elkedaggroener

inspiratie voor een duurzame leefstijl

Ageda

De magie van Duizendblad

door Leave a Comment

Overal om je heen zie je nu Duizendblad. Duizendblad groeit graag op schrale grond en de mooie witte en zachtroze bloemen steken nu boven het hoge gras uit. Maar Duizendblad vind je ook in de tuin. Als tuinplant heeft Duizendblad uitgesproken kleuren, zoals heldergeel en donkerrood.  De naam verwijst naar het gevederde blad, dat lijkt op duizend kleine blaadjes. De blaadjes en bloemetjes ruiken heerlijk. Je kunt Duizendblad eten. Het schijnt lekker en gezond te zijn zeggen de experts. Tijd om eens te proeven.

Duizendblad eten

Duizendblad heeft een heerlijke aroma. En de smaak? Licht bitter, pittig en toch aangenaam. En ja, je kunt Duizendblad eten. Het is te gebruiken in tal van gerechten. Van de jonge blaadjes maak je een krachtige soep of je eet het als spinazie. De blaadjes en bloemetjes zijn ook lekker in kruidenboter, salade, azijn, keukenzout of een omelet.

Duizendblad thee

Duizendblad is natuurlijk ook lekker als thee. Als echte theeleut moet ik dat natuurlijk even proeven. Vind je de thee iets te bitter? Meng het dan met munt of kamille. Je kunt thee zetten van verse en gedroogde bladeren en bloemen. Ik droog mijn Duizendblad in de droogoven: zo’n 4 uur op 35-40 graden.

Meer recepten voor thee uit de tuin

Thee uit de tuin

Gezondheid

Zoals de meeste (on)kruiden, kent Duizendblad (de Latijnse naam is Achillea millefolium) ook zijn krachten. De Griekse held Achilles zou de wonden van zijn krijgsmakkers verzorgen met Duizendblad. Nog altijd wordt in China het blad gebruikt in de traditionele kruidengeneeskunde om onder meer wonden te genezen. Die helende werking is te danken aan het looizuur in de plant. Een wondje? Kneus het blad en druk het op de wond. Duizendblad bevat ook flavonoïden die de doorbloeding van de huid stimuleren. Daarom wordt Duizendblad vaak verwerkt in huid reinigende lotions. Zie een recept hieronder.

Wie last heeft van menstruatieklachten kan een kopje Duizendbladthee goed gebruiken. Het stimuleert de doorbloeding en helpt zodanig de menstruatie te bevorderen en vermindert krampen. In het Engels wordt Duizendblad Nosebleed genoemd. Om dezelfde reden als hierboven: het stimuleert de doorbloeding en kan, in een enkel geval, een bloedneus veroorzaken. Geniet dus van een kopje duizendblad thee, maar drink met mate.

Wanneer plukken

Al in maart en april is Duizendblad te ontdekken als je goed de bodem afspeurt. De jonge bladeren op de bodem zijn dan lekker mals. In mei en juni pluk je de bloemknoppen. Tot in september pluk je de bloemknoppen en de bladeren daar direct onder.

Recept: Reiniger van een vette huid

Maak een aftreksel van duizendblad: doe 3 afgestreken eetlepel bladeren en bloemen in een schaaltje en giet er 150 ml kokend water over. Laat het aftreksel afkoelen, zeef het en giet over in een schoon flesje. In de koelkast blijft deze reiniger enkele dagen goed.

Let op: gebruik het nooit te lang op één plaats, want dat kan de huid overgevoelig maken. Daarnaast kan de huid gevoeliger worden voor zonlicht.

In de tuin

Duizendblad hoef je natuurlijk niet te oogsten. Je kunt het ook gewoon laten staan. In de tuin heeft de plant ook zeker nut. Het trekt nuttige insecten aan zoals lieveheersbeestjes, sluipwespen en roofmijten. Oogst je hem toch, maar gebruik je niet alles? Gooi dan wat bladeren op de composthoop. Het zou de composthoop sneller laten verteren. Een van de wonderen van Duizendblad.

Wil je ook Duizendblad in je tuin? Bekijk de verschillende varianten.



Zo ga je duurzaam op reis

door Leave a Comment

De vakantie staat voor de deur. Ik heb wat producten voor je uitgezocht die je helpen om je vakantie te verduurzamen. Of je nu naar het buitenland gaat, of dagjes eropuit trekt. Duurzaam reizen was nog nooit zo leuk.

Tips voor duurzaam op reis

Milieuvriendelijk bestek

Handig voor onderweg, op de camping, tijdens het backpacken of op het werk (als je nog niet aan vakantie toe bent): milieuvriendelijk bestek gemaakt van bamboe. Zo heb je altijd je eigen bestek bij je. Nooit meer een plastic lepel waar je niet eens normaal soep mee kunt eten, en die vaak van slechte kwaliteit is. En absoluut onduurzaam. Van je eigen bestek weet je dat het schoon is en dat er geen andere mensen aan hebben gezeten (handig in tijden van Corona). Bamboe bestek is super licht, sterker dan plastic en makkelijk schoon te maken. In een handig meeneemzakje heb je het altijd bij de hand.

Handboek Ecoreizen

Niet op reis gaan is uiteraard het meest duurzaam. Maar voor wie toch eens verder wil kijken dan zijn eigen achtertuin, is het Handboek Ecoreizen, reis om de wereld in 200 duurzame bestemmingen, een aanrader. Een uitgebreide gids met informatie over ‘groene’ bestemmingen en groene producten die je nodig hebt op reis. Het boek legt uit wat ecoreizen zijn, hoe je kunt reizen en waar je kunt verblijven. Het is een uitgave van National Geographic.

Buitendouche op zonne-energie

Voor veel mensen wordt het dit jaar vakantie in de achtertuin. Een buitendouche geeft je dan toch een heerlijk vakantiegevoel. Kies voor een buitendouche op zonne-energie en je staat nooit meer te rillen onder die straal.

Ook handig is een buitendouche voor op de camping. Vooral handig als je aan het hiken bent. Deze zwarte zak hang je op aan een boomtak in de zon. Binnen no-time is het water heerlijk op temperatuur.

Rugzak met zonnepaneel

Onze grootste angst? Dat de batterij van onze telefoon leeg raakt. Want wat moeten we zonder telefoon? We leven  in het tijdperk dat onze familie en vrienden ‘live’ mee kunnen kijken op vakantie. Een rugzak met zonnepaneel zorgt ervoor dat je nooit meer zonder stroom zit. Ook niet op zeer afgelegen plekken. Deze rugzak levert zelfs een powerbank mee, zodat je ook stroom hebt als de zon even niet schijnt.

Tweedehands uitrusting

Er zijn mensen die voor het eerst kamperen, mensen die al jaren kamperen, en mensen die klaar zijn met kamperen. Die laatste groep heeft zijn uitrusting meestal op Marktplaats staan. Een tent gaat namelijk jaren mee. En ook gasstelletjes en kookgerei zijn vaak nog prima op orde. Struin Marktplaats of kringloopwinkels af, en sprokkel zo je hele vakantie-uitrusting bij elkaar.

Duurzaam reizen is niet zo ingewikkeld als je denkt. Het gaat om de kleine stapjes die je zet, en die allemaal bij elkaar toch een aardige impact hebben. Lees hier meer tips voor een duurzame vakantie.

Duurzaam reizen doe je zo

Groene stroom: welke groene energieleverancier kies jij?

door Leave a Comment

Het verduurzamen van je huis is belangrijk voor de toekomst. Je kunt zelf aan de slag met isoleren, duurzame verwarming en zonnepanelen. Maar ondanks die zonnepanelen ben je voor (een groot) deel afhankelijk van de energiemaatschappijen.

En als je voor duurzaam huis gaat, wil je natuurlijk ook duurzame energie, toch?

De keuze in energieleveranciers is groot. De ene aanbieder lijkt nog groener en voordeliger dan de ander. Maar hoe zit het nou echt? En zijn groene energieleveranciers niet veel duurder dan de ‘goedkope’ energiemaatschappijen?

Kees Rozemeijer van Warmerhuis.nl zocht het voor me uit. Hieronder lees je zijn bevindingen over groene stroom en groene energieleveranciers.

Groene stroom betekenis

Echt groene stroom wordt opgewekt door duurzame energiebronnen. Hierbij moet je denken aan onder andere zonnepanelen (op daken en zonneparken), windmolens en waterkrachtcentrales.

Garantie van oorsprong

 Met een garantie van oorsprong (GvO) toont een energiemaatschappij aan dat het groene energie levert. De GvO is verbonden aan het Europese certificaat European Energy Certificate System (EECS).
De stroom die geleverd wordt moet van één of meerdere duurzame bronnen afkomstig zijn om de GvO te mogen gebruiken.

Grijze stroom of sjoemelstroom

Er werd in het verleden door verschillende energieleveranciers geadverteerd dat er groen werd geleverd, terwijl dat maar voor een gedeelte waar was. Tegenwoordig wordt deze stroom ook wel grijze of sjoemelstroom genoemd. Een groot deel van de sjoemelstroom wordt gewoon opgewekt door steenkolencentrales, gas en kernenergie. Alhoewel het opwekken van kernenergie schoon is, zit je met radioactief afval die vrijkomt bij de produceren. Dit restafval moet wel ergens opgeslagen worden.

De sjoemelstroom lijkt op papier groen. Er worden namelijk groenestroomcertificaten uit andere landen gekocht. Voornamelijk uit Noorwegen.

Waarom verkopen Noorse leveranciers de certificaten?

Noorse energieleveranciers produceren en leveren enkel groene stroom en hebben daarom niets aan het GvO-certificaat. De Noorse leveranciers verkopen het certificaat door aan buitenlandse energiemaatschappijen die eigenlijk niet 100% groen kunnen leveren. De energiemaatschappijen laten met het certificaat zien dat ze, volgens de wet groene stroom leveren. Maar de stroom is in werkelijkheid een mengsel van groen en grijs stroom.

100% groene stroom is lastig

Het is niet mogelijk om al het stroom in Nederland groen te leveren. Er zijn niet voldoende bronnen om aan de totale vraag te voldoen. In 2018 was 7,4% van de stroom, groene stroom.  Alhoewel het aandeel stijgt is het natuurlijk nog niet eens 1/10.

Wat krijg ik nu uit het stopcontact?

Je krijgt bij een standaard energieleverancier een mix van een beetje groene en vooral grijze stroom uit je stopcontact. Omdat het aanbod van duurzame opwekking nog niet genoeg is zal deze mix nog wel even blijven.

Groenste energieleveranciers

Tijd om te kijken naar energieleveranciers die proberen groene energie te leveren. Deze verzameling van groene stroom leveranciers komen voort uit de toplijst van Natuur & Milieu, Greenpeace, de consumentenbond en WISE.

easyEnergy: easyEnergy komt voort uit de easyGroup, bekend van easyJet. Ook al wordt er niet opvallend geadverteerd dat ze groene energie leveren, staat easyEnergy wel op nummer één. Volgens de easyEnergy website leveren ze 100% groene stroom aan hun klanten.

Vrijopnaam: Bij Vrijopnaam krijg je een zonnepaneel in één van de zonneparken van de energieleverancier. Als er geen stroom uit de zonnepanelen komt, krijg je gewoon andere soorten groene stroom, zoals windenergie en helaas een deel grijze stroom.

Energie VanOns: Deze energieleverancier levert 100% groene stroom en haalt dit bij lokale energiecoöperaties. Energie VanOns is aanwezig in Groningen, Drenthe, Flevoland, Friesland en Overijssel. Na onderzoek door WISE (World Information Service on Energy) krijgt ‘Energie VanOns’ een 10 voor duurzaamheid. Energie VanOns is in 2020 gaan samenwerken met Essent. Als Energie VanOns zelf geen groene stroom kan leveren, levert Essent ingekochte groene stroom aan de afnemers.

Pure Energie: Bij Pure Energie krijg je 100% groene stroom. Pure Energie is onderdeel van de Raedthuys Groep, welke investeert in eigen windmolens en zonnepanelen. Ook deze energieleverancier krijgt een 10 voor duurzaamheid. Je kunt bij Pure Energie kiezen van welke windmolen je stroom wilt ontvangen.

Powerpeers: Dit initiatief is onderdeel van Vattenfall (voorheen Nuon). Bij Powerpeers kun je energie afnemen van vrienden, familie of vanuit windparken of zonneparken. Ook kun je stroom leveren via Powerpeers aan de ‘peers’. De naam verdwijnt de komende jaren, en zal ook Vattenfall gaan heten.

om | nieuwe energie: Deze leverancier is net als Energie VanOns een verzameling van lokale energiecoöperaties. Enkele van de energiecoöperaties waar de stroom vandaan komt zijn, Texel Energie, Windunie en Amsterdam Energie. De stroom van ‘om’ komt uit windparken en zonneparken.

Groene producten

Er zijn ook energieleveranciers die niet enkel groene stroom leveren, maar wel aparte producten leveren die 100% groen zijn.

Greenchoice WindVangers: Bij een WindVangers contract krijg je een klein aandeel in een windmolen en ontvang je 100% windenergie.

Eneco HollandseWind: Bij HollandseWind ontvang je stroom van windmolens die op Hollandse bodem staan.

Nog niet voor alle huishoudens

Het is nog niet voor alle huishoudens in Nederland mogelijk om 100% groene stroom te krijgen. Maar het is wel mogelijk om je aan te sluiten bij een zo groen als mogelijke leverancier.

Is groene stroom niet veel duurder?

Groene stroom lijkt misschien een stukje duurder dan grijze stroom. Biologische producten in de supermarkt zijn altijd prijziger dan de normale variant. Dat zal bij groene stroom ook wel het geval zijn, zul je denken. Gelukkig is dit niet het geval.

De zogenaamde grijze stroom is vaak even duur als groene stroom. Het produceren daarentegen is wel duurder. Maar door subsidies vanuit de overheid wordt de consumentenprijs voor groene stroom laag gehouden.

Aan de prijs van nummer één op de lijst, easyEnergy zie je dit terug. Zij bieden contracten aan voor €10,34 per maand. Een soortgelijk contract bij bijvoorbeeld Vattenfall, waarbij je grijze stroom ontvangt betaal je €23,62 per maand. In dit voorbeeld is grijze stroom zelfs duurder dan groene stroom.

Bespaar op energie

Wil jij ook beginnen met het verduurzamen van je woning? Begin dan met het isoleren van je vloer, dak en spouwmuur. Door te isoleren gaat je energieverbruik naar beneden en haal je meer rendement uit je duurzame verwarming. Op deze manier hoef je nog minder groene of grijze energie te gebruiken en houd je maandelijks meer over voor leuke dingen.

Lees verder: Breng je energierekening omlaag zonder investering

Afbeelding van Free-Photos via Pixabay

 

Vegetarische pannenkoeken

door Leave a Comment

Vandaag eten we pannenkoeken. Af en toe kan ik daar echt zin in hebben. Maar pannenkoeken met spek passen niet meer in mijn vegetarische leefstijl. Traditioneel met stroop en poedersuiker is lekker, maar is natuurlijk geen volledige maaltijd. Op MakkieVega kwam ik dit heerlijke recept tegen: pannenkoeken met champignons, paprika en creme fraiche. Afblijven allemaal, deze is van mij.

Soms is het lastig om van traditionele recepten af te wijken. Al vanaf de 12e eeuw schijnen we pannenkoeken te eten. Verander dan het receptuur maar eens! Pannenkoeken met spek staan hier thuis op nummer 1, met stroop en poedersuiker op nummer 2. En hoewel ik enorme trek kan hebben in pannenkoeken, vind ik het geen volwaardige maaltijd. Van uitgebreid tafelen is met pannenkoeken op het menu overigens ook geen sprake: sta je een half uur te bakken, worden ze binnen 5 minuten naar binnen geschrokt. Herkenbaar?

Gelukkig leverde mijn zoektocht naar ‘gezonde’ pannenkoeken een aantal hits op. Deze van MakkieVega lachte me het meest toe. Op MakkieVega vind je overigens veel meer lekkere en simpele vegetarische gerechten voor het hele gezin.

Vegetarische pannenkoeken
met champignons en paprika

Verwarm de oven voor op 200 graden

Maak het beslag van de pannenkoeken zoals je gewend bent. Met bloem, melk en eieren. Of vegan, met bloem, sojamelk en lijnzaad. Bak de pannenkoeken 2 tot 3 minuten per kant.

Voor de vulling heb je nodig (let op, dit is voor 8 pannenkoeken)

  • 150 gram crème fraîche
  • 200 gram champignons
  • 1 rode paprika
  • 100 gram geraspte oude kaas
  • olie om in te bakken

Snijd de champignons en paprika in stukjes. Verhit een scheutje olijfolie in een pan en bak de champignons en paprika kort. Roer de crème fraîche door de gebakken paprika en champignons. Schep het mengsel op de pannenkoeken en rol op. Leg de rollen naast elkaar in een ingevette ovenschaal. Bestrooi met kaas en zet 10 minuten in de oven.

Eet smakelijk!

Op zoek naar meer lekkere recepten?

 

 

Thee uit de tuin

door Leave a Comment

Zelf thee maken van kruiden uit eigen tuin

Zelf thee maken is dubbel genieten. Geen thee smaakt zo lekker als een zelf geplukte. Misschien denk je dan gelijk dat je een theeplant in de tuin moet hebben. Maar van kruiden en vruchten maak je ook de lekkerste thee. Waarschijnlijk heb je een van onderstaande planten gewoon in je tuin staan. Ik zou zeggen: zet een kopje en geniet er van.

Let op: Pluk alleen van planten die je kent. Het liefst uit je eigen tuin, om schadelijke stoffen (uitlaatgassen, gewasbeschermingsmiddelen, hondenuitwerpselen) te vermijden. Pluk op zonnige en droge dagen, dan produceren de planten de meeste etherische oliën.

Van deze planten maak je heerlijke thee

gedroogde goudsbloem in de droogoven

Goudsbloem

Goudsbloem heeft een wat zilte, bittere smaak. Gebruik goudsbloem als accent in een basisthee. Met die oranje bloemetjes ziet dat er gelijk erg gezellig uit. Pluk alleen bloemen die helemaal opgebloeid zijn. De bloemen drogen zeer langzaam. Een droogoven is eigenlijk een must. Oogsten: aan het eind van de middag op een droge warme dag.

Groot Kaasjeskruid

Een snelgroeiende plant met prachtige paarse bloemen. Hij zaait zichzelf heel makkelijk uit. Je kunt er dus oneindig thee van maken. De bloemen oogst je van juni tot augustus. Ook de jonge blaadjes kan je meenemen. Laat de bloemen zo snel mogelijk drogen, dan behouden ze hun kleur. Oogsten: ’s Ochtends bij droog en warm weer.

Basilicum

Om aromatische thee te maken van basilicum, oogst je de plant het best tijdens de bloeiperiode. Gebruik zowel de bloem als het blad. Basilicum droogt heel langzaam. Oogsten: in de middag bij droog en warm weer.

Kamille

Van de kamilleplant gebruik je de bloemen. Kamille bloeit in juni en juli. Als de witte lintbloemen naar beneden gaan hangen, is het tijd om ze te oogsten. Neem ook wat blaadjes mee. De smaak is mild en verwarmend. Oogsten: in de middag bij droog en warm weer.

Braam

De bladeren van de braam kunnen, net als de bladeren van de framboos, dienen als basis van je thee. Het blad is niet zoet, maar eerder pittig.

Framboos

De bladeren van de framboos kunnen, net als de bladeren van de braam, dienen als basis van je thee. Pluk de bladeren voordat de framboos begint te bloeien. Ook de frambozen zelf kan je drogen als ze rijp zijn. De vruchten droog je het beste in een droogoven. Anders duurt het te lang. Oogsten: in de middag bij droog en warm weer.

gedroogde aardbei in een pot

Aardbei

Je kunt aardbeien drogen en gebruiken als zoete toevoeging in thee. Ook kan je de bladeren plukken, maar het liefst gebruik je hiervoor de bosaardbei. Pluk de blaadjes zo jong mogelijk, het liefst tot aan het eind van de bloei. Zorg er voor dat ze helemaal gedroogd zijn, en dus bros. Aardbeienblad is rijk aan vitamine C en ijzer.

Dropplant

Een heerlijk geurende thee maak je van de bladeren en de bloemen van de dropplant. De bladeren geuren naar anijs en de thee krijgt een karakteristieke dropsmaak. Dropplant droogt heel snel. Oogsten: in de middag bij droog en warm weer.

Lavendel

Lavendel bloeit in juni en juli. Als alle bloemen geopend zijn, bevatten ze de meeste olie. Lavendel heeft een kalmerende werking. Gebruik gedroogde bloemen naar smaak. Lekker als accent in een basisthee. Oogsten: in de middag op een droge en warme dag.

Brandnetel

Hoewel je handschoenen moet dragen bij het plukken van brandnetel, verliest het zijn brandende stof wanneer je brandnetel droogt of kookt. Brandnetels bevatten vitamine A ,C, en ijzer. Je oogst de toppen van de brandnetel (ongeveer 8 blaadjes) het liefst vlak voor de bloei in mei en juni. Je kunt overigens ook je haar wassen met een aftreksel van brandnetel, maar dat is een ander hoofdstuk. Oogst: vroeg in de middag op droge, warme dagen.

Zevenblad

De jonge bladeren kun je gedroogd en vers gebruiken voor thee. Zo wordt een plaag toch nog nuttig.

Munt

De bloeiende toppen en het blad is geschikt voor thee. Oogst in juli bij het begin van de bloei, als de eerste bloemetjes zijn geopend. Het heeft een verfrissende en uitgesproken smaak. Oogsten: in de middag bij droog en warm weer.

Vlier

De bloesem is heerlijk als thee. Vers én gedroogd. Het smaakt naar het voorjaar, maar laat hem niet te lang trekken, want dan krijgt het een bittere nasmaak. Oogsten: in de middag bij droog en warm weer. Ook van de bessen kan je thee maken. De bessen oogst je als ze helemaal rijp en zwart zijn, in augustus en september. De bessen droog je het beste in een droogoven. Voor thee moeten de bessen 10 minuten trekken. Eet de bessen nooit rauw, want dan zijn ze licht giftig.

Rozemarijn

Voor een krachtig aroma oogst je rozemarijn in mei en in augustus. Daarbij pluk je de bovenste 10 cm. Oogsten: in de middag bij droog en warm weer.

Tijm

Zodra de tijm begint te bloeien, kan je hem knippen. Maar wacht dan niet te lang. Je droogt de tijmblaadjes net zolang totdat de takjes breken. Bewaar ze in hun geheel, en breek ze pas als je er thee van gaat zetten. Oogsten: in de middag op droge, warme dagen.

Lavas

Van lavas, oftewel maggiplant, kan je ook als thee maken. Je kunt het blad zowel gedroogd als vers gebruiken. De smaak is verrassend kruidig. Drink geen lavasthee als je zwanger bent.

Citroenmelisse

Het verse blad van de citroenmelisse heeft een zoete en citroenachtige smaak. Pluk de bladeren in mei en juni, voordat de plant gaat bloeien. Zodra hij gaat bloeien, verliest hij zijn aroma. Ben je al te laat? Knip de plant 10 cm boven de grond uit, dan komen er nieuwe uitlopers aan. Deze kan je weer oogsten.  Oogsten: in de middag met droog en warm weer.

verschillende soorten gedroogde thee uit eigen tuin

Kruiden drogen

Ik heb thuis deze droogoven, super handig. In enkele uren zijn de kruiden gedroogd. Droog de kruiden nooit warmer dan 38 graden. Kruiden worden voor het drogen niet gewassen, anders is de kans groot dat er te veel aroma verloren gaat. Mocht je wortels drogen, dan mag je die uiteraard wel eerst schoonmaken.

Heb je geen droogoven, hang dan de kruiden aan hun stengels op in een warme, droge ruimte. Bijvoorbeeld de zolder of de bijkeuken. Je kunt de planten ook liggend drogen, op bijvoorbeeld een dunne doek of gaas. Zorg ervoor dat het tussen de planten en bladeren goed kan ventileren. De ideale temperatuur ligt tussen de 30 en 40 graden. Laat ze net zo lang hangen tot de bladeren bros zijn. Goed gedroogde planten ritselen en kan je tussen je vingers tot poeder wrijven. Binnen 10 dagen moeten de planten volledig gedroogd zijn.

Drogen in een gewone oven kan ook, mits deze op 40 graden gezet kan worden. Belangrijk is dat het vocht eruit moet kunnen. Als de oven op een kier kan tijdens het proces, is dat een goed alternatief.

Thee bewaren

Het beste bewaar je je gedroogde kruiden in goed af te sluiten potten. En het liefst met donker glas. Zo worden je gedroogde kruiden beschermd tegen zon en licht en behouden ze langer hun kwaliteit. Vooral Kaasjeskruid en Goudsbloem kunnen snel bederven als de potten waarin ze zitten, niet luchtdicht zijn afgesloten.

Thee zetten

Je kunt van de meeste planten zowel verse als gedroogde bladeren en bloemen gebruiken voor het maken van thee. Thee van verse planten is vaak vrij licht, maar heeft wel een sterke geur en smaak. Meng 15 gram verse kruiden op 1 liter water. Voor gedroogde thee gebruik je 1 tot 2 theelepels thee per mok. Maar ga vooral op zoek naar je eigen verhouding. Laat voor kruidenthee het kookwater iets afkoelen, voordat je het over de kruiden schenkt. In kokend water verdampen de etherische oliën.

Gebruik voor het zetten van losse thee deze handige theezakjes die je zelf kunt vullen. Of koop een mooie theepot met theezeef. Een thee-ei werkt natuurlijk ook voor gedroogde thee.

Ik praat in dit blog niet over eventuele gezondheidsvoordelen van deze thee-en. Sommige kruiden en planten hebben geneeskrachtige eigenschappen. Ik heb deze kennis niet, dus zal er ook niks over zeggen. Enig advies wat ik wil geven: drink nooit te veel kruidenthee in een keer. En heb je een voedselallergie, gebruik je medicijnen of ben je zwanger? Wees dan voorzichtig met het drinken van kruidenthee die je niet kent.

Ik ben benieuwd: wat is jouw favoriete kruidenthee?

 

Deze blog bevat affiliate links. Dit betekent dat ik een commissie ontvang wanneer jij via mijn link overgaat tot aanschaf van een product. Echter zonder extra kosten voor jou. Het helpt mij om mijn missie om toe te werken naar een duurzamere wereld uit te voeren.
Afbeelding cover van silviarita via Pixabay

Kan je kunstgras recyclen?

door Leave a Comment

Een paar weken geleden schreef ik over de duurzaamheid van kunstgras. Met als conclusie dat het niet veel onder doet voor gewoon gras. Maar het recyclen van kunstgras bleek nog een heikel punt. En een product wordt pas echt duurzaam, als je het kan hergebruiken. Daarom nu de vraag: hoe circulair is kunstgras eigenlijk?

Het is nog niet zo lang geleden dat een uitzending van Zembla me deed verafschuwen. ‘De kunstgrasberg’ heette de uitzending, en het liet zien waar ons kunstgras na gebruik naar toe ging: het belandde op een grote hoop waar verder niks mee werd gedaan, terwijl de bedrijven beloofden om het te recyclen. Kortom: enorme grasmatbergen met daaronder sterk vervuilde grond.  Het zette kunstgras in een negatief daglicht. Over duurzaamheid konden we het beter maar niet meer hebben. Nu, twee jaar na die bewuste uitzending, ziet het er een stuk beter uit. Met een nieuwe recyclefabriek en de uitvinding van kunstgrasmatten die 100% recyclebaar zijn. De ontwikkelingen staan gelukkig niet stil.

Kunstgras recyclen: een ingewikkeld proces

Aan twee kanten is men bezig kunstgras te verduurzamen. Laat me beginnen met de nieuwe recyclefabriek. Het recyclen van grasmatten is een lastig proces, omdat een mat bestaat uit verschillende soorten plastic: polypropyleen en polyetyleen en latex. Om de grasmatten te kunnen recyclen, moeten deze stoffen eerst van elkaar gescheiden worden. Dat is niet alleen een ingewikkeld, maar ook kostbaar. Geen enkel Nederlands recyclebedrijf wilde hier tot voor kort in investeren. De enorme grasmatten (vooral van sportvelden) belandden zo op een grote hoop, stapel op stapel. (zie de uitzending van Zembla er nog maar eens op na).

Daar komt vanaf dit jaar verandering in. In Amsterdam verrijst een fabriek die kunstgras recyclet tot nuttige grondstoffen. Zand en rubber worden uit de mat gehaald. Na het wassen wordt het zand gebruikt voor bijvoorbeeld de aanleg van wegen, en het rubber voor sporthalvloeren.  De mat zelf wordt verkruimeld en daar worden nieuwe kunststofproducten van gemaakt. Een ingewikkeld proces. Maar zie hier een animatie die het helder uitlegt.

Circulaire grasmatten

Maar beter nog is om bij het productieproces er rekening mee te houden dat het product aan het einde van zijn levensduur hergebruikt kan worden. Een circulair product heet dat. Een kunstgrasmat van 100% recyclebaar materiaal. Deze eerste stappen zijn nu ook gezet.

De nieuwe kunstgrasmatten worden gemaakt van materiaal uit een productfamilie. Dit maakt scheiden van de materialen een simpele opgave. Daarnaast is dit product dermate sterk, dat het bij gebruik amper slijt. In tegenstelling tot de oude grasmatten, die na verloop van tijd slijten.  Aan het eind van levensduur van de 100% recyclebaar kunstgras, worden de matten verkruimeld tot korrels. Van deze korrels worden opnieuw kunstgras gemaakt. Dat maakt het een 100% circulair kunstgrasmat.

Wat kan je zelf doen?

Goed nieuws dus voor wie kunstgras in de tuin of op het dak wil. Kies voor 100% recyclebaar kunstgras en je hebt een duurzaam product. In tegenstelling tot een echte grasmat hoeft dit gras niet gemaaid te worden en heeft het geen water of mest nodig om mooi te blijven. Met de huidige droge zomers is dat een pre. Laat je, voordat je tot aanschaf overgaat, goed informeren.

Heb je een oude kunstgrasmat die aan vervanging toe is? Of je wilt toch liever weer echt gras? Breng het kunstgras niet naar de stortplaats, want daar belandt het alsnog op de afvalberg. Informeer bij het bedrijf waar je de matten hebt gekocht, of er recyclinggarantie op zit. Momenteel zijn er slechts een paar bedrijven die kunstgrasmatten daadwerkelijk laten recyclen. Maar hoe groter die vraag wordt, hoe sneller alle andere bedrijven hier mee aan de slag gaan.

Deze blog is voor een deel gesponsord. Ik werk alleen met gesponsorde blogs wanneer het product waarover ik schrijf, daadwerkelijk duurzaam is en het bedrijf dit kan verantwoorden.

Beeld: Afbeelding van Salyasin via Pixabay

DIY: Lavendelazijn voor de schoonmaak

door Leave a Comment

Mijn hele huis maak ik schoon met water en azijn. Het is het goedkoopste schoonmaakmiddel dat er is. En het huis wordt er ook nog eens goed mee schoon. Er zit echter een nadeeltje aan schoonmaken met azijn: Het ruikt naar azijn. En hoewel die geur snel vervliegt, vinden veel mensen het niet zo lekker ruiken. Dus dook ik de tuin in en plukte wat lavendel. En maakte: lavendelazijn.

Het huis schoon met azijn

Voor de duidelijkheid:  Met azijn gemengd met water maak je een groot deel van je huis schoon. Het is echter niet 100% desinfecteren zoals professionele schoonmaakmiddelen, maar het komt een eind op weg. En voor mijn huis vind ik dat genoeg. Want azijn heeft ook veel pluspunten: het is niet giftig, biologisch afbreekbaar, eetbaar, veilig voor de huis en voor kind en dier. Ik heb het overigens over natuurazijn. NIET over schoonmaakazijn (dat is absoluut niet eetbaar).

En ho stop, voordat je begint: Gebruik azijn nooit op hout, kalksteen en marmer. Die combinatie leidt tot beschadigingen. Maak hout, kalksteen en marmer dus schoon met een product dat hiervoor geschikt is.

Maar voor je toilet, de badkamer, wasbakken, kranen, is het een prima middel.

Maar die geur

Verder is azijn voor mij echt een wondermiddel. Ik gebruik het overigens ook als ‘conditioner’ voor mijn haar. Het maakt mijn haar heerlijk zacht. Maar ook hier: die geur. De geur van azijn is zeer scherp en indringend. Gelukkig maar voor even. Ook in mijn haar is het na een half uur tot een uur volledig verdwenen. Maar sommige mensen vinden het tijdens de schoonmaak echt niet fijn. Dus dacht ik: wat ruikt er nu heel sterk en zou een azijnlucht kunnen ‘overrulen’?

azijn met lavendel kleurt rood lavendelazijn maken

Lavendelazijn maken

Mijn tuin staat vol met lavendel en dat ruikt heerlijk. En sterk. Zou het de scherpte van de geur van azijn kunnen halen? Dus deed ik een deel water, een deel azijn in een fles en een handvol lavendelbloemen. Na twee weken was er duidelijk resultaat: de geur is zacht en enigszins bloemig. De geur van azijn is volledig verdwenen. Nog geen lavendel in je tuin? Van deze meerjarige plant heb je jaren plezier.

Rood water

Het water krijgt er overigens wel een rood kleurtje van. Is dat erg? Ik spoot het op de wasbak, het toilet, de spiegels en de kraan. En gelukkig: het werd niet rood. Misschien is het ook een idee voor de haarspoeling! Ik ga het proberen.

Afbeelding van Manfred Richter via Pixabay

Duurzaam zeefdrukken met Aafke

door Leave a Comment

Ik heb inmiddels stapels met velletjes prachtig handgeschept papier liggen, waar ik kaartjes van wil maken. Maar hoe kom ik aan een illustratie? Aafke Floor komt met een oplossing. Zij maakt prachtige zeefdrukken op de meest duurzame manier. Duurzaam zeefdrukken, dat klinkt mij natuurlijk als muziek in de oren. Dus bezocht ik haar in haar atelier en vertelde zij mij alles over haar passie. En over duurzaam leven natuurlijk.

Ik kwam met Aafke in aanraking omdat zij op zoek is naar handgeschept papier. Het liefst uit de buurt. Via via kwam ze bij mij terecht. Ik stuurde haar verschillende soorten papier, en zij maakte proefdrukken. Allebei waren we onder de indruk van het resultaat.

Aafke heeft haar atelier aan huis. “Handig”, zegt ze, “want in de voorbereiding van het zeefdrukken zit nogal wat wachttijd. Nu kan ik ’s avonds de zeef voorbereiden, zodat hij de volgende dag droog is en klaar voor gebruik.” Omdat ik werkelijk geen flauw idee heb hoe de zeefdruktechniek eruit ziet, laat ik het me allemaal door haar haarfijn uitleggen.

Hoe werkt zeefdrukken?

Aafke: “Het principe van zeefdrukken is eigenlijk heel simpel. Je neemt een stuk gaas, plakt de delen af die je niet gedrukt wilt hebben, legt de zeef op een stuk papier en smeert er verf of inkt over. De beplakte delen blijven wit, de rest wordt bedrukt.” Maar wie een echte illustratie of tekst wilt laten drukken, heeft toch wat andere vaardigheden en spullen nodig, zoals inkt, lichtgevoelige emulsie, een UV-lamp, een zeef met heel fijn raster, en natuurlijk je eigen illustraties.

deze blaadjes plakken we op de zeefdruk

Haar zeef heeft Aafke de avond ervoor al voorbewerkt met lichtgevoelige emulsie. Deze emulsie wordt hard wanneer het belicht wordt met een UV-lamp. Je kan de emulsie afdekken met een illustratie of print op overtrekpapier. Dat papier laat het licht door, behalve op de plekken waar zwarte inkt zit. Op deze plekken wordt de emulsie niet hard en wordt na het belichten uitgespoeld. Bij het drukken zal hier straks de inkt doorheen gaan. Aafke plakt gedroogde blaadjes (onze illustratie van vandaag) op de zeef met doorzichtig plakband. Vervolgens laat ze de zeef enkele minuten belichten.

Aafke volgde cursussen bij kunstencentrum Vrijdag in Groningen. Ze leerde zeefdrukken, houtdrukken, fotografisch etsen en steendrukken. De techniek van zeefdrukken sprak haar het meest aan en hier kon ze de meeste creativiteit in kwijt. Anderhalf jaar geleden deed ze een thuiscursus illustreren, omdat ze graag haar eigen ontwerpen wil maken. En toen ze dat best heel leuk vond (en ook heel leuk kan, vind ik), sprong het vonkje over en begon ze haar eigen kaarten te bedrukken. “Het proces en de techniek vind ik ontzettend leuk. En hoe geweldig is het dat je overal op kan drukken?!”

de zeefdruk wordt afgespoeld

De zeef met illustratie is belicht en kan worden afgespoeld. Dit is een spannend proces, omdat je nu ziet of de illustratie is geworden zoals je van te voren had bedacht. Zodra de zeef weer helemaal droog is, begint het daadwerkelijke drukken.

Hoe duurzaam is zeefdrukken

Aafke bedrukt kaarten, t-shirts, lineaals, zakdoeken, kaarsen, houtblokken en nog veel meer. Belangrijk voor haar is dat het op een zo duurzaam mogelijke manier gebeurt. “Veel processen van kunstenaars zijn vervuilend. Denk aan het gebruik van verf, het schoonmaakmiddel, oplosmiddellen, enz. Maar ik kwam erachter dat veel chemische processen vervangen kunnen worden door biologische. Gelukkig zie je dat ook steeds meer terug bij kunstenaars en groeit deze markt.” Duurzaam zeefdrukken betekent dat de inkt biologisch afbreekbaar is en makkelijk schoon te maken. Daarnaast is haar papier is duurzaam (proefdrukken worden altijd op kladjes gemaakt), de objecten waarop ze drukt (tweedehands kleding, kaarsen gemaakt van kaarsresten), en de verpakking. En veel attributen die nodig zijn voor het drukken, zijn tweedehands.

Voor Aafke is het verduurzamen van het zeefdrukproces een logische stap. “Ik vind het eigenlijk vanzelfsprekend om mijn impact op het milieu zo klein mogelijk te houden. We hebben maar één wereld, en daar moeten we zuinig op zijn. En zorgen voor zo min mogelijk impact kán ook gewoon: je kán kleren kopen bij de kringloop, je kán minder vlees eten, je kán minder afval produceren. En ik doe dat ook zoveel mogelijk. Maar ik ben geen heilig boontje hoor, en niet alles lukt even goed. Het gaat stap voor stap. Ik wil er geen stress van krijgen. Vier jaar geleden zat ik in een burn-out, en daar wil ik niet meer in terugkomen.”het resultaat van de zeefdruk

Ze klemt haar zeef in een zeefdrukcarousel zodat hij vast zit en niet kan verschuiven. Handig als je meerdere kleuren (geel, blauw, rood en zwart) achter elkaar gaat drukken. Zo vallen alle kleuren netjes over elkaar heen. Aafke rakelt de zeef in met groene inkt en legt de zeef vervolgens op het vel papier. Heen en weer met de rakel over de inkt en de eerste druk is gemaakt. Herhaal met de vier kleuren, en je hebt een full colour picture.

Wij houden het vandaag bij groen, de kleur van de blaadjes. “Het mooiste van zeefdrukken is de puzzel die je aan het leggen bent. Op een gegeven moment komen alle stukjes samen. En als het dan geworden is wat ik in mijn hoofd had, dan voelt dat echt magisch.”

Leven zonder afval: een handleiding

door Leave a Comment

Recensie

Groot respect heb ik al jaren voor Emily-Jane Townley: de expert op het gebied van een afvalloos leven. Hoe doet ze dat toch?, vraag ik me altijd af. Gelukkig heeft ze nu een geweldig boek uitgebracht waarin ze alle tips die ze heeft deelt over leven zonder afval. En hoewel ik zelf al flink mijn best doe, weet ze me met dit boek toch te verrassen.

Emily-Jane laat zien dat je altijd en overal kunt leven zonder afval: op reis, in de badkamer, bij het doen van het huishouden, noem maar op. Plastic verpakkingen zijn over het algemeen overbodig. Maar ja, wel lekker handig. Het staat zo voor je neus in de winkel. Echter, eenmaal de tips van Emily-Jane gelezen, blijkt zero-waste leven eigenlijk net zo makkelijk. Het is gewoon een kwestie van doen.

500 kilo afval per jaar

Per persoon produceren we ongeveer 500 kilo afval per jaar! Een uitspraak die je ogen doen openen. En ik geloof het direct, gezien de hoeveelheid kliko’s die langs de weg staan. Ongeveer de helft hiervan is restafval: afval dat we niet meer kunnen recyclen en de verbrandingsoven ingaat. Dit is echt heel veel. Onze persoonlijke afvalberg moeten we dus echt gaan verkleinen. Maar hoe doe je dat?

Goede voorbereiding

Emily-Jane laat zien dat het niet zo heel moeilijk is. Maar er gaat wel een kleine voorbereiding aan vooraf. In de eerste plaats moet je je bewust worden van het afval dat je produceert. Wat is afval, welke soorten zijn er en wat is recyclebaar en wat niet. En hoeveel afval komt er in jouw huis? En wat voor soort afval is dit? Plastic, papier, of vooral koekjesverpakkingen die bestaan uit plastic én papier? In het boek leer je hoe je kunt werken aan afvalvermindering. En hierbij maakt ze een ding duidelijk: het is een doorlopend proces, waarbij je steeds weer in nieuwe situaties terechtkomt die een andere aanpak vereisen. Maar geef niet op: verandering kost nu eenmaal tijd en energie.

infographic leven zonder afval

Alternatieven

Vanaf nu ga je voorbereid naar de supermarkt of de markt: dus met tassen, bakjes en potjes. Doe je dat niet, dan kom je gegarandeerd thuis met een enorme berg plastic voor eenmalig gebruik. Want plastic is namelijk overal, en zit om bijna alles wat je koopt.

Gelukkig zijn er alternatieven die niet in plastic gehuld zijn, en die schotelt Emily-Jane je in grote hoeveelheden voor. Ze geeft tips voor een minimal waste in de badkamer en bij schoonmaakklussen. En hoe verklein je je afvalberg als je een baby hebt?! Of als je een dagje uit gaat? Een hele uitdaging, maar de tips uit Leven zonder Afval nemen je bij de hand en helpen je op weg.

DIY’s

noten tappen bij verpakkingsvrije winkelDankzij de verschillende zelfmaak recepten (DIY’s) in het boek, wordt afvalvrij leven ook nog eens leuk. En niet te vergeten: het is ook leuk voor je portemonnee. Want de meeste zelf te maken producten kosten een fractie van het kant en klare product uit de winkel. Van wasmiddel tot billenlotion, van klei tot het maken van een composthoop. Voor mij zijn veel DIY’s niet nieuw, maar toch weet Emily-Jane mij ook verschillende keren te verrassen.

Bijzondere tips 

Kortom, een boek vol tips en trics die het leven zonder afval een stuk eenvoudiger maken. En de allerbelangrijkste tip: Doe het in stapjes. Ga niet direct voor 100% Zero Waste, want de kans is groot dat je gefrustreerd raakt als het niet lukt. En stress is nergens goed voor. Begin rustig aan, en lukt het een keer niet, onderzoek dan eerst eens waar het aan ligt. Als iedereen zich ervan bewust is dat we op deze relatief eenvoudige manier onze afvalberg kunnen verminderen, dan is er heel veel gewonnen. Dus begin! En laat je leiden door Emily-Jane.

Goudsbloem in de moestuin

door Leave a Comment

De goudsbloem, oftewel de Calendula, is een super makkelijke plant die je graag in je tuin hebt. Goudsbloem in de moestuin is helemaal aan te raden, want hij houdt plagen op afstand. En hij staat ook nog eens leuk. De goudsbloem vind je met feloranje, roomwitte en gele bloemen.

Een paar jaar geleden heb ik goudsbloem gezaaid. Hoewel de goudsbloem een eenjarige plant is, is een keer zaaien genoeg om voor altijd goudsbloemen in je tuin te hebben. Wanneer je de goudsbloem laat uitbloeien, en hij staat op een geschikte plek, heb je het jaar erop opnieuw de wereld aan goudsbloemen. Heb jij nog geen goudsbloemen in de tuin, zaai dan in het voor- en najaar. Goudsbloemen kunnen overigens ook goed in potten gezaaid worden. Zorg voor een zonnige plek en houd voldoende ruimte tussen de planten.

goudsbloem in de moestuin van onderen

Goudsbloem in de moestuin

Goudsbloemen staan niet alleen leuk in je moestuin, ze hebben ook wel degelijk nut. Aan de ene kant houden ze schadelijke insecten op afstand, aan de andere kant zijn ze weer aantrekkelijk voor bepaalde insecten die je liever niet op je groente ziet. Dat werkt als volgt:

Dankzij haar geur houdt ze schadelijke insecten zoals de witte vlieg en de wolluis op afstand. Ook mieren en aaltjes houden niet van goudsbloemen. Deze insecten komen dus niet in de buurt van de bloemen, en als deze bloemen tussen je groente staan, zullen ze daar ook weg blijven.

Er zijn ook insecten die juist heel veel van goudsbloemen houden. Daarom zet je goudsbloem tussen groente die vatbaar zijn voor bepaalde insecten, zoals de zwarte bonenluis.  Staan goudsbloemen (of afrikaantjes) tussen de bonenplanten, dan zal de zwarte bonenluis niet de bonen eten, maar de goudsbloem. Daarmee offer je de goudsbloem als het ware op. De luizen trekken overigens weer lieveheersbeestjes aan, en daar kan je niet genoeg van hebben in je tuin. Goudsbloemen bij aardappel en tomaten helpt tegen draadwormen.

Tot slot zitten de goudsbloemen vol nectar. En daarmee trek je bijen en vlinders aan. In een zachte winter is de kans groot dat de goudsbloemen niet afsterven. Je hebt dan al vroeg in het voorjaar een plant die bijen voorziet van voeding.

Kan je goudsbloemen eten?

Jazeker! Het hele jaar door kun je goudsbloemen plukken. Haal regelmatig uitgebloeide bloemen weg om nieuwe bloei te stimuleren. Of pluk ze om te eten. Een heel bijzondere smaak hebben ze echter niet. Ze zijn eigenlijk meer bijzonder omdat ze je gerechten kleur geven. Soep en rijst kleuren ze geel. En ze staan leuk in een dressing of gestrooid over een omelet.  Je kunt er ook thee van maken, net als kamille.

Ik vond nog een paar bijzondere recepten, die ik heb samengevoegd in een pdf. Klik op de illustratie hieronder en download de pdf.

Goudsbloemen bewaren

Je kunt goudsbloemen in de koelkast bewaren en zelfs invriezen. Was de bloemen eerst en laat ze goed drogen (of gebruik de slacentrifunge). Bewaar ze in een vochtige theedoek in een plastic zak in de koelkast. Ze zijn zo 3-5 dagen houdbaar. Je kunt ze ook invriezen in diepvrieszakjes of in ijsblokjesbakjes met water.

Goudsbloemen drogen kan ook. De makkelijkste manier is in een eiertray. Leg in elk gaatje een bloem en laat ze 2 weken drogen op een droge, luchtige en niet te warme plek. Wanneer ze droog zijn, haal je zo alle buitenste blaadjes van de bloem. Het hart (groen met oranje in het midden) gebruik je niet. Bewaar de bloemblaadjes ze in een luchtdichte pot. Drogen in een droogoven kan natuurlijk ook. Stel je oventje in op maximaal 38 graden.

De kalmerende werking van goudsbloem

Goudsbloem wordt veel gebruikt in verzorgingsproducten dankzij haar kalmerende werking. Goudsbloem is ook schimmeldodend en ontsmettend en wordt daarom gebruikt in wondzalfjes. Gebruik het bijvoorbeeld als:

  • Goudsbloembad Aftreksel van goudsbloembladeren verkwikt vermoeide voeten.
  • Goudsbloem olie Pluk de bloemblaadjes en giet er olijfolie overheen, tot ze net onder staan. Laat een maandje trekken, en zeef het dan. Je krijgt een zachte olie die je op je huid kunt aanbrengen rond schrammen en schaafwondjes, bij kleine verbrandingen of zonnebrand.
  • Goudsbloemzalf Als basis kan je kokosolie gebruiken. Laat de kokosolie au bain-marie smelten en voeg de bloemblaadjes toe. Laat het een uurtje trekken in het kommetje warm water. (hoeft niet te heet, want kokosolie smelt al bij 25 graden). Laat het vervolgens afkoelen en stollen. Uiteraard kan je ook goudsbloemzalf kopen.
  • Haar verven met goudsbloem Wist je dat vrouwen vroeger hun haar verfden met goudsbloem? Doe een handvol goudsbloemen in kokend water en laat het 20 minuten trekken. Zeef het en laat het afkoelen. Breng het aan op je haar en laat het 15-20 minuten intrekken en spoel het dan uit. Herhaal als het nodig is.

Zo gingen wij van energielabel G naar A!

door Leave a Comment

Hoe wij van energielabel G naar A gingen en ons huis duurzaam konden verbouwen met PIR-platen.

Toen ik in 2016 voor het eerst ons toekomstig boerderijtje uit 1910 bewonderde, vroeg ik me af hoe de vorige bewoners (een oud echtpaar) het hier ooit warm hadden kunnen krijgen. Want wat was het er koud en tochtig. Het echtpaar had hier het grootste deel van hun leven gewoond en wist waarschijnlijk niet anders. Maar wij kwamen uit een goed geïsoleerde nieuwbouwwoning en wilden graag dat comfort behouden. En lage energiekosten hebben. Daar was maar een oplossing voor: we moesten investeren in isoleren. En dan het liefst met duurzaam isolatiemateriaal.

Het was geen verrassing dat ons nieuwe huisje energielabel G had, het allerlaagste niveau. Met een lek en niet geïsoleerd dak, verrotte vloer, tochtige en vochtige muren en enkel glas, kun je niet anders verwachten. Hoe anders is het nu! Onlangs kregen we ons nieuwe definitieve energielabel:  Label A!

Waarom is goed isoleren belangrijk?

Om ons energielabel richting A te pushen, was  isoleren de belangrijkste aanpassing. Een goed geïsoleerd huis is goed voor het milieu én de portemonnee. Want hoe beter de isolatie, hoe minder energie er nodig is om het binnen comfortabel te krijgen en te houden. Het huis warmt sneller op, en de warmte blijft langer hangen. Bij een niet of slecht geïsoleerd huis, verdwijnt de warmte die je er in stopt net zo hard weer door de buitenmuren, het dak, de vloer of de ramen.
Voor het verwarmen van het huis is energie nodig. Hoe slechter de isolatie, hoe meer energie er nodig is. Dit zie je terug op je energierekening. Maar het betekent ook dat er  meer fossiele brandstoffen nodig zijn, aangezien het grootste deel van de Nederlandse huizen nog altijd met aardgas verwarmd worden.
Goede isolatie kent nog meer voordelen: het zorgt ervoor dat geluid van buiten minder naar binnen dringt. Fijn als je aan een drukke weg woont. En het speelt een belangrijke rol bij het tegengaan van vocht in huis. In een slecht geïsoleerd huis kan de warme binnenlucht gaan condenseren, met als gevolg dat de ramen en wanden vochtig worden en schimmel kan ontstaan.

Duurzaam isolatiemateriaal

In ons voornemen om ons huis duurzaam te verbouwen, had ik me al helemaal verdiept in duurzaam isolatiemateriaal. Ik zocht op hennep, schapenwol en vlas. Prachtige natuurlijke producten die goed isoleren en zorgen voor een gezond leefmilieu in huis. Maar manlief haalde me uit de droom: voor ons is het niet geschikt. Bij ons huis zou de buitenschil blijven bestaan, wat betekent dat we naar binnen toe isoleren. Natuurlijke isolatiematerialen hebben een uitstekende isolatiewaarde, als je het maar dik genoeg maakt. Bouw je een nieuw huis, dan hou je met deze dikte rekening. Maar bij onze verbouwing zitten we met beperkte ruimte: klein woonoppervlak, geen kruipruimte en een lage bovenverdieping. Leg je dat rondom dicht met een dikke laag isolatiemateriaal, dan wordt  de leefruimte in ons keuterboerderijtje wel erg klein.

Wij zochten isolatiemateriaal met een zo hoog mogelijke isolatiewaarde, en dat zo weinig mogelijk ruimte inneemt. De isolatie moet passen binnen de omstandigheden van het huis, en niet te vergeten het budget. Zo is schapenwol nog altijd erg kostbaar, gezien de hoeveelheid die je nodig hebt, is gerecycled katoen minder geschikt voor vochtige locaties (zoals bij ons) en heb je voor vlas een dikke laag nodig om dezelfde isolatiewaarde te halen. Kortom: het is meten en afwegen.

PIR: Niet natuurlijk, wel duurzaam

Ik zuchtte diep: daar gaat ons voornemen om duurzaam te verbouwen. Want als natuurlijke isolatiematerialen niet bij ons huis toegepast kunnen worden, waar kies je dan voor? Na een lange zoektocht kwam manlief uit op PIR. Ik schrok met rot. PIR? Klinkt als PUR? We hadden het toch over duurzaam?
PIR en PUR, het klinkt niet heel duurzaam. En PUR is dat ook niet. PUR-schuim produceert gevaarlijke dampen die slecht zijn voor de gezondheid. PUR hecht zich daarnaast overal aan vast, en is daarom slecht te recyclen.

Maar PIR is iets heel anders. Laat me even voorop stellen dat PIR geen natuurlijk materiaal is. Het wordt op chemische wijze geproduceerd. Maar het is wel duurzaam isolatiemateriaal. Volgens het NIBE (Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie dat onderzoek doet naar milieuvraagstukken) scoort het goed op duurzaamheid. Dat heeft verschillende redenen:

  1. De productie van PIR neemt weinig grond in beslag, in vergelijking met natuurlijke producten.
  2. PIR heeft een relatief hoge isolatiewaarde per centimeter dikte. Dat betekent dat je minder materiaal nodig hebt om een hoge isolatiewaarde te halen.
  3. De productie van PIR heeft een minimale CO2-uitstoot en het afval kan gerecycled worden.
  4. PIR platen hebben een zeer lange levensduur. Dat betekent dat een woning voor lange tijd goed geisoleerd blijft, en dus minder gestookt hoeft te worden.
  5. PIR platen kunnen worden hergebruikt
  6. PIR platen geven een hoge isolatiewaarde voor een relatief lage prijs in vergelijking met andere materialen.

Voordelen van PIR-Platen

Voor ons huis kwamen we voor vloer en dakisolatie uit op PIR-platen. Behalve dat PIR duurzaam isolatiemateriaal is, heeft het nog meer voordelen. Het is makkelijk om mee te werken. Manlief, die 80 % van de verbouwing zelf uitvoert, zaagt en lijmt er op los. Bij de verwerking komen geen schadelijke vezels vrij, het jeukt niet en het is makkelijk te plaatsen. Het maakt wel stof bij het zagen, dus stofmasker voor! Ook belangrijk is dat het geen vocht opneemt en schimmel geen kans krijgt. Tot slot is het drukvast. Na plaatsing kan je er gewoon op lopen zonder dat het vervormd. Dus als vloerisolatie bij ons is het dé uitkomst: er kan gewoon een vloer op gestort worden. Tot slot zijn het nog de kosten die in het voordeel zijn. Om een goede isolatiewaarde te halen wanneer je met beperkte ruimte te maken hebt, ben je voordelig uit.

Andere maatregelen

Het was natuurlijk niet alleen de isolatie die ons heeft geholpen om ons energielabel A te krijgen. Wat deden we nog meer?

  • Het aanbrengen van een mechanisch ventilatiesysteem en ventilatieroosters. Isoleren betekent ook ventileren. Als je niet continu ventileert verslechtert het leefklimaat in huis en krijg je vocht waardoor er natte plekken of zelfs schimmel kan ontstaan. Ook kan de CO2 te hoog oplopen waardoor je concentratie problemen krijgt.
  • We schaften een warmtepompsysteem aan waarbij op efficiënte wijze warmte van de buitenlucht gebruikt wordt om het lage temperatuur verwarmingssysteem te voeden. Per gebruikte kWh krijg je 4x zo veel warmte in je huis. Een dergelijk systeem is geen voorwaarde om een A-label te krijgen. Je kunt bijvoorbeeld ook zonnepanelen of een zonneboiler plaatsen.

Belangrijkste is dat het nu comfortabel wonen is in ons huis. En de energiekosten zijn laag. Zo verdient een deel van de investering zich snel weer terug.

Lees meer over onze verbouwing.

 

Deze blog is voor een deel gesponsord. Ik werk alleen met gesponsorde blogs wanneer het product waarover ik schrijf, daadwerkelijk duurzaam is en het bedrijf dit kan verantwoorden.

Workshop kaarsen maken

door Leave a Comment

Al eerder schreef ik een blog over Super Mirthe’s Lichtpuntjes, het kaarsenatelier van Liedeke. Zij maakt de meest prachtige kaarsen van kaarsresten. Tussen het produceren van kaarsen door, geeft ze regelmatig een  workshop kaarsen maken. Maar nu we met Corona binnen moeten blijven, zijn al haar workshops gecanceld. Dus leek het ons een leuk idee om een video te maken, zodat iedereen thuis kaarsen kan maken.

Hoe kom je aan kaarsvet?

Het belangrijkste wat je nodig hebt, zijn kaarsresten. Vaak branden kaarsen niet helemaal op. Dan is het eigenlijk zonde om het restant weg te gooien. Mocht je het bewaard hebben? Mooi! Heb je geen kaarsresten? Misschien heb je een kaars die je niet mooi vindt. Deze zou je kunnen omsmelten. Of bestel een DIY kaarsenpakket. Hierin zit een meter lont en gefilterd kaarsvet in, op kleur gesorteerd. Of kies voor een scala aan kleuren.

Wat heb je nodig om kaarsen te maken?

  • een conservenblikje om in te smelten
  • een malletje, zoals een leeg pak vla of een puddingbeker
  • lont
  • plakband, om het lont mee vast te zetten
  • satéprikker, om het lont mee recht te houden
  • kookplaat
  • pannetje, voor de helft gevuld met water
  • oude doeken om knoeien te voorkomen
  • ovenwant, want het blikje wordt heet
  • kaarsvet

Bekijk hier de workshop kaarsen maken. Succes!