isolatie

Er zijn verschillende manieren om je huis te isoleren. Het doel van isolatie is om de warmte binnen te houden als het koud is, en de koelte als het buiten warm is. Een goed geïsoleerd huis is niet alleen prettig om in te wonen, het verlaagt ook je energiekosten. Een manier van isoleren die veel wordt toegepast, is spouwmuurisolatie. Maar wat is dat nu precies? En wat is de meest duurzame manier van spouwmuurisolatie?

Een huis heeft een dak, een vloer, muren, deuren en ramen. Al deze elementen bij elkaar is de schil van je woning, en deze schil kun je één voor één isoleren. In deze blog heb ik het over de muren, een heel belangrijk onderdeel van de isolerende ‘schil’.

Soorten muren

Een muur is een muur zou je zeggen. En hoewel ze van binnen en van buiten vaak hetzelfde eruit zien, is niks minder waar. De meeste huizen hebben een binnenmuur en een buitenmuur. Alleen heel oude huizen, gebouwd vóór 1920, hebben een steens muur. Dit betekent dat de muur een hele baksteen lengte dik is. De stenen zijn in de lengte en de breedte gelegd. Net zoals je een huis van Lego bouwt. Een dergelijke muur zal altijd koud aanvoelen, want steen isoleert immers niet.

Iets jongere huizen hebben vaak een halfsteensmuur. Hierbij werden de stenen in de lengte geplaatst als twee lagen tegen elkaar. Deze muren zijn sterker maar isoleren nog steeds minimaal.

De meeste huizen van na de oorlog hebben een binnen en buitenmuur die worden gescheiden door een spouw. Dit is een holle ruimte tussen de muren. De muren staan met elkaar in verbinding door middel van spouwankers.

Is mijn spouw wel (goed) geïsoleerd?

Door de holle ruimte op te vullen met isolerend materiaal, ontstaat spouwmuurisolatie. Maar als de ruimte niet zichtbaar is, hoe weet je dan of de spouw van jouw huis geïsoleerd is? En zo ja, waarmee?Op bouwtekeningen kun je vaak wel zien of je een spouwmuur hebt of niet. Maar je kunt meestal zelf niet zien wat er precies tussen je binnen- en buitenmuur zit. Daarvoor heb je hulp van een expert nodig die ‘in de muur’ kan kijken. Hij kan ook zien wat de staat van de isolatie is. Is het nog goed opgevuld, of zit er vuil in. Vuil, zoals cementresten, kan een koudebrug vormen waardoor warmte naar buiten lekt.

Een tweede methode om te ontdekken of jouw spouwmuur (nog) wel goed geïsoleerd is, is door een warmtescan te maken. Dit kan je het beste laten doen in de winter als de temperatuur rond het vriespunt is. Door de woning goed warm te stoken, ziet een warmtecamera waar warmte uit het huis wordt gelekt. Lekt er veel warmte via de muren of zie je op sommige plaatsen in de muren warmtelekken, dan weet je dat deze niet goed geïsoleerd zijn.

Het kan zijn dat de isolatie in de spouw is verweerd of verzakt. Als de originele isolatie dun is, kan deze bijgevuld worden. Is de isolatie te dun of niet meer afdoende dan kan met korrels, vezels of schuim de isolatie verbeterd worden. Experts kunnen vaststellen of bijvullen mogelijk is en wat de beste methode is.

Soorten spouwmuurisolatie

Je spouwmuur laten isoleren gebeurt vaak met EPS parels (bolletjes van piepschuim), glaswol, steenwol of schuim. Alle vier isoleren goed. Wil je liever gaan voor echte duurzame varianten, dan kies je voor houtwol, hennep, vlas, gerecycled katoen, leem en stro. Bij de productie van de natuurlijke isolatiematerialen wordt minder CO2 uitgestoten dan bij de reguliere isolatie. Nadeel is echter dat je een dikkere laag nodig hebt om dezelfde isolatiewaarde te halen als de minder duurzame varianten. Ze kunnen dan ook niet altijd in spouwen toegepast worden en zijn beter geschikt voor verbouw of nieuwbouw. Niet alle natuurlijke varianten kunnen goed tegen vocht en zijn dus niet geschikt voor vochtige spouwmuren. Kurk en houtwol kunnen wél goed tegen vocht.

In Nederland is helaas de weg naar duurzame spouwmuurisolatie nog niet echt gevonden. In tegenstelling tot de landen om ons heen. In Duitsland en Frankrijk wordt veel meer gebruik gemaakt van duurzame spouwmuurisolatie.

Nog een laatste tip:

Je krijgt subsidie voor muurisolatie. Dit is 4 euro per m2. Neem je nog een andere maatregel, dan krijg je 8 euro per m2 subsidie.

Lees verder

Energie besparen in kleine en grote stappen

Hoe wij van energielabel G naar A gingen en ons huis duurzaam konden verbouwen met PIR-platen.

Toen ik in 2016 voor het eerst ons toekomstig boerderijtje uit 1910 bewonderde, vroeg ik me af hoe de vorige bewoners (een oud echtpaar) het hier ooit warm hadden kunnen krijgen. Want wat was het er koud en tochtig. Het echtpaar had hier het grootste deel van hun leven gewoond en wist waarschijnlijk niet anders. Maar wij kwamen uit een goed geïsoleerde nieuwbouwwoning en wilden graag dat comfort behouden. En lage energiekosten hebben. Daar was maar een oplossing voor: we moesten investeren in isoleren. En dan het liefst met duurzaam isolatiemateriaal.

Het was geen verrassing dat ons nieuwe huisje energielabel G had, het allerlaagste niveau. Met een lek en niet geïsoleerd dak, verrotte vloer, tochtige en vochtige muren en enkel glas, kun je niet anders verwachten. Hoe anders is het nu! Onlangs kregen we ons nieuwe definitieve energielabel:  Label A!

Waarom is goed isoleren belangrijk?

Om ons energielabel richting A te pushen, was  isoleren de belangrijkste aanpassing. Een goed geïsoleerd huis is goed voor het milieu én de portemonnee. Want hoe beter de isolatie, hoe minder energie er nodig is om het binnen comfortabel te krijgen en te houden. Het huis warmt sneller op, en de warmte blijft langer hangen. Bij een niet of slecht geïsoleerd huis, verdwijnt de warmte die je er in stopt net zo hard weer door de buitenmuren, het dak, de vloer of de ramen.
Voor het verwarmen van het huis is energie nodig. Hoe slechter de isolatie, hoe meer energie er nodig is. Dit zie je terug op je energierekening. Maar het betekent ook dat er  meer fossiele brandstoffen nodig zijn, aangezien het grootste deel van de Nederlandse huizen nog altijd met aardgas verwarmd worden.
Goede isolatie kent nog meer voordelen: het zorgt ervoor dat geluid van buiten minder naar binnen dringt. Fijn als je aan een drukke weg woont. En het speelt een belangrijke rol bij het tegengaan van vocht in huis. In een slecht geïsoleerd huis kan de warme binnenlucht gaan condenseren, met als gevolg dat de ramen en wanden vochtig worden en schimmel kan ontstaan.

Duurzaam isolatiemateriaal

In ons voornemen om ons huis duurzaam te verbouwen, had ik me al helemaal verdiept in duurzaam isolatiemateriaal. Ik zocht op hennep, schapenwol en vlas. Prachtige natuurlijke producten die goed isoleren en zorgen voor een gezond leefmilieu in huis. Maar manlief haalde me uit de droom: voor ons is het niet geschikt. Bij ons huis zou de buitenschil blijven bestaan, wat betekent dat we naar binnen toe isoleren. Natuurlijke isolatiematerialen hebben een uitstekende isolatiewaarde, als je het maar dik genoeg maakt. Bouw je een nieuw huis, dan hou je met deze dikte rekening. Maar bij onze verbouwing zitten we met beperkte ruimte: klein woonoppervlak, geen kruipruimte en een lage bovenverdieping. Leg je dat rondom dicht met een dikke laag isolatiemateriaal, dan wordt  de leefruimte in ons keuterboerderijtje wel erg klein.

Wij zochten isolatiemateriaal met een zo hoog mogelijke isolatiewaarde, en dat zo weinig mogelijk ruimte inneemt. De isolatie moet passen binnen de omstandigheden van het huis, en niet te vergeten het budget. Zo is schapenwol nog altijd erg kostbaar, gezien de hoeveelheid die je nodig hebt, is gerecycled katoen minder geschikt voor vochtige locaties (zoals bij ons) en heb je voor vlas een dikke laag nodig om dezelfde isolatiewaarde te halen. Kortom: het is meten en afwegen.

PIR: Niet natuurlijk, wel duurzaam

Ik zuchtte diep: daar gaat ons voornemen om duurzaam te verbouwen. Want als natuurlijke isolatiematerialen niet bij ons huis toegepast kunnen worden, waar kies je dan voor? Na een lange zoektocht kwam manlief uit op PIR. Ik schrok met rot. PIR? Klinkt als PUR? We hadden het toch over duurzaam?
PIR en PUR, het klinkt niet heel duurzaam. En PUR is dat ook niet. PUR-schuim produceert gevaarlijke dampen die slecht zijn voor de gezondheid. PUR hecht zich daarnaast overal aan vast, en is daarom slecht te recyclen.

Maar PIR is iets heel anders. Laat me even voorop stellen dat PIR geen natuurlijk materiaal is. Het wordt op chemische wijze geproduceerd. Maar het is wel duurzaam isolatiemateriaal. Volgens het NIBE (Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie dat onderzoek doet naar milieuvraagstukken) scoort het goed op duurzaamheid. Dat heeft verschillende redenen:

1. De productie van PIR neemt weinig grond in beslag, in vergelijking met natuurlijke producten.
2. PIR heeft een relatief hoge isolatiewaarde per centimeter dikte. Dat betekent dat je minder materiaal nodig hebt om een hoge isolatiewaarde te halen.
3. De productie van PIR heeft een minimale CO_2-uitstoot en het afval kan gerecycled worden.
4. PIR platen hebben een zeer lange levensduur. Dat betekent dat een woning voor lange tijd goed geisoleerd blijft, en dus minder gestookt hoeft te worden.
5. PIR platen kunnen worden hergebruikt
6. PIR platen geven een hoge isolatiewaarde voor een relatief lage prijs in vergelijking met andere materialen.

Voordelen van PIR-Platen

Voor ons huis kwamen we voor vloer en dakisolatie uit op PIR-platen. Behalve dat PIR duurzaam isolatiemateriaal is, heeft het nog meer voordelen. Het is makkelijk om mee te werken. Manlief, die 80 % van de verbouwing zelf uitvoert, zaagt en lijmt er op los. Bij de verwerking komen geen schadelijke vezels vrij, het jeukt niet en het is makkelijk te plaatsen. Het maakt wel stof bij het zagen, dus stofmasker voor! Ook belangrijk is dat het geen vocht opneemt en schimmel geen kans krijgt. Tot slot is het drukvast. Na plaatsing kan je er gewoon op lopen zonder dat het vervormd. Dus als vloerisolatie bij ons is het dé uitkomst: er kan gewoon een vloer op gestort worden. Tot slot zijn het nog de kosten die in het voordeel zijn. Om een goede isolatiewaarde te halen wanneer je met beperkte ruimte te maken hebt, ben je voordelig uit.

Andere maatregelen

Het was natuurlijk niet alleen de isolatie die ons heeft geholpen om ons energielabel A te krijgen. Wat deden we nog meer?

• Het aanbrengen van een mechanisch ventilatiesysteem en ventilatieroosters. Isoleren betekent ook ventileren. Als je niet continu ventileert verslechtert het leefklimaat in huis en krijg je vocht waardoor er natte plekken of zelfs schimmel kan ontstaan. Ook kan de CO₂ te hoog oplopen waardoor je concentratie problemen krijgt.
• We schaften een warmtepompsysteem aan waarbij op efficiënte wijze warmte van de buitenlucht gebruikt wordt om het lage temperatuur verwarmingssysteem te voeden. Per gebruikte kWh krijg je 4x zo veel warmte in je huis. Een dergelijk systeem is geen voorwaarde om een A-label te krijgen. Je kunt bijvoorbeeld ook zonnepanelen of een zonneboiler plaatsen.

Belangrijkste is dat het nu comfortabel wonen is in ons huis. En de energiekosten zijn laag. Zo verdient een deel van de investering zich snel weer terug.

Lees meer over onze verbouwing.

 

Deze blog is voor een deel gesponsord. Ik werk alleen met gesponsorde blogs wanneer het product waarover ik schrijf, daadwerkelijk duurzaam is en het bedrijf dit kan verantwoorden.