kilo besjes en 100 ml water. Na 20 minuten zijn de vlierbessen zacht en opengebarsten.

Dan vlierbessensiroop

  • vlierbessensap
  • suiker

Met het vlierbessensap maak je vlierbessensiroop. Breng in een pan 1 liter vlierbessensap aan de kook samen met 500 gram tot 1 kilogram suiker. Suiker maakt je siroop niet alleen zoeter, maar heeft ook als doel om de siroop langer houdbaar te maken. Verwarm het net zolang totdat alle suiker is opgenomen. Giet het vervolgens in een schone fles. Gebruik hiervoor een trechter of een maatbeker (dat schenkt wat makkelijker). Draai de dop er direct op.

Let op: de siroop is gloeiend heet. Verwarm eventueel eerst de fles voor met een beetje kokend water.

Tips:

  • Voeg kruidnagel toe bij de siroop
  • Of citroensap
  • Of een takje rozemarijn en tijm bij voor een echt anti-verkoudheidsdrankje

Waarom vlierbessensiroop? Omdat het gezond is. Het helpt tegen verkoudheid. Voeg er rozemarijn aan toe, en het smaakt als Natterman. Leng de siroop aan met wat water. Je kunt het warm en koud drinken.

Vlierbessenjam maken

Het is een bijzondere smaak, vlierbessenjam. Daarom voeg ik ook appel toe, voor de frisse touch.

  • 1 kg vlierbessen
  • 2 appels
  • 100 ml citroensap
  • 250 gram suiker
  • 1 zakje geleipoeder

Kook de vlierbessen en laat ze 10 minuten zachtjes doorpruttelen. Zitten er nog takjes in, zeef dan het geheel. Rasp ondertussen de appels. Doe de vlierbessen terug in de pan (als je ze hebt gezeefd) en voeg de suiker met de geleipoeder toe. Laat nog even doorkoken en voeg vervolgens de geraspte appels en het citroensap toe. Doe de stollingstest (een drupje jam op een koud schaaltje). Heeft het de gewenste dikte, schenk het dan over in gesteriliseerde potjes.

Lees verder:

BewarenBewaren

DIY: rabarberjam maken

door Leave a Comment

Het is tot zover een voorjaar van niks. Ik kan de wortels en de bietjes, en ja, zelfs de sla wel uit de grond kijken. Maar hoe anders is het met de rabarber! Hij groeit en groeit en groeit. Tijd dus voor wat lekkers. En om er nog het hele jaar van te kunnen genieten, ga ik aan de slag en rabarberjam maken. Verrukkelijk!  

Ruim een kilo rabarber plukte ik. Dit is voor de eerste lading, want er staat minstens nog een kilo. Voor deze week. Volgende week is er vast nog meer!

Rabarberjam maken is niet moeilijk. Wat heb je nodig:

  • 1 kilo rabarber
  • 500 gram suiker
  • 4 gram agar agar of een zakje geleipoeder

Was de rabarber, snijd het in stukjes van 1 cm en doe het in een pan. Voeg de suiker bij en breng het geheel aan de kook. Zet het vuur niet te hard aan in het begin, anders brandt het aan. Op een gegeven moment komt het vocht los uit de rabarber, dan kan het vuur weer wat hoger. Laat net zo lang doorkoken totdat de rabarber uit elkaar valt en zacht is.

Doe de agar agar erbij en laat het heel kort nog 2 minuten doorkoken. Schenk daarna over in schone potjes.

Jam zonder suiker

O ja, ik en suiker. Al jaren vermijd ik waar mogelijk suiker. En dan toch suiker in de jam? Dat komt omdat het rabarberjam is. En zonder suiker is het mij veel te zuur! Suiker heeft daarnaast een bijzondere eigenschap. Het zorgt er onder andere voor dat jam bindt en dat het goed bewaard kan worden, want suiker zorgt ervoor dat bacteriën en enzymen niet de kans krijgen om je jam te laten bederven.  Wil je geen suiker, dan kan je kiezen voor bijvoorbeeld ahornsiroop, kokosbloesemsuiker of honing. Maar dan heb je nog iets nodig om je jam dik te laten worden. Bijvoorbeeld:

  • pec (pectine)
  • chia-zaadjes of
  • agar-agar
  • sap van vruchten met veel pectine, zoals bijvoorbeeld citroen, sinaasappel,  aalbes, peer, kweepeer, appel, pruim en kruisbes.

Geleisuiker of gewone suiker?

Nog makkelijker is om geleisuiker te gebruiken in plaats van gewone suiker. Geleisuiker, ook wel confituursuiker, is eigenlijk gewone kristalsuiker met pectine. Voordeel van geleisuiker is dat je er vaak minder van nodig hebt dan gewone suiker. Maar geleisuiker heb ik niet altijd in huis. Gewone suiker daarentegen wel. De verhouding is over het algemeen dat je ¾ van het gewicht van het fruit aan suiker toevoegt. (dus 1 kilo fruit met 750 gram suiker). Maar dat is mij te zoet, zelfs voor rabarberjam. Daarom voeg ik nog agar-agar toe. En dat heb ik in huis, omdat zo’n zakje heel lang meegaat (je hebt bijna nooit meer dan 4 gram nodig).

Jam in pindakaaspotjes

Rabarberjam maken doe ik in potjes waar pindakaas, augurken of dergelijke in heeft gezeten. Voordat de jam erin gaat was ik ze heel goed schoon en kook ik ze vervolgens zo’n 10 minuten uit in kokend water. De potjes moet je echt tot net onder de rand vullen met hete jam. Sluit goed af en zet de potten direct na het vullen op de kop. De hitte van de jam duwt dan de overtollige lucht uit de pot. Ook dit komt ten goede aan de houdbaarheid. Draai de potten na 5 minuten weer om en laat ze rustig afkoelen.

Eet smakelijk.

Wil je meer weten over jam maken? Kijk dan eens naar dit boek: Jam, gelei, confituur. Boordevol tips over hoe je overheerlijke jam maakt.

Lees ook

 

BewarenBewaren

Goedkoop en milieuvriendelijk wassen

door 2 Comments

De wasmachine draait op volle toeren. In ons huishouden van 3 personen draai ik gemiddeld vier wassen per week: bont, wit, handdoeken en beddengoed. Die laatste twee zouden bij elkaar in kunnen, ware het niet dat met een puber in huis het soms lijkt of handdoeken gegeten worden. Ik probeer het wassen zo milieuvriendelijk en goedkoop mogelijk te houden. Hieronder geef ik je tips hoe ik dat voor elkaar krijg. Ik ben benieuwd wat jouw favoriet is.

Tips voor milieuvriendelijk wassen

De makkelijkste, goedkoopste en meest effectieve manier om zuinig te wassen

  1. Was alleen als je trommel helemaal vol is. Je spaart zo energie, water én wasmiddel. En ze zeggen: hoe voller de trommel, hoe schoner de was….
  2. Was op lage temperatuur. Wassen op 30 graden bespaart niet alleen een hoop energie, maar ook geld. Een wasbeurt op 30 graden kost € 0,08 cent aan elektriciteit, tegenover € 0,21 cent voor een wasbeurt op 60 graden. Wassen op 90 graden kost € 0,33. Wassen op 30 graden in plaats van 40 graden scheelt zelfs al 26% in de kosten. En met de wasmiddelen van tegenwoordig was je ook echt schoon op 30 graden. Bijkomend voordeel: door te wassen op lage temperatuur slijten je kleren minder snel. Af en toe op hogere temperatuur wassen is overigens wel goed voor je wasmachine. Het verwijdert het vet dat niet altijd oplost op lagere temperatuur.
  3. Let op de juiste dosering van je wasmiddel. We zijn vaak veel te gulzig. Het is net als shampoo in je haar: een klein beetje volstaat al. Neem de helft van de hoeveelheid die op de wasmiddelverpakking staat. Of gebruik zeepnoten.
  4. Was op de spaarstand of het korte programma. Vaak is kleding niet echt vies, maar ruikt het onfris.
  5. Gebruik bij voorkeur de ecostand. Dit programma duurt langer maar bespaart energie én water.
  6. Hang witte was te drogen in de zon, dan bleekt hij nog meer. Hang gekleurde was binnenste buiten en achterste voren op. Zo voorkom je dat bijvoorbeeld de hals verbleekt.
  7. Plaats de waslijn boven tegels en niet boven gras. Het voorkomt optrekkend vocht uit het gras.
  8. De beste wastip: was je kleren niet te snel. De meesten van ons gooien elke dag hun kleren van die dag in de wasmand. Terwijl de meeste kleren niet eens vies zijn. Oké, zit er een vlek in, dan gaat het in de was. Maar meestal is het voldoende om je shirt of broek even te laten luchten: laat het even lekker uitwaaien voor het open raam en het kan minstens nog een keer gedragen worden. Je bespaart hiermee niet alleen water, wasmiddel en elektriciteit, maar bovenal je kleding zelf: minder wassen, is minder snel slijten. Dus je hoeft minder vaak nieuwe kleren te kopen. En dat scheelt echt! Niet alleen in de portemonnee, maar zeker voor het milieu. Want de productie van textiel is pas echt milieubelastend.

Zelf wasmiddel maken

zeep rasp nodig zelf wasmiddel makenJe kunt enorm veel kosten besparen met je wasmiddel. Een van de goedkoopste manieren is om je wasmiddel zelf te maken. Het is simpel en effectief.

Voor 5 liter wasmiddel heb je nodig:

  • 5 liter water
  • 80 gram zeep
  • 80 gram soda

Rasp de zeep. Dit kan elke zeep zijn die jij lekker vindt. Je kleren ruiken straks naar deze zeep. Laat de geraspte zeep in een liter kokend water al roerend oplossen. Doe de soda erbij en roer nogmaals goed door. Doe alles in een grote emmer, en vul aan met 4 liter heet water (hoeft niet te koken). Roer goed door en sluit de emmer af. Heb je geen deksel, doe er dan een handdoek omheen. Een nachtje laten staan, even goed doorroeren (er zitten eerst wat klonten in) en vervolgens overgieten in lege flessen. Om niet te knoeien knipte ik een petfles door de helft, deed de tuit in de te vullen fles en schonk het wasmiddel in de opengeknipte petfles. That’s all!

Omdat het een beetje kan klonteren, zou ik zeggen: schudden voor gebruik.

Let op, omdat er soda in zit, is dit middel vooral geschikt voor de witte en de handdoekenwas. Soda heeft namelijk de eigenschap om enigszins te bleken. Wil je ook wasmiddel voor je bonte was, gebruik dan minder of helemaal geen soda.

Mis je nog een lekker geurtje? Voeg er wat etherische olie aan toe, zoals lavendelolie, citroenolie of eucalyptusolie.

Wasnoten en was-eieren

Ik begrijp dat niet iedereen staat te popelen om zelf wasmiddel te maken. Gelukkig zijn er nog veel andere alternatieven. Zoals wasnoten en was-eieren.

Wasnoten

Wasnoten zijn afkomstig van de zeepnotenboom die in de (sub)tropen groeit. Deze noten bevatten saponine dat werkt als een zeep zodra het in contact komt met water. Saponine heeft reinigende en antibacteriële eigenschappen. Het klinkt een beetje onwerkelijk, maar niets is minder waar. Dit biologisch wasmiddel is echt, werkt perfect en is goed voor het milieu (belangrijkste punt), én voor de portemonnee (tweede belangrijkste punt).

Hoe werkt het? Het werkt simpel. Je stopt zo’n 4 a 5 noten in een katoenen zakje (meestal bijgeleverd, maar het kan ook in een sok) en doet deze bij je wasgoed. Zodra de noten in aanraking komen met water, lost de natuurlijke zeep op en ontstaat wasmiddel. Na een wasbeurt is je was fris en zacht. Wasverzachter is niet eens meer nodig. Wat wel ontbreekt is een lekker geurtje. Het ruikt namelijk naar… niks. Niet getreurd, als je graag een lekker luchtje aan je was wil, doe je een paar druppels etherische olie op het zakje en je was ruikt naar jouw favoriete geur. Met één zakje noten was je 3x op 30-40 graden, 2x op 60 graden of 1x op 90 graden. Meerdere malen bruikbaar dus. En bijkomend voordeel: na gebruik kunnen de noten op de composthoop, of gewoon in de biobak. Super duurzaam!

Het was- ei

Nog makkelijker milieuvriendelijk wassen dan met wasnoten, is het gebruik van het was-ei, de Eco Egg. Het ei bevat minerale parels die geen schadelijke stoffen bevatten. Met 1 ei kan je 720 wasbeurten doen.

Hoe werkt het? Bij een eco egg horen twee verschillende zakjes met balletjes: donkere en witte. De donker gekleurde balletjes zijn gemaakt van toermalijn en weken het vuil los, de witte balletjes ioniseren de zuurstofmoleculen en verwijderen zo het vuil. Deze zorgen er overigens ook voor dat de pH waarde van het water hoger wordt, wat je was zachter maakt en wasverzachter overbodig wordt. De zwarte balletjes blijven standaard in het ei, de witte moet je na 210 wasbeurten weer bijvullen.

Wellicht schrik je van de eerste aanschaf: 27 euro. Inbegrepen is echter het ei mét vulling, goed voor 720 wasbeurten. Zijn die wasbeurten voorbij? Dan koop je voor gemiddeld 6,5 euro een navulpakket die goed is voor 210 wasbeurten. Wat bij mij gelijk staat aan zo ongeveer een jaar wassen.

Ecologische wasmiddelen

Zowel de wasnoten als het was-ei hebben een ding niet: geur. Voor veel mensen, zoals ikzelf, is dat prettig. Door de was buiten op te hangen krijgt het vanzelf een frisse geur. Maar ik ken genoeg mensen die van een ander ‘fris’ geurtje houden: die van het wasmiddel. Een duurzaam maar iets duurder alternatief zijn de eco-wasmiddelen. Zoals:

  • Ecover
  • Sonnet
  • Marcel’s Green Soap
  • Klok
  • Ecodoo

Er zijn dus mogelijkheden genoeg voor goedkoop én milieuvriendelijk wassen.

duurzaam leven tipsBen je op zoek naar meer duurzame tips? Bestel dan mijn bundel Elke Dag Groener, in 365 stappen op weg naar een duurzamer leven.

 

 

Veganaise en chocolademousse van kikkererwtenvocht

door 2 Comments

Wat hebben hummus, veganaise en chocolademouse met elkaar te maken? Je maakt het allemaal van een blik kikkererwten.

Eigenlijk wilde ik alleen hummus maken (zie recept hieronder). Daarvoor heb je de kikkererwten in blik nodig, en 3 lepels van het vocht. En toen had ik dus nog een kopje kikkererwtenvocht over. En daar kan je de lekkerste dingen mee maken, want het vocht gedraagt zich bij het mixen net als eiwit. Naar tien minuten kloppen (ja, het duurt misschien wel iets langer), kan je de bak op de kop houden zonder dat de inhoud zich naar beneden stort. Net zoals eiwit dus.

Door de ‘mousse’ van opgeklopte kikkererwtenvocht lepel je vervolgens wat gesmolten chocola en je hebt je eigen chocolademousse. Zie hier het lekkere recept (wel met iets te veel suiker naar mijn mening) van De Groene Meisjes.

Boordevol eiwit

Kikkererwtenvocht zit boordevol eiwit, en is dus een hele goede vervanger van dierlijk eiwit. Een onmisbaar ingredient voor veganisten. Het vocht heet aquafaba. Hieronder valt overigens vocht van alle bonen. Aqua=water, Faba=boon. Aquafaba kan je ook zelf maken van gedroogde kikkererwten of bonen. Want het nadeel van bonen of erwten uit blik is dat er vaak zout aan toegevoegd zit. Maar het is natuurlijk wel wat meer werk.

Zelf aquafaba maken

Om zelf aquafaba te maken week je 400 gram gedroogde kikkererwten een hele nacht in een pan met ruim water. Zorg ervoor dat alle erwten ruim onder water staan. (Ze nemen het vocht op en zetten dan uit. Zorg ervoor dat ze ook dan nog onder water staan.) Giet de volgende dag de erwten af en vul de pan opnieuw met water, zo’n 10 cm boven de erwten. Kook ze in 1 tot 1,5 uur gaar met de deksel erop. Haal tijdens het koken regelmatig het schuim van de erwten. Laat de kikkererwten afkoelen en vang het vocht op. Is het vocht nog te waterig, kook het dan nog een beetje in. Ontdek zelf welke dikte het beste werkt. Laat het, voor je het gebruikt, goed afkoelen.

Veganaise van kikkererwtenvocht

Voor het maken van de veganistische variant van mayonaise, is kikkererwtenvocht perfect. Je hebt geen eieren meer nodig. Klop 3 eetlepels van het vocht (blik of zelfgemaakt) luchtig met een garde, samen met 1 eetlepel citroensap (of azijn), 1 theelepel mosterd en een snuf zout. Voeg hier 240 milliliter zonnebloemolie langzaam met een dunne straal aan toe. Blijf ondertussen goed door kloppen.

Zelfs dochterlief, die kikkererwten verafschuwd, vindt zowel de mayo als de chocolademousse erg lekker. Goh… soms blijf je je verbazen over eten.

Recept hummus

hummus van aquafaba

  • 1 blik kikkererwten
  • 2 eetlepels sesamolie
  • 2 theelepels komijnpoeder
  • 4 eetlepels citroensap
  • 1/2 teentje knoflook

Doe de kikkererwten in een zeef en vang het vocht op. Laat de kikkererwten goed uitlekken. Mix de kikkererwten met de sesamolie, komijnzaad, citroensap,  knoflook en 4 eetlepels van het kikkererwtenvocht tot een romige hummus. Breng op smaak met zout en peper.

Afbeelding van PDPics via Pixabay
Afbeelding van Sinan COŞKUN via Pixabay

De strijd tegen de eikenprocessierups

door Leave a Comment

De eikenboom voor ons huis, aan de overkant van de straat, heeft een rood lintje gekregen. PAS OP PROCESSIERUPS staat er met grote letters op. Als ik naar boven tuur, zie ik ze hangen in de oksel van een tak: een web vol rupsen. Rupsen met haartjes die branden op je lichaam. Wat doe je tegen de eikenprocessierups?

De rups en zijn brandharen

De eikenprocessierups is de larve van de processievlinder en dol op jonge eikenblaadjes. Ze leven in grote groepen bij elkaar en lopen in colonne (processie) over eikenbomen. Hun nesten zien er uit als spinsels. De processierups krijgt, wanneer hij voor de derde keer ‘vervelt’, brandhaarden. Verstoor je op dit moment de rupsen, dan verspreidt hij als verdedigingsmiddel zijn brandharen.

Een rups heeft meer dan een half miljoen brandhaartjes. Door de weerhaakjes aan de haren blijven ze kleven op je lichaam. Wrijf je de haren van je af, dan breken ze en komt er een eiwit vrij dat irritatie veroorzaakt: rode vlekken, kleine bultjes (lijken op heel vele muggenbulten), tranende ogen of geïrriteerde slijmvliezen. In juli is de grootste kans op overlast, want dan zit de rups in zijn laatste fase voordat hij verpopt tot vlinder.

Klimaatverandering en de eikenprocessierups

Waarom hebben we er nu zoveel last van en andere jaren niet? De eikenprocessierups houdt van warmte. Door de klimaatverandering wordt het in Nederland steeds warmer en dus aantrekkelijker voor de rupsen. In deze omstandigheden kunnen ze goed overleven. En we hebben natuurlijk veel eiken.

Eikenprocessierups bestrijden: wat doet jouw gemeente?

Het rode lint om de boom betekent dat je moet oppassen, er zijn eikenprocessierupsen gespot. Wat er vervolgens gebeurt om de rupsen te bestrijden, verschilt per gemeente. De ene gemeente zuigt ze op met een grote stofzuiger, binnen andere gemeentes worden ze verbrand. Het verbranden van de nesten in de boom heeft meer nadelen dan voordelen: de boom wordt beschadigd en de brandharen zullen zo alsnog verspreid worden. Een biologische manier van het verwijderen van deze plaag, is het inzetten van nematoden. Dit zijn aaltjes die hun prooi (de jonge rupsen) binnendringen waardoor deze sterven. Dit laatste moet echter gebeuren als de rups nog in de fase is dat hij geen brandharen heeft. 

Ga voor meer biodiversiteit

De meest natuurvriendelijke manier van het bestrijden van de eikenprocessierups, is het vergroten van de biodiversiteit. Daarom roept de Vogelbescherming iedereen op om zijn/haar gemeente aan te sporen om biodiversiteit in te zetten in de bestrijding van de eikenprocessierups.  De eikenprocessierups heeft namelijk veel natuurlijke vijanden, waaronder de sluipwesp en vogels (kauwen, mezen en merels). Maar in ons land zijn veel plekken met alleen eikenbomen en grasland. Dit is geen ideale omstandigheid voor de natuurlijke vijanden. Zij hebben behoefte aan struikgewassen waar ze kunnen schuilen en andere soorten bomen waarin ze kunnen nestelen. Door inheemse struiken te planten en nestkasten voor de koolmezen op te hangen, ontstaat er een gezond ecosysteem, en vormt de eikenprocessierupsen niet langer een plaag.

Tips van de Vogelbescherming om de eikenprocessierups te bestrijden:

  • Hang nestkasten op

Hang kasten op voor de rupsen etende vogels als pimpelmees, koolmees en boomklever. Een koolmezenjong eet in 2 weken tijd zo’n 800 rupsen; en dat bij nestjes van 8 tot 12 jongen. Dat tikt aan!
Tip: hang kasten voor verschillende soorten 3 meter uit elkaar en voor dezelfde soorten zelfs 10 meter.

  • Plant inheemse planten

Op wilde, inheemse planten en bloemen komen insecten af. Op insecten komen vogels en vleermuizen af. En zo is het cirkeltje rond, want vogels eten de rupsen en sommige insecten  leggen hun eitjes in de eikenprocessierups, waarna de wespenlarf de rups opeet (sluipwespen, sluipvliegen, gaasvliegen en zweefvliegen). Vleermuizen ten slotte eten de vlinders van de eikenprocessierups. 
Tip: denk aan dovenetel, kamperfoelie, lavendel, margrieten, zonnebloemen, duizendblad, witte en rode klaver… Vergeet ook de bomen niet, bijvoorbeeld beuk, berk, meidoorn of lijsterbes.

  • Maai later (of niet…)

Laat daar waar de veiligheid het toe laat de boel de boel. Maai later, of als dat kan: niet. Laat bloemen en planten uitbloeien. Hiermee creëer je een natuurlijke leefomgeving voor vogels en andere soorten. De kans dat ze volgend seizoen weer terugkomen vergroot je daarmee enorm.

Jeuk door eikenprocessierups

Inmiddels is het half juli en zit de eikenprocessierups in zijn derde vervelstadium. De brandharen zijn nu aanwezig en zorgen voor overlast. Wat moet je doen als je irritatie hebt van de eikenprocessierups? Het advies van de huisarts luidt als volgt:

    • Spoel de huid en ogen goed met lauw water.
    • Verwijder brandharen van de huid met plakband.
    • Niet wrijven of krabben!
    • Trek je kleding voorzichtig uit en was op 60 graden
    • Gebruik een kalmerende zalf

Als het goed is verdwijnen de klachten dan binnen 2 weken vanzelf. 

Roep jij jouw gemeente ook op om te investeren in meer biodiversiteit?. In de brief van Vogelbescherming is beschreven hoe dat kan. De brief is te downloaden via http://www.vogelbescherming.nl/briefaangemeenteneikenprocessierups

 

DIY: wc reiniger maken, zo simpel!

door 1 Comment

Een groen huishouden is niet alleen goed voor het milieu, maar ook voor je portemonnee. Want dure schoonmaakproducten die van alles beloven, zijn niet meer nodig. Met azijn en baking soda kom je een heel eind. Zo kan je zelf bijvoorbeeld wc reiniger maken.

In mijn keukenkastje waar mijn schoonmaakmiddelen horen te staan, staat een leuke blauwe spuitbus. Met daarop geschreven AZIJN. Deze spuitbus en de baking soda die ernaast staat gaan mee naar het toilet. Eigenlijk gaan die overal mee naar toe waar ik schoonmaak. Meer heb ik niet nodig.

WC reiniger maken

Eigenlijk is het helemaal geen ‘recept’. De wc maak ik schoon met azijn en baking soda. Ik spuit azijn (aangelengd met wat water) op en onder de bril, laat het even intrekken en neem het vervolgens af met een doekje. De pot maak ik schoon met baking soda. Dit strooi ik er in, laat het even inweken en schrob met de borstel de pot schoon.

Waarom geen chloor

Chloor is eigenlijk helemaal geen schoonmaakmiddel. He, zullen velen nu denken? Dat is toch hét middel om het toilet schoon te krijgen? Misschien krijg je het er ook wel schoon mee, maar bacteriën doden doet het niet. Bacteriën raken zelfs resistent bij continu chloorgebruik. Professionele schoonmaakbedrijven zullen dus ook nooit chloor gebruiken. Dus waarom wij wel? Het is een giftige en bijtende vloeistof, en het heeft zo’n sterke geur dat we andere geuren hierdoor niet kunnen waarnemen. En let op: als iemand net een plasje doet op een plens chloor, dan komt er zeer giftig chloorgas vrij.

Maak regelmatig het toilet schoon

Om je toilet schoon te krijgen en te houden is het zaak dat je ‘m regelmatig een poetsbeurt geeft. Minstens een keer per week is verstandig, maar je kunt er ook dagelijks een doekje over halen. Laat je het langer versloffen, dan is de kans groot dat je echte krachtige schoonmaakmiddelen nodig hebt om de bruine randen eruit te krijgen. En die middelen willen we juist laten liggen. En wie wil er nu bruine randen?

Minder kosten

wc reiniger

Voor elke schoonmaakklus een ander reinigingsmiddel kan aardig in de kosten lopen. Er zijn genoeg mensen die hun keukenkastje vol hebben staan. En dat is niet vreemd, want zo hebben we het immer geleerd. Maar het kan anders, en vooral goedkoper. Want natuurazijn en baking soda zijn spotgoedkoop. En ook nog eens te gebruiken in de gewone keuken.

Let wel dat je azijn en baking soda niet voor alle materialen kunt gebruiken. Een houten vloer en stenen tafelbladen kan je beter niet schoonmaken met azijn. En baking soda is niet geschikt voor aluminium pannen, marmeren bladen, zilver bestek en servies met een gouden randje.

En dat vieze azijnluchtje?

Niet iedereen vindt azijn lekker geuren. Eigenlijk bijna niemand. Maar wees niet al te bevreesd. De geur van azijn vervliegt snel. Wil je toch een lekker geurtje in de wc? Maak je eigen wc-verfrisser.

Waag jij je toch liever niet aan azijn? Of vind je de geur helemaal niks? Er zijn voldoende biologische schoonmaakmiddelen op de markt. Zoals BioRight.

Wil je meer tips over duurzaam schoonmaken? Bestel mijn e-book Groen Huishouden

E-book Groen Huishouden

Recept: stamppot rabarber

door Leave a Comment

Rabarber. In de winter is hij weg. Dan ineens zie je hem opkomen. En voor dat je het weet kun je oogsten. Dat gaat jaar in, jaar uit zo door, soms wel tien jaar lang. De rabarber is een zeer dankbare plant. Van één plant kan je regelmatig oogsten. Je kunt het eten in taart en toetjes, maar rabarber als groente als hoofdgerecht is ook heerlijk.

Rabarber trekken

Dus stond vandaag rabarber op het menu. Voorzichtig trok ik zes stengels van de plant. Je moet de stengels voorzichtig met een draaiende beweging trekken. Snijden is verboden, is mij geleerd. Dan heb je kans dat de plant gaat rotten. De bladeren snijd je er direct. Aangezien ze giftig zijn, zijn ze niet geschikt voor consumptie. Maar weggooien hoeft ook niet. Gebruik de bladeren als mulch en laat ze lekker liggen in je tuin als

Rabarber als groente

Ik ken rabarber vooral als toetje: Rabarbercrumble, rabarbertaart, rabarberjam. Erg lekker, maar het wordt vaak met veel suiker gemaakt, omdat rabarber van zichzelf nogal zuur is. Dus zocht ik naar een recept waarbij rabarber als groente wordt gegeten. Na lang zoeken vond ik onderstaand recept: hete bliksem met rabarber. Omdat ik mijn ‘hete bliksem’ een beetje zuur vond, heb ik aan het eind een scheutje ahornsiroop toegevoegd en zongedroogde tomaatjes.

Wat vond het panel aan tafel van het eten? Manlief schepte twee keer op, en dochterlief heeft niet zitten treuzelen. Dat zegt mij meer dan genoeg :).

Aangezien ik nog meer rabarber in de tuin heb staan, ben ik op zoek naar andere lekkere recepten waarbij rabarber de groente-hoofdrol speelt. Hoor het graag als je er een hebt!

Stamppot rabarber
(2-3 personen)

  • 1 ui
  • 750 gram aardappelen
  • 400 gram rabarber
  • kruiden of Waddenzout
  • melk
  • Zout en peper
  • Rookworst (biologisch of vegetarisch)
  • Scheutje ahornsiroop (optioneel)
  • Zongedroogde tomaatjes (optioneel)
Snijd de uien in grove stukken. Schil de aardappelen en snijd ze in niet te grote, maar wel gelijke stukken. Doe de uien en aardappels samen met de rabarber in een grote pan. Voeg water en kruidenzout toe en breng het geheel aan de kook. Kook alles in ongeveer 15 minuten gaar. Verwarm intussen de rookworst. Giet de aardappelen en de groenten af en stamp met een pureestamper fijn. Verwarm de melk en roer deze, eventueel met een scheutje ahornsiroop en de zongedroogde tomaatjes, door de stamppot. Breng het geheel verder op smaak met zout en peper en serveer met de rookworst.

Eet smakelijk!

Chocolade paaseieren maken

door Leave a Comment

Ik zag ze net liggen in de winkel. Zakken vol, in allerlei kleuren en ook nog eens in de aanbieding! Weersta dan die heerlijke chocolade paaseitjes maar eens. Maar ik kan het niet over mijn duurzame hart verkrijgen. De hoeveelheid suiker, papiertjes en plastic staan me tegen. Ik zorg deze Pasen zelf wel voor lekkere ‘paaseitjes’. Want zelf chocolade paaseieren maken is niet moeilijk.

Volgens onderzoek eten Nederlanders gemiddeld per persoon 47 chocolade paaseieren voor en tijdens Pasen.

Chocolade paaseieren hebben als nadeel dat je er niet vanaf kunt blijven. Ze zijn zo klein, daar blijf je van eten. Met deze zelfgemaakte paaseieren is dat niet heel erg. En ze zijn simpel te maken.

Recept zelf chocolade paaseieren maken

  • Smelt een stuk van je favoriete chocola – of maak je eigen chocoladepasta
  • Snijd rondjes uit een appel (bijvoorbeeld met een meloenlepel)
  • Dip ze in de chocola
  • Even laten opstijven en smullen maar.

De appel is uiteraard te vervangen door stukjes banaan of ander fruit.

Keurmerken

Pasen4Volgens een onderzoek van Novioresearch eten Nederlanders gemiddeld per persoon 47 chocolade paaseieren voor en tijdens Pasen. Goede business dus voor de chocoladefabrikant. Een rondje langs de eieren laat gelukkig wel zien dat veel chocola inmiddels een keurmerk heeft.

Hoe zat het alweer met keurmerken?

  • UTZ – staat voor duurzame landbouw en een betere toekomst voor boeren, hun families en onze planeet.
  • Rainforest Alliance – keurmerk voor milieu en eerlijke handel in landen waar regenwoud groeit. Het staat op koffie, thee, chocolade, bananen, hout en toeristische diensten.
  • Max Havelaar –Max Havelaar zorgt voor een gegarandeerd inkomen van de producerende boeren
  • Fairtrade – zelfde als UTZ
  • Biologisch – geteeld zonder kunstmest of chemisch/synthetische bestrijdingsmiddelen
  • Eko – geproduceerd, volgens strenge milieunormen
  • Bio+ – is geen keurmerk maar een merknaam. Gaat altijd vergezeld van een officieel keurmerk voor biologische landbouw, zoals EKO of het Europese keurmerk voor biologische landbouw.

 

Wat te doen met: Maggiplant (Lavas)

door 50 Comments

Wat begint met een klein plantje, wordt al snel een grote bos. Soms wel tot 2,5 meter hoogte. En elk jaar komt de maggiplant netjes weer terug. Als grote bos, keer op keer. De maggiplant (lavas) is een heerlijk geurend kruid. Lekker voor in soep. Maar dat is nog niet alles.

In het echt heet hij Lavas, maar in de volksmond noemen we de plant maggiplant, omdat hij sterk geurt naar maggi. Je weet wel, dat zwarte flesje waarvan je de inhoud in de soep doet. Lavas is een smaakversterker. Net als zout. Het versterkt dus de natuurlijke smaak van het eten. Een handig kruid dus voor wie zout-arm eet. Wrijf vlees bijvoorbeeld voor het braden in met gekneusd lavasblad. Dat verbetert de smaak. Ik heb verschillende recepten voor je op een rijtje gezet.

Maggiplant telen

In de winter is er weinig over van Lavas (maggiplant) in je tuin. Boven de grond sterft hij geheel af. Maar je hoeft niet echt te onthouden waar hij staat, want al vroeg in het voorjaar, begin maart, komen de kopjes alweer voorzichtig boven de grond. Met een beetje geluk heb je nu een keer zoveel lavas in de tuin als vorig jaar. Het is een snelle groeier. Al in april kan je voor het eerst voorzichtig oogsten. Een maggiplant snijden doe je met een scherp snoeimes. Snij een tak ongeveer 10 cm boven de grond af. Je zult zien dat de tak vanzelf weer uitloopt. Verwijder in de keuken de blaadjes van de stengel en snij de blaadjes fijn. Of, als je het voor de soep gebruikt, doe een paar hele takken in de pan. Dan vis je ze er naar afloop makkelijk weer uit.

Je kunt lavas makkelijk zelf zaaien. Koop zaadjes of oogst de zaden zelf. De maggiplant bloeit van juni tot juli met grote bloemschermen waar het zaad in verstopt zit. Maggiplant zaai je in het voorjaar. Zaai voor in een potje. Het kiemen duurt ongeveer 3 weken. Houd in die tijd de grond goed vochtig (maar niet te nat). Zijn de plantjes groot genoeg, dan kunnen ze in de tuin.
Ken je iemand met een maggiplant in de tuin (zoals ik :)) dan kan je ook vragen of je er een stukje van mag hebben. Je vermeerdert lavas door middel van scheuren. Schep in het voorjaar, als de plant nog klein is, een stuk van de maggiplant uit de grond en scheur deze in kleinere stukken. Ze ze terug op een andere plek in de tuin, of doe ze in een pot om elders te planten.

Aan één plant in je tuin heb je meer dan genoeg. Wordt hij te groot? Dan kun je ‘m in de zomer rustig terugsnoeien. Hij geeft je daar weer nieuwe frisse blaadjes voor terug.

Nog geen lavas in de tuin? Je kunt het deze maand nog zaaien. Dus koop snel een zakje lavas of maggikruid.

Eet de hele plant

We zijn bekend met het gebruik van de bladeren van de maggiplant, maar wist je dat je de hele plant kunt eten? De stengels en steeltjes kan je koken of stomen als groente. En van de bladeren en stengels kan je ook thee maken. Heb je keelpijn of spijsverteringsproblemen? Dan helpt lavas. Het kruid is verder eetlustopwekkend en het helpt bij reumatische pijnen.
In de herfst oogst je de wortel van de lavasplant. Fijngemalen gebruik je deze als aroma in bijvoorbeeld soep of thee. Aangezien dat meer werk is en je lavasblad ook heel goed de winter door kunt bewaren (zie hieronder), is dit minder gebruikelijk.

Let wel op: vermijd het gebruik van lavasthee tijdens de zwangerschap. En ook bij nieraandoeningen is het gebruik van lavas af te raden, omdat het ook een vochtafdrijvende eigenschap heeft.

Onze maggiplant (lavas) is groot genoeg om het hele jaar van te oogsten.

Maggiplant bewaren

Je hebt vaak meer lavas in de tuin dan je gebruikt. En juist in de winter, wanneer het maggikruid boven de grond is afgestorven, is het een heerlijk kruid voor in de snert, bonensoep, stoofschotel en andere winterse gerechten. Er zijn twee makkelijke manieren om lavas te bewaren: drogen en invriezen.
Om te drogen knip je enkele stengels tot 10 cm boven de grond af. Bundel ze samen en hang ze op een warme zonnige plek waar ze goed kunnen drogen. Wanneer ze helemaal droog zijn (bij droog weer na zo’n 2 weken) verwijder je de bladeren van de takken. De bladeren verpulver je. Gebruik hiervoor eventueel een zeef, zodat je echt hele kleine stukjes overhoudt. Drogen kan natuurlijk ook in een droogoven. Verspreid de bladeren op de roosters en droog ongeveer 8 uur op 35 graden. Bewaar de lavas in een afgesloten potje.

Vind je drogen te lang duren? Invriezen kan natuurlijk ook. De bladeren kunnen rechtstreeks in de vriezer, of je blancheert ze eerst 20 seconden. Dit laatste zorgt ervoor dat de smaak beter behouden blijft. Bewaar alles bij elkaar in een diepvrieszakje. Dit is handig omdat je bevroren lavas makkelijk kunt verpulveren. Rol hiervoor het zakje tussen je handen. Bij het koken haal je er uit wat je nodig hebt.

Waar koop je maggikruid (lavas)?

Heb je geen tuintje, geen groene vingers of gebruik je niet zo vaak lavas? Dan koop je een potje lavaskruid. Bijvoorbeeld online bij Pit & Pit of Ekoplaza. 

Meer lezen over de kruiden in mijn tuin?

Deze blog kan affiliate links bevatten. Dit betekent dat ik een commissie ontvang wanneer jij via mijn link overgaat tot aanschaf van een product. Echter zonder extra kosten voor jou. Het helpt mij om mijn missie om toe te werken naar een duurzamere wereld uit te voeren.

BewarenBewaren

BewarenBewaren

BewarenBewaren

Brownie van zwarte bonen (vegan)

door Leave a Comment

Een brownie eten zonder je schuldig te voelen? Sterker nog, een brownie eten en je gezond voelen, omdat je weer een portie peulvruchten binnen hebt. Deze chocoladebrownie heeft als hoofdbestanddeel zwarte bonen. En geloof me of niet, het is reuze lekker! En helemaal vegan!

Bonen in de taart

‘Wat doe je er nou in’,  vroeg manlief me afgelopen weekend, terwijl ik de ingrediënten voor de brownie aan het mengen was. Hij hield het potje zwarte bonen in zijn hand. Eigenlijk zijn zwarte bonen helemaal niet bekend bij ons thuis. We eten bruine bonen, kapucijners, kidneybonen of in een sporadisch geval witte bonen. Maar zwarte…

Prima vleesvervanger

Zwarte bonen zijn kleiner dan bruine bonen, zwart van kleur en hebben een rondere vorm. Ze zijn heerlijk in chili’s, salades en andere Mexicaanse en Spaanse maaltijden. Zwarte bonen zijn een prima vleesvervanger, want ze zitten boordevol eiwitten en vezels. Redenen genoeg dus om zwarte bonen te eten.

Verrassing

Dat je zwarte bonen ook kunt gebruiken in gebak, als hoofdbestanddeel van een brownie, was voor mij een verrassing. Maar samen met banaan, cacao, kokosolie en ahornsiroop wordt het een heerlijk geheel. Mixen met de mixer lukt niet zo goed met die bonen, dus gebruik een keukenmachine of staafmixer.

Brownie van zwarte bonen (vegan)

Een recept van Ilona van www.mijnnieuwelevenswijze.blogspot.nl 

Voor een cakevorm van 24x10cm of 8 cupcakes:

  • 150 gr gedroogde zwarte bonen (of een blikje van 256 uitlekgewicht)
  • 30 gr kokosolie (gesmolten)
  • een rijpe banaan
  • 4 lepel cacaopoeder
  • 60 gr havermout
  • Snufje zout
  • 2 lepels ahornsiroop
  • 4 lepels water (of kookvocht van de bonen)
  • 1 lepel vanille-extract
  • 1 koffielepeltje bakpoeder
  • Eventueel wat noten naar keuze

Bereiding

Week de bonen een nacht of langer en kook ze gaar. Of open het blik. Giet de zwarte bonen af en vang het kookvocht op. Laat afkoelen (als je ze net hebt gekookt). Smelt de kokosolie in een pannetje. Meng de havermout, het bakpoeder, cacaopoeder en een snufje zout en voeg vervolgens de zwarte bonen toe.
Doe de banaan, siroop, olie, water en vanille-extract bij de bonen. Mix met de staafmixer tot een gladde massa. Hak de noten grof en en lepel ze door de massa.
Verdeel het deeg over een bakvorm of muffinvormpjes en bak ze 30 minuten in een oven op 180 graden.

Tip: doe een flinke lepel pindakaas door het beslag. Mmmm

Meer vegan bakinspiratie nodig?

Wat dacht je van deze Osawa cake?

Suikervrije cake: de Osawa cake