Ik ben dol op mijn dagelijkse kopjes koffie. Als ik dat vertel, krijg ik vaak de vraag of koffie drinken wel zo duurzaam is. Dat hangt van een paar factoren af: hoeveel koffie drink je, welke koffie drink je en hoe zet je je koffie? En natuurlijk, wat doe je in je koffie? Een verhaal over duurzame koffie.
De impact van koffie
Je zou het niet zeggen, maar koffie heeft een zeer grote voetafdruk. Dat komt grotendeels door de hoeveelheid water die nodig is voor een kopje koffie. Nee, niet het water dat we gebruiken om koffie te zetten, dat is zo ongeveer de hoeveelheid die je drinkt. Er wordt veel water gebruikt bij het telen en de verwerking van koffiebonen. Voor één kopje koffie is 130 liter water nodig (Bron: De Verborgen Impact). Dat is best veel, vooral als je je bedenkt dat koffie wordt verbouwd in landen waar schoon drinkwater vaak schaars is.
Behalve water wordt bij het telen van koffiebonen vaak bestrijdingsmiddelen gebruikt tegen schimmels en insecten. Veel van onze koffie komt uit landen als Brazilie en Indonesie, waar de voorschriften voor het gebruik van pesticiden een stuk soepeler zijn dan in Europa. Daarnaast kan de koffieteelt leiden tot ontbossing, vooral nu de vraag naar koffie in de wereld steeds groter wordt.
Tot slot moeten we het nog hebben over de vaak slechte werkomstandigheden van koffieplukkers. Zij worden rechtstreeks blootgesteld aan de pesticiden, omdat ze die spuiten zonder beschermde kleding. Veel van die residuen komen vervolgens ook in het drinkwater terecht. Dit alles zorgt ervoor dat op de plekken waar koffiebonen verbouwd worden, veel gezondheidsproblemen voorkomen. En dan hebben we het nog niet over het schamele inkomen van de plukkers, omdat de prijs van koffie ontzettend laag ligt. Hierdoor leven veel koffieboeren in armoede en moeten kinderen meehelpen met koffieplukken.
Keurmerken voor koffie
Is alle koffie dan zo slecht? Nee, gelukkig kan het ook anders. Er zijn koffiemerken die wel degelijk oog hebben voor het milieu en de leefomstandigheden van de boeren. Deze merken zijn in het bezit van een keurmerk. De belangrijkste keurmerken voor duurzame koffie zijn UTZ, Rainforest Alliance, SKAL en EKO en Fairtrade. Het ene keurmerk stelt hogere eisen aan het milieu, de ander stelt hogere sociale eisen. De keurmerken UTZ en Rainforest Alliance stellen op beide gebieden hoge eisen. Deze twee keurmerken zijn in 2018 samengegaan, maar je kunt nog altijd de aparte logo’s op de producten vinden.
Een duurzaam kopje koffie zetten
Het drinken van een biologisch kopje koffie is de eerste stap in de goede richting en gelukkig zijn er steeds meer biologische koffiemerken te vinden. Daarnaast kan ook de manier van koffiezetten impact hebben op het milieu. De belangrijkste tip voor een duurzaam kopje koffie: zet zoveel koffie als je drinkt. Want verspilling van koffie is zonde van het vele werk wat er aan vooraf is gegaan. En omdat biologische koffie prijziger is dan reguliere koffie, is het weggooien van koffie ook pijnlijk voor je portemonnee.
Wij zetten thuis koffie met een cafetière. Groot voordeel is dat hier helemaal geen afval bij komt kijken, behalve het pak waar de koffie in geleverd wordt. Het zetten van koffie met een koffiefilter is ook prima, want het filter kan samen met de koffie in de gft-bak. Er bestaan overigens ook herbruikbare koffiefilters. Koffiezetten met koffiepads is een wat ander verhaal. Die kunnen niet in de GFT-bak, omdat er vaak net als bij theezakjes, kunststof in verwerkt zit.
Duurzame koffie cups
Tegenwoordig zetten we steeds vaker koffie met behulp van cups. Wel zo handig. Maar is het ook duurzaam? Nee, de meeste cups zijn van kunststof gemaakt. Maar er komen gelukkig steeds meer nieuwe oplossing voor deze vervuilende cups. Zo hebben sommige merken de mogelijkheid om de lege cups te recyclen. En er zijn inmiddels ook cups die gemaakt zijn van biologisch afbreekbaar materiaal. Zo zijn de cups van de Koffiejongens gemaakt van suikerriet en mais. Die kunnen dus na gebruik in de compostbak waar ze binnen 3 weken vergaan tot compost. De koffie in de cups is overigens gecertificeerd door UTZ en Rainforest Alliance.
De Koffiejongens doen meer op het gebied van duurzaamheid. De koffiecups kunnen online besteld worden, en je kunt zelfs een abonnement nemen. Waar mogelijk leveren ze de bestellingen lopend of op de fiets af. Daarnaast worden alle pakketjes ingepakt door mensen die voorheen een afstand tot de arbeidsmarkt hadden. Heb je interesse in een abonnement? Kijk dan eens naar de mogelijkheden. Speciaal voor alle lezers van Elkedaggroener is er een speciale kortingsactie: Gebruik de kortingscode 7,5XEDG en ontvang 7,50 euro korting op je eerste bestelling van een abonnement.
Je ziet, ook voor het drinken van je dagelijkse kopje koffie kan je duurzame stappen maken: drink biologische koffie en zet koffie zonder afval of met afval voor op de composthoop.
Tip: ook de koffiedrap zelf kan je hergebruiken. Lees hier hoe:
Deze blog is voor een deel gesponsord.
Biologisch Europees keurmerk: garandeert goede milieu- en dierwelzijnsnormen. Het keurmerk wordt onafhankelijk gecontroleerd.
EKO: Nederlands keurmerk voor biologische landbouw, met milieu- en dierenwelzijnseisen.
Demeter: keurmerk voor biologisch-dynamische landbouw.
Erkend streekproduct: keurmerk met eisen op gebied van milieu, dierenwelzijn, kleinschalige recreatie en regionale werkgelegenheid. En aandacht voor behoud van cultuurlandschappen.
Beter Leven keurmerk, 1, 2 of 3 sterren: keurmerk van de Dierenbescherming en garandeert alleen dierenwelzijn. Hoe meer sterren, hoe beter.
Milieukeur: keurmerk met criteria voor aardappelen, groente en fruit die het milieu minder zwaar belasten dan vergelijkbare producten.
MSC: keurmerk voor duurzaam gevangen wilde vis. De vangstmethode beschadigen de natuur niet en vissoorten worden niet overbevist.
ASC: garandeert verantwoorde viskweek en stelt eisen op gebied van milieu.
UTZ Certified: keurmerk op koffie, thee en chocolade dat duurzame productie en een eerlijke prijs voor boeren garandeert.
Max Havelaar/fairtrade: keurmerk dat een eerlijk prijs voor boeren in ontwikkelingslanden garandeert. Het let ook op naleving van milieuregels.
Rainforrest Alliance: keurmerk voor milieu en eerlijke handel in landen waar regenwoud groeit. Voor koffie, thee, chocolade en bananen.
Fair for life: keurmerk voor tropische producten dat garanties geeft voor milieu en eerlijke handel.
Bio+: is geen keurmerk, maar een merknaam voor biologische producten. Te vinden bij supermarkten zoals Plus, Jumbo en Coop.
Bio-oke: is geen keurmerk, maar een merknaam voor biologische producten. Te vinden bij supermarkten zoals Digros, Bas en Dirk.
Biotrend: is geen keurmerk, maar een merknaam voor biologische producten. Te vinden bij supermarktketen Lidl.
Vandaag begint de