elkedaggroener

inspiratie voor een duurzame leefstijl

Blog

Bokashi: van keukenafval naar plantenvoeding

door Leave a Comment

Stel je voor: van al je keukenafval maak je je eigen plantenvoeding waar je kamer-, balkon en/of tuinplanten weelderig op groeien. En dat zonder dat het stinkt. Dat kan met de Bokashi-emmer. Ik leg je de voordelen van Bokashi uit.

Wie aan afvalscheiding doet, zal zeker ook zijn groente- en fruitafval scheiden. Maar hoe doe je dat nu op een hygiënische, niet-stinkende manier? Zelf heb ik een gft-bakje op het aanrecht staan. Heel schoon vind ik dat niet. Want al gooi ik ‘m elke dag leeg en spoel ik ‘m om, er blijven, vooral in de zomer, vliegjes omheen zwermen. Vliegjes die dol zijn onze klokhuizen, broodkorsten, uienschillen en etensresten.

Tijd voor een ander systeem. Steeds vaker hoor ik over Bokashi: een emmer waarin je kleingesneden groente- en fruitafval belandt en waar dit binnen twee weken wordt omgezet in vloeibare plantenvoeding.

Wat is Bokashi

Bokashi is een composteermethode uit Japan. Letterlijk betekent het ‘goed gefermenteerd organisch materiaal’. Want dat is wat er in een Bokashi-emmer gebeurt: al jouw organisch keukenafval wordt in korte tijd omgezet in voeding voor je planten binnen én buiten. Je geeft dus het organisch materiaal, de natuurlijke grondstoffen, terug aan de natuur.

Dit gebeurt door fermentatie. Een proces dat bijvoorbeeld ook gebruikt wordt bij het maken van zuurkool, bier, yoghurt en wijn. In het geval van Bokashi gaat het om het maken van een gezond hapje voor de bodem. Met behulp van bacteriën, schimmels en gisten wordt in een goed afgesloten emmer waar geen zuurstof bij kan, organisch materiaal omgezet tot plantenvoeding. Het is de meest efficiënte manier om je keukenafval om te zetten in iets anders nuttigs.

bokashi emmer

Bokashi maken, hoe doe je dat?

Wat heb je nodig om Bokashi te maken? Een belangrijk onderdeel is de emmer. De speciale Bokashi emmers sluiten volledig af en hebben een kraantje onderaan. Daarnaast is een starter nodig, een gecontroleerde samenstelling van micro-organismen. En tot slot: je keukenafval. Het proces begint door een laag starter in de emmer te doen. Deze starter bevat tarwezemelen waarop effectieve micro-organismen geënt zijn. Deze zorgen voor een goede fermentatie van het afval zodat er geen rotting optreedt en het niet gaat stinken.

Hierop doe je je fijngesneden keukenafval. Gooi er dus geen grote watermeloenschillen in, maar snij het in kleine stukken. Vervolgens gaat er weer een laag starter overheen. Dit proces herhaal je totdat de emmer vol zit. Dan laat je het 10 dagen rusten. Het fermentatieproces is nu in volle gang. Ondertussen ontstaat onder in de emmer een laagje vocht. Dit kun je aftappen en gemengd met water (verhouding 1:100, dus 1 dl vocht met 10 liter water) gebruiken als voeding voor al je planten.

Na 10 dagen kan je het resterende organisch materiaal uit de emmer rechtstreeks in de grond werken. Het is op dat moment nog niet vergaan, en je zult de kleine stukjes nog herkennen. Bovenop zal je een witte waas herkennen. Het ruikt licht zurig maar stinkt absoluut niet. Ziet het er donker uit en stinkt het? Dan is het fermentatieproces mislukt. Je hebt er dan te weinig starter aan toegevoegd.

Bokashi voor je (groente)tuin

Omdat de chemische samenstelling van het restant wel is veranderd, kun je het nu rechtstreeks in je grond werken. Graaf hiervoor een kleine geul op een lege plek in de tuin en verspreid het restant hier in. Gooi de geul weer dicht. De bodem doet nu de rest. Doordat het organisch materiaal al gefermenteerd is, zal het snel vergaan. Na 2 weken kun je in deze grond beginnen met planten.

Heb je een composthoop? Dan kan je het restant hier ook op te gooien. Het zal het composteringsproces versnellen. Heb je geen composthoop en geen tuin? Doe het dan in de gft-bak. Voordeel dat je dan hebt van de Bokashi-emmer is dat je middels het sap rijke voeding voor je planten hebt, of dat nu in je moestuin of bloementuin is, je balkon of kamerplanten.

Wat kan er in een Bokashi-emmer?

  • groente- en fruitresten (schillen, stronkjes, etc)
  • citrus- en bananenschillen
  • gekookt voedsel
  • gekookt (of rauwe) vlees of vis
  • kaas & yoghurt
  • eierschalen, kleine botjes en graten
  • brood (beperkt)
  • papieren theezakjes en koffiedik
  • bloemen- en plantenresten
  • as en asresten (mits zeer goed verdeeld)

Alles in kleine stukjes gesneden

Zo werkt Bokashi (klik op de poster voor groot formaat)

Wat zijn de nadelen van Bokashi

En hierin zit gelijk het enige nadeel van de Bokashi methode: al je keukenafval moet worden kleingesneden voordat het in de emmer gaat. Hoe kleiner, hoe beter het fermentatieproces werkt.

Bokashi vs compostbak

Maar composteren werkt toch ook? Thuis heb ik een compostbak in de tuin. Waarom zou ik dan ook een Bokashi-emmer aanschaffen? Er zit verschil tussen composteren en fermenteren. Composteren is rotten en werkt met zuurstof. Fermenteren werkt zonder zuurstof. Het verschil tussen een bokashi-emmer en een composthoop:

  • Tijd: Fermenteren in een bokashi-emmer gaat veel sneller. Binnen twee weken is je gft afval omgezet in plantenvoeding. Een composthoop duurt minstens een aantal maanden voordat het allemaal is gecomposteerd
  • Nut: Compost uit de compostbak gaat bij mij over de moestuin. Het vocht uit de Bokashi-emmer is vloeibaar en kan je ook makkelijk gebruiken voor je kamerplanten.
  • Vulling: Etensresten kunnen beter niet op de composthoop in verband met ongedierte. De Bokashi emmer heeft daar geen moeite mee.
  • Energie: Bij fermentatie gaat er geen energie verloren in het omzetten, omdat alles in een afgesloten ruimte gebeurt waar geen zuurstof aan te pas komt.

Een van de voordelen van Bokashi voor mijzelf is de afstand die ik moet afleggen naar de compostbak. De compostbak staat ver weg, ergens mooi weggewerkt achter in de tuin. Vooral in de donkere wintermaanden loop ik daar niet snel op mijn slippers heen. De Bokashi-emmer staat in de bijkeuken.

Bokahsi moet je niet zien als een vervanging van je composthoop. Ze werken juist goed naast elkaar. Een composthoop levert een hele hoop gezonde grond op. Vooral voor wie een grote tuin heeft, is dat zeer nuttig. Omdat het restant uit de Bokashi-emmer op de composthoop kan, vullen ze elkaar goed aan.

Voordelen van Bokashi

Bokashi is dus een mooie vorm van circulariteit en draagt bij aan een leven zonder afval. Want

  1. Je gooit je keukenafval niet weg
  2. Je maakt je eigen (verpakkingsloze) plantenvoeding

En een mooi bijeffect: het weert fruitvliegjes uit je keuken. Lekker hygiënisch dus!

Bokashi keukenemmer

 

Kom tot rust met planttherapie

door Leave a Comment

Mijn tuin ligt er een beetje troosteloos bij. Langzaamaan gaat hij in winterslaap. Dat betekent dat er straks amper nog in gewerkt hoeft te worden buiten. Jammer, want het is wel mijn relax momentje. Maar nu blijkt dat planten binnenshuis ook voor de nodige ontspanning kunnen zorgen. Tijd om me daar eens in te verdiepen.

Planttherapie wordt het genoemd. Door actief bezig te zijn met planten, creëer je je eigen ontspanningssessie. Dat kan buiten, maar in deze tijd ook zeker binnen.

Wat is planttherapie?

Planttherapie is een moment voor jezelf. Planten hebben een therapeutische werking. Het schijnt dat vooral je sociaal, cognitief, fysiek, en psychologisch functioneren hierbij verbeteren. Door met je handen in de aarde te zitten, komt je tot rust. En dat kan dus net zo goed potgrond voor je kamerplant zijn als compost voor je bloemen- of moestuin. Vooral in de winter, wanneer velen van ons last krijgen van depressieve gevoelens simpelweg omdat we minder buiten zijn, biedt planttherapie uitkomst. En het is nog goedkoop ook.

Ervaringsdeskundige

Ik had er nog nooit van gehoord, maar kan mezelf toch wel ervaringsdeskundige noemen. Want het is al jaren mijn eigen vorm van therapie. Zodra ik ga tuinieren kom ik in de relaxmodus. Ik heb aandacht voor wat groeit en bloeit en mijn hoofd raakt langzaam leeg. Op momenten dat ik wel veel aan me hoofd heb dan maakt tuinieren, net als wandelen, dat ik helder na kan denken. En beter kan relativeren. Planten hebben een groot voordeel ten opzichte van mensen: ze zeggen niks, maar ze luisteren heel goed. Ja, ik geloof wel in planttherapie.

Hoe werkt planttherapie?

Op zich is de zorg voor kamerplanten minder intensief dan voor bijvoorbeeld werken in je groentetuin. Onkruid groeit er niet in en ze hebben te maken met een standaard klimaat. Wat doe je dan?

  • Water geven – planten hebben water nodig. Maar voel wel eerst even of ze echt dorst hebben. In de winter kunnen ze met minder water toe dan in de zomer. En van teveel nattigheid houdt geen enkele plant
  • Voeding geven – verse potgrond heeft voor zeker 6 weken voeding. Daarna moet je de planten regelmatig voorzien van extra voeding. Hoeveel en wat, hangt af van je plant.
  • Afstoffen – klinkt misschien suf, maar planten houden niet van stof op de bladeren. Dan kunnen ze namelijk minder licht opnemen. Neem ze voorzichtig af met een vochtige doek of zet ze af en toe onder de douche (of gebruik een plantenspuit).
  • Verpotten – als planten groeien, groeien de wortels mee. Dan kan het zo zijn dat de pot te klein wordt. Zet de plant in een grotere pot.
  • Verwijder uitgebloeide bloemen – vooral tijdens hebt bloeiseizoen. Hoe vaker je dit doet, hoe uitbundiger je plant zal bloeien.
  • Planten stekken – Leer hoe je je planten kunt stekken. Zo krijg je gratis nieuwe planten. Elke plant heeft zijn eigen stekmethode.
  • Leer over de planten die je in huis hebt – Als je de naam van de plant kent en weet hoe je ‘m moet verzorgen, dan ga je er dubbel van genieten.

Groen in huis

Groen in huis is sowieso een goed idee. Want planten in huis zorgen ervoor dat je je beter gaat voelen. Dat is uiteraard ook onderdeel van de planttherapie. Planten

  • zorgen voor ontspanning
  • maken je creatief en productief
  • ze reguleren de temperatuur
  • geven je een vakantiegevoel.

En dat laatste is helemaal fijn nu we allemaal wegens corona zoveel mogelijk thuis moeten blijven. Vakantie in eigen huis.

Tweedehands plant

Voel jij je deze tijd een beetje down? Probeer dan planttherapie. Je fleurt er niet alleen zelf van op, maar je huis ook. Planten kan je natuurlijk aanschaffen bij een tuincentrum of een bloemist (heeft vaak ook mooie planten). Is dat je een beetje te prijzig? Kijk dan eens of er bij jou in de buurt een plantenasiel zit, zodat je een tweede leven kan geven aan een afgedankte kamerplant. Ook op Marktplaats of op ruilsites vind je tweedehands planten.

Wil je van begin af aan zelf aan de slag? Kijk of je van iemand stekjes kan krijgen. Of schaf een stekjesbox aan. De goede uitleg erbij zorgt ervoor dat ook mensen zonder groene vingers er plezier aan beleven. Nog leuker, want iets zien groeien en bloeien dankzij jouw goede verzorging, wie wordt daar nu niet vrolijk van?

Geen groene vingers? Dan is dit een aanrader:

 

Duurzame visitekaartjes maken

door 2 Comments

Soms zit ik in dubio: ik wil iets maken, iets creëren, iets verkopen. Ik wil mezelf voorstellen aan de wereld. Laten zien wat ik doe. Mensen inspireren. Dat doe ik veel online. Maar offline wil ik ook mijn publiek bereiken. Al was het alleen maar omdat ik af en toe verzuip in die online wereld. Een goed gesprek is zoveel meer waard. En dan wil ik laten zien: kijk dit ben ik. En dan overhandig ik mijn visitekaartje. Bel me, zeg ik, dan praten we nog een keer verder. Maar hoe duurzaam is een visitekaartje eigenlijk?

In de online wereld ben ik zichtbaar en bereikbaar. Dus moet ik nog wel beginnen met visitekaartjes? Ik heb er even over nagedacht. En kwam tot een conclusie. Ik doe het wel. Waarom?

  1. Het is een prachtig promotiemiddel. Het vertelt wie ik ben, wat ik doe en waar je me kunt vinden. In een nutshell.
  2. De kans is groter dat je wordt onthouden. Als je een leuk gesprek hebt gehad met een potentiele klant. Aan het eind van het gesprek geef je hem of haar jouw kaartje. Dat voorkomt het scenario dat hij/zij over jou vertelt en waarschijnlijk jouw verhaal nog kent, maar niet je naam of bedrijf. O ja, het was iets met groen… groener…. Zoiets.
  3. Een visitekaartje zegt dat ik geen hobby heb, maar een bedrijf. Het zegt dat ik serieus ben en open sta voor zaken.
  4. Het is persoonlijker. Natuurlijk kan je ook connecten op LinkedIn, maar als kleine zelfstandige die haar eigen directeur en secretaresse is, val ik niet op tussen die 500+ connecties van mijn klant. Met een goed visitekaartje is de kans net iets groter dat ik word onthouden.

Duurzame visitekaartjes

Nu ik mezelf heb overtuigd van het nut van visitekaartjes (binnenkort is er een netwerkborrel, en dan zijn ze helemaal nodig), moet ik nadenken over duurzame visitekaartjes. Daarmee kan ik als Elkedaggroener gelijk al een verschil laten zien. Als het gaat om duurzame visitekaartjes, dan wordt er vooral gekeken naar duurzaam papier.

Papiersoort

Let in eerste instantie op het papiersoort dat je gebruikt. De meeste drukkerijen hebben inmiddels de keuze uit duurzaam papier. Je hebt verschillende soorten.

  1. gerecycled FSC papier. Voor recycled papier zijn geen productiebossen nodig (en dus ook geen landbouwgrond.) Daarnaast ligt het waterverbruik een stuk lager. r (10-15 liter water per kilo papier tegenover 25 liter voor nieuw papier).
  2. Papier gemaakt van landbouwafval is ook een mooie. Net als mijn kalender Elke Dag Groener, in 365 stappen op weg naar een duurzamer leven. Uit bladeren en stengels (agrarisch restmateriaal) wordt cellulose gewonnen en verwerkt tot papier.
  3. Papier gemaakt van houtresten uit zagerijen. Deze resten worden anders weggegooid. Er zijn bedrijven die het gebruiken om papier van te maken.
  4. Visitekaartjes gedrukt op Biotop papier. Dit papier is gerecycled en zonder chloor of kleurpigmenten geproduceerd. Het heeft het EU Ecolabel.
  5. Ontdek andere mogelijkheden: er bestaat ook papier gemaakt van steenafval en olifantenpoep

Let op het keurmerk

Er zijn verschillende keurmerken waar je op kunt letten als je gaat voor duurzaam papier, zoals het Europees Ecolabel, Nordic Swan Ecolabel, Blauer Engel en FSC Recycled. Check hier het logo en leer over de impact die het heeft op het milieu.

Zelf visitekaartjes maken

Wil je echt opvallen? Duurzame visitekaartjes maak je natuurlijk ook makkelijk zelf. Lees hier hoe je zelf papier maakt. Scheur of schep de vellen in het juiste formaat en beschrijf of bestempel zelf. Het is natuurlijk iets meer werk, maar je zult ook zeker opvallen.

Komende week is de netwerkborrel. Ik zal mijn stem laten horen, en mijn kaartje afgeven.

 

Je energiecontract verhuizen? Kies voor groene energie

door Leave a Comment

De zomer is bijna weer voorbij, de bladeren vallen van de bomen. Met een koude avond gaat de verwarming soms even aan. En dat is het moment dat we weer denken aan onze energierekening. Wil je duurzamer leven, dan is zuinig zijn met energie een van de grootste stappen die je kunt zetten. Maar overstappen naar een groene energieleverancier is ook belangrijk. En een hele simpele stap om te zetten. Waarom voor groene energie kiezen leg ik je hier uit.

Toen stroom nog niet gewoon was

Je kan het je bijna niet voorstellen als je je computer aanzet of het licht aan doet, maar zolang hebben we helemaal nog geen stroom uit het stopcontact. Het begon allemaal met de uitvinding van de gloeilamp in 1879. Daarna ontstonden er elektriciteitscentrales waar stroom opgewekt kon worden, de eerste in 1886 in Rotterdam. Maar het zou nog lang duren voordat alle huishoudens een stopcontact hadden. Pas na de Tweede Wereldoorlog werd het gemeengoed.

Sinds 1973, ten tijde van de grote oliecrisis toen we konden rolschaatsen en fietsen op de snelweg, is men gaan denken over duurzamere vormen van energie opwekking. Want ja, olie (en steenkool en aardgas) is eindig. En de verbranding ervan (dat gepaard gaat bij het opwekken van energie) vervuilend. Daarnaast zijn we voor het gebruik van olie en andere fossiele brandstoffen sterk afhankelijk van (olie)bronnen in de rest van de wereld. Terwijl groene energie overal is.

Keuze in energieleveranciers

Lange tijd kon je niet kiezen van welke energieleverancier je stroom wilde ontvangen, laat staan voor welke vorm van energie je gebruik wilde maken. Je woonplaats bepaalde bij welk energieleverancier jij aangesloten was en welke stroom je kreeg. De liberalisering van de energiemarkt in 2004 leidde er toe dat iedereen vanaf dat moment zelf mag kiezen bij welke energieleverancier hij zich aansluit.

Er zijn zo’n 40 energiebedrijven, tenminste als ik goed tel. Maar misschien zijn het er meer of minder; er wordt nogal wat gefuseerd en opgebroken binnen de energiemarkt. De meeste energiebedrijven leveren naast grijze stroom ook duurzame energie. Er zijn gelukkig ook koplopers die alleen maar groene stroom aanbieden.

Stapje voor stapje

Ruim 2,4 miljoen Nederlandse huishoudens gebruikt groene stroom. En dat aantal stijgt nog elk jaar. Het mooiste zou zijn als we helemaal niet meer na hoeven te denken over groene stroom. Dat alle stroom bij voorbaat duurzaam is. Maar zo ver is het helaas nog niet. 100% groene stroom is nog niet haalbaar. In 2019 werd zo’n 18% van alle stroom in Nederland duurzaam opgewekt. Dat is nog niet heel veel, maar gelukkig is dit getal ook stijgende. Om alle huishoudens te voorzien van duurzame energie, halen we deze ook uit het buitenland.

Nieuwe ontwikkelingen

Denk jij bij groene stroom nog steeds alleen aan windmolens en zonne-energie? Onder duurzame energie vallen alle vormen van energie die onuitputtelijk zijn en die door gebruik ervan het milieu en ons bestaan op aarde niet schaden. Wind en zonne-energie zijn de twee grootste vormen van duurzame energie. Maar er zijn meer manieren.  Tot duurzame energie behoren: zon, wind, water (waterkracht, getijdenenergie, blauwe energie), biomassa, biovergisting, groen gas en aardwarmte.

Wil je weten welke vorm van groene stroom je krijgt? Check dan het stroometiket op je jaarrekening of op de website van je energiebedrijf. Daar lees je precies wat de herkomst is van stroom uit jouw stopcontact.

Waarom groene energie?

Zolang er nog ‘grijze’ stroom bestaat, zullen we dus bewust moeten kiezen voor duurzame energie. Waarom zou je groene energie kiezen? Natuurlijk vanwege bovenstaande redenen. En hoe massaler we hiervoor kiezen, hoe meer er geïnvesteerd kan worden in verdere ontwikkeling ervan. Zodat we niet anders kennen dan groene energie. En de generatie na ons zich afvraagt wat ‘grijze’ stroom toch eigenlijk betekende. Hoe mooi zou dat zijn? Het verhuizen van energie leverancier is makkelijker dan je denkt. Dus gebruik jij nog grijze stroom? Maak dan snel de overstap. Voor het geld hoef je het niet te laten, want de prijs is er niet anders om.

Ps: net zo als kiezen voor groene stroom, kun je ook kiezen voor groen bankieren. Maak ook die overstap.

Een duurzame werkplek creëer je zo

door Leave a Comment

Toen ik jaren geleden thuis druk bezig was met het vergroenen van mijn leefstijl, kon ik me mateloos irriteren aan de plastic bekertjes die op kantoor werden gebruikt. Of alle eenzijdig gedrukte printjes, die vervolgens in de prullenbak verdwenen. Ik besloot toen dat het tijd was om ook daar aan bewustwording te werken en actie te ondernemen. Wil jij ook een duurzame werkplek? Ik geef je hieronder een paar tips die je op weg kunnen helpen.

1. Doe het samen

Betrek je collega’s bij de duurzame stappen. Want een bedrijf verduurzamen doe je samen. Bedenk met je collega’s doelstellingen en haak aan bij duurzame dagen. Zoals de Warme Truiendag, Dag van de Duurzaamheid, Wereld Voedseldag of Fiets naar je werk dag.

2. Bezint eer ge print

Of je nu thuis of op kantoor werkt: gebruik gerecycled papier in je printer. Om papier te recyclen is minder water nodig dan bij nieuw papier. En uiteraard bespaar je op hout. Maar nog beter: gebruik minder papier. Stel jezelf de vraag of je het allemaal wel moet uitprinten. Is je antwoord toch ja, print dan dubbelzijdig. Of gebruik van enkelzijdig gedrukte printjes de achterkant. Zorg er ook voor dat het papier apart wordt ingezameld.

3. Samen naar het werk

Onderzoek eens of er mogelijkheden zijn om te carpolen. Toen ik besloot mijn auto de deur uit te doen, vroeg een collega die praktisch om de hoek woonde, of ik met haar mee wilde rijden. Gezellig, duurzaam  én goedkoop.

4. Tea Time

Ben je een grote koffie- of theedrinker tijdens kantooruren? Neem dan je eigen beker mee in plaats van wegwerpbekers te gebruiken. Was ‘m aan het eind van de dag af of stop ‘m thuis of op kantoor in de vaatwasser. O ja, moedig je collega’s aan hetzelfde te doen.

5. Krabbel op de achterkant

Ervaring leert: aantekeningen lees je, nadat je ze hebt uitgewerkt, nooit meer door. Gebruik daarom restjes papier om aantekeningen op te maken. Bijvoorbeeld de achterkant van een printje of een enveloppe.

6. Draai, schuif en bespaar

Vervang TL-verlichting door led-verlichting. Die is een stuk efficiënter en gaat ook nog eens veel langer mee. Voordelen van led-verlichting: Het bespaart per direct op je energiekosten, ze worden niet heet, ze bevatten geen kwik, en ze zijn er in allerlei soorten, maten en warmtekleuren.

7. Tekst voor gaten

Ooit gehoord van Ecofont? Dit is een duurzaam lettertype en interessant om te gebruiken wanneer je veel moet je veel printen? In dit lettertype zitten kleine witruimtes. Daar zie je niets van wanneer je ze print, toch bespaart het een hoop inkt. Volgens de bedenker van Ecofont kan dit oplopen tot een besparing van 490 miljoen cartridges per jaar. Wereldwijd uiteraard.

8. Groen schaften

Stap in de kantine over op biologische producten. Denk aan koffie en thee, maar ook aan broodjes en fruit. En bloemen en planten. Kijk ook wat je kunt doen om minder voedsel te verspillen.

Nog meer tips?

Rémon van Sparo zette nog eens 24 tips op een rij die bijdragen aan een duurzame werkplek.

infographic duurzame werkplek

 

Goedkoop en milieuvriendelijk wassen

door 2 Comments

De wasmachine draait op volle toeren. In ons huishouden van 3 personen draai ik gemiddeld vier wassen per week: bont, wit, handdoeken en beddengoed. Die laatste twee zouden bij elkaar in kunnen, ware het niet dat met een puber in huis het soms lijkt of handdoeken gegeten worden. Ik probeer het wassen zo milieuvriendelijk en goedkoop mogelijk te houden. Hieronder geef ik je tips hoe ik dat voor elkaar krijg. Ik ben benieuwd wat jouw favoriet is.

Tips voor milieuvriendelijk wassen

De makkelijkste, goedkoopste en meest effectieve manier om zuinig te wassen

  1. Was alleen als je trommel helemaal vol is. Je spaart zo energie, water én wasmiddel. En ze zeggen: hoe voller de trommel, hoe schoner de was….
  2. Was op lage temperatuur. Wassen op 30 graden bespaart niet alleen een hoop energie, maar ook geld. Een wasbeurt op 30 graden kost € 0,08 cent aan elektriciteit, tegenover € 0,21 cent voor een wasbeurt op 60 graden. Wassen op 90 graden kost € 0,33. Wassen op 30 graden in plaats van 40 graden scheelt zelfs al 26% in de kosten. En met de wasmiddelen van tegenwoordig was je ook echt schoon op 30 graden. Bijkomend voordeel: door te wassen op lage temperatuur slijten je kleren minder snel. Af en toe op hogere temperatuur wassen is overigens wel goed voor je wasmachine. Het verwijdert het vet dat niet altijd oplost op lagere temperatuur.
  3. Let op de juiste dosering van je wasmiddel. We zijn vaak veel te gulzig. Het is net als shampoo in je haar: een klein beetje volstaat al. Neem de helft van de hoeveelheid die op de wasmiddelverpakking staat. Of gebruik zeepnoten.
  4. Was op de spaarstand of het korte programma. Vaak is kleding niet echt vies, maar ruikt het onfris.
  5. Gebruik bij voorkeur de ecostand. Dit programma duurt langer maar bespaart energie én water.
  6. Hang witte was te drogen in de zon, dan bleekt hij nog meer. Hang gekleurde was binnenste buiten en achterste voren op. Zo voorkom je dat bijvoorbeeld de hals verbleekt.
  7. Plaats de waslijn boven tegels en niet boven gras. Het voorkomt optrekkend vocht uit het gras.
  8. De beste wastip: was je kleren niet te snel. De meesten van ons gooien elke dag hun kleren van die dag in de wasmand. Terwijl de meeste kleren niet eens vies zijn. Oké, zit er een vlek in, dan gaat het in de was. Maar meestal is het voldoende om je shirt of broek even te laten luchten: laat het even lekker uitwaaien voor het open raam en het kan minstens nog een keer gedragen worden. Je bespaart hiermee niet alleen water, wasmiddel en elektriciteit, maar bovenal je kleding zelf: minder wassen, is minder snel slijten. Dus je hoeft minder vaak nieuwe kleren te kopen. En dat scheelt echt! Niet alleen in de portemonnee, maar zeker voor het milieu. Want de productie van textiel is pas echt milieubelastend.

Zelf wasmiddel maken

zeep rasp nodig zelf wasmiddel makenJe kunt enorm veel kosten besparen met je wasmiddel. Een van de goedkoopste manieren is om je wasmiddel zelf te maken. Het is simpel en effectief.

Voor 5 liter wasmiddel heb je nodig:

  • 5 liter water
  • 80 gram zeep
  • 80 gram soda

Rasp de zeep. Dit kan elke zeep zijn die jij lekker vindt. Je kleren ruiken straks naar deze zeep. Laat de geraspte zeep in een liter kokend water al roerend oplossen. Doe de soda erbij en roer nogmaals goed door. Doe alles in een grote emmer, en vul aan met 4 liter heet water (hoeft niet te koken). Roer goed door en sluit de emmer af. Heb je geen deksel, doe er dan een handdoek omheen. Een nachtje laten staan, even goed doorroeren (er zitten eerst wat klonten in) en vervolgens overgieten in lege flessen. Om niet te knoeien knipte ik een petfles door de helft, deed de tuit in de te vullen fles en schonk het wasmiddel in de opengeknipte petfles. That’s all!

Omdat het een beetje kan klonteren, zou ik zeggen: schudden voor gebruik.

Let op, omdat er soda in zit, is dit middel vooral geschikt voor de witte en de handdoekenwas. Soda heeft namelijk de eigenschap om enigszins te bleken. Wil je ook wasmiddel voor je bonte was, gebruik dan minder of helemaal geen soda.

Mis je nog een lekker geurtje? Voeg er wat etherische olie aan toe, zoals lavendelolie, citroenolie of eucalyptusolie.

Wasnoten en was-eieren

Ik begrijp dat niet iedereen staat te popelen om zelf wasmiddel te maken. Gelukkig zijn er nog veel andere alternatieven. Zoals wasnoten en was-eieren.

Wasnoten

Wasnoten zijn afkomstig van de zeepnotenboom die in de (sub)tropen groeit. Deze noten bevatten saponine dat werkt als een zeep zodra het in contact komt met water. Saponine heeft reinigende en antibacteriële eigenschappen. Het klinkt een beetje onwerkelijk, maar niets is minder waar. Dit biologisch wasmiddel is echt, werkt perfect en is goed voor het milieu (belangrijkste punt), én voor de portemonnee (tweede belangrijkste punt).

Hoe werkt het? Het werkt simpel. Je stopt zo’n 4 a 5 noten in een katoenen zakje (meestal bijgeleverd, maar het kan ook in een sok) en doet deze bij je wasgoed. Zodra de noten in aanraking komen met water, lost de natuurlijke zeep op en ontstaat wasmiddel. Na een wasbeurt is je was fris en zacht. Wasverzachter is niet eens meer nodig. Wat wel ontbreekt is een lekker geurtje. Het ruikt namelijk naar… niks. Niet getreurd, als je graag een lekker luchtje aan je was wil, doe je een paar druppels etherische olie op het zakje en je was ruikt naar jouw favoriete geur. Met één zakje noten was je 3x op 30-40 graden, 2x op 60 graden of 1x op 90 graden. Meerdere malen bruikbaar dus. En bijkomend voordeel: na gebruik kunnen de noten op de composthoop, of gewoon in de biobak. Super duurzaam!

Het was- ei

Nog makkelijker milieuvriendelijk wassen dan met wasnoten, is het gebruik van het was-ei, de Eco Egg. Het ei bevat minerale parels die geen schadelijke stoffen bevatten. Met 1 ei kan je 720 wasbeurten doen.

Hoe werkt het? Bij een eco egg horen twee verschillende zakjes met balletjes: donkere en witte. De donker gekleurde balletjes zijn gemaakt van toermalijn en weken het vuil los, de witte balletjes ioniseren de zuurstofmoleculen en verwijderen zo het vuil. Deze zorgen er overigens ook voor dat de pH waarde van het water hoger wordt, wat je was zachter maakt en wasverzachter overbodig wordt. De zwarte balletjes blijven standaard in het ei, de witte moet je na 210 wasbeurten weer bijvullen.

Wellicht schrik je van de eerste aanschaf: 27 euro. Inbegrepen is echter het ei mét vulling, goed voor 720 wasbeurten. Zijn die wasbeurten voorbij? Dan koop je voor gemiddeld 6,5 euro een navulpakket die goed is voor 210 wasbeurten. Wat bij mij gelijk staat aan zo ongeveer een jaar wassen.

Ecologische wasmiddelen

Zowel de wasnoten als het was-ei hebben een ding niet: geur. Voor veel mensen, zoals ikzelf, is dat prettig. Door de was buiten op te hangen krijgt het vanzelf een frisse geur. Maar ik ken genoeg mensen die van een ander ‘fris’ geurtje houden: die van het wasmiddel. Een duurzaam maar iets duurder alternatief zijn de eco-wasmiddelen. Zoals:

  • Ecover
  • Sonnet
  • Marcel’s Green Soap
  • Klok
  • Ecodoo

Er zijn dus mogelijkheden genoeg voor goedkoop én milieuvriendelijk wassen.

duurzaam leven tipsBen je op zoek naar meer duurzame tips? Bestel dan mijn bundel Elke Dag Groener, in 365 stappen op weg naar een duurzamer leven.

 

 

Wat te doen met: Kaasjeskruid (Malva)

door Leave a Comment

Wat een prachtige plant is dat, dacht ik toen Kaasjeskruid ging bloeien. Prachtige paarse bloemen sierden de tuin. En hij bleef maar bloeien. En groeien! Voor ik het wist had hij honderden zaadjes laten vallen, en kwamen overal nieuwe plantjes opzetten. Ho ho, dat was iets teveel van het goede. Gelukkig kan je Kaasjeskruid eten.

Inmiddels koester ik ze, en zorg ik ervoor dat Kaasjeskruid mijn tuin niet overneemt. Van de planten die blijven staan, oogst ik regelmatig de bloemen. Die staan leuk in een salade, en in de thee.

Kaasjeskruidthee

De mooie donkerpaarse bloemen kleuren thee prachtig blauw. Vooral daarom is het leuk om ze te oogsten. Want veel smaak hebben ze niet. Maar mix ze rustig met andere aromatische theesoorten. Pluk de bloemen het liefst in de ochtend bij droog en warm weer.

Kaasjeskruid eten als groente

Je kunt ook de bladeren van Kaasjeskruid eten. De bladeren oogst je het beste voor juli, als ze nog fris en groen zijn, en voordat de plant gaat bloeien. Vroeger werd het wel vaker gegeten en bereid als bladspinazie. Ook in een salade zijn doen ze het goed. De smaak is nootachtig.

Slijmstoffen

Zowel de bladeren als de bloemen bevatten slijmstoffen. Een kruidenthee getrokken van de bloemen werkt verzachtend voor de keel. Vooral als je last hebt van kriebelhoest. Het wordt daarom veel gebruikt in zelfgemaakte hoestdranken.

Lekker voor de huid (recept)

Net als Goudsbloem is Kaasjeskruid goed voor de huid. Je maakt er makkelijk een lekkere olie van die goed schijnt te helpen tegen eczeem. Doe een handvol bloemetjes in een potje en vul het met koudgeperste olijfolie of zonnebloemolie, totdat de bloemen onderstaan. Dek het potje af met een stukje katoen en een elastiekje en laat het een maand in de zon staan. Zeef en bewaar de olie in een donkere pot.

Verfstof

Minder bekend is dat Kaasjeskruid ook een verfplant is. Het kleurt niet alleen je theewater mooi blauw, je schijnt er ook textiel groen en blauw mee te kunnen verven.

Groot en klein Kaasjeskruid

Het meest bekend in de tuin is Groot Kaasjeskruid. Maar naast de grote bestaat ook Klein Kaasjeskruid. In mijn tuin is deze beduidend kleiner en heeft lichtere bloemen. De toepassing van Klein Kaasjeskruid is dezelfde als die van zijn grote broer.

Bewaren

Je kunt de hele zomer tot aan de herfst genieten van Kaasjeskruid. Gelukkig zijn de bloemen ook makkelijk te drogen, zodat je ook in de winter je thee nog kunt opvrolijken met die leuke paarse bloemetjes.

Lees ook:

Afbeelding van Manfred Richter via Pixabay

 

Wat te doen met: Komkommerkruid

door Leave a Comment

Ik wilde al heel lang komkommerkruid in mijn tuin hebben. Ach, het is onkruid. Maar wel eentje met een smaakje. Want je kunt komkommerkruid eten. Eenmaal in je tuin kom je er niet meer van af, waarschuwen ze me. Maar dat hoeft ook niet. Want naast dat komkommerkruid eetbaar is, sieren de blauwe bloemetjes de tuin. Sinds dit jaar heb ik eindelijk komkommerkruid in de tuin. En wat doet hij het goed!

De Latijnse naam is Borago officinalis. De plant kennen we in Nederland onder de naam Bernagie, en in de volksmond wordt hij komkommerkruid genoemd. Waarom? Ruik maar: de bladeren hebben een sterke komkommerachtige geur. Ik gebruik de namen door elkaar.

Wanneer zaai je komkommerkruid

Komkommerkruid zaai je in het voorjaar of in het najaar. Het is een eenjarige plant, wat betekent dat je ‘m elk jaar opnieuw moet zaaien. Maar wees gerust, daar zorgt de plant uiteindelijk zelf voor. Komkommerkruid doet het goed in de zon en in de halfschaduw, zolang hij maar mag groeien op kalkhoudende grond die doorlaatbaar moet zijn vanwege zijn lange penwortels. Hij houdt overigens niet van droogte, dan verwelkt hij snel.

Komkommerkruid past ook goed binnen de combinatieteelt. Dus doe jij aan permacultuur of ecologisch tuinieren, dan is Bernagie helemaal een must. Het beschermt peulvruchten, kolen, aardbeien en tomaten tegen plagen. Het zou zelfs de smaak van tomaten bevorderen. Altijd het proberen waard!

Komkommerkruid eten

Bernagie bloeit de hele zomer door. Zowel de bladeren als de bloemetje van komkommerkruid kan je eten. De blaadjes zijn harig. Je kunt ze net als de bloemen de hele zomer oogsten, maar ga voor de jonge blaadjes. Ze zijn heerlijk in een dressing bij een aardappel of (ja ja) komkommersalade. En de fijngehakte blaadjes doen het ook goed in soep, vis, en eiergerechten. Voeg het kruid pas op het laatst toe en laat niet meekoken. Met de bloemetjes versier je gebak, toetjes en uiteraard salades.

Thee van komkommerkruid

Je kunt komkommerkruid eten, en je kunt er thee van zetten. Giet heet (maar niet kokend) water over de verse blaadjes en laat het enkele minuten trekken. Drink er overigens niet te veel van. In grote hoeveelheden schijnt het niet meer gezond te zijn. Dat is ook de reden waarom ik het niet ga drogen in mijn oven. Behalve dat men zegt dat de goede stoffen dan verloren gaan, was ik ook niet van plan om er heel veel van te drinken. Ik geniet af en toe van een kopje rechtstreeks uit de tuin.

Ben jij ook zo dol op thee uit eigen tuin? Lees dan eens deze recepten

Leuk testje

Het schijnt dat de blauwe bloemen van komkommerkruid hun kleur afgeven aan zure stoffen zoals azijn. De bloemetje kleuren dan roze en de azijn wordt vervolgens blauw. Doe eens een testje.

Komkommerkruid tegen een droge huid

Bernagie helpt tegen een droge huid dankzij het hoge gehalte aan vitamine E en F. Bernagieolie wordt geperst uit het zaad. Het helpt goed tegen een droge, schilferige huid, rimpels en eczeem en luieruitslag. Bernagie olie koop je hier, maar een lekker maskertje maak je makkelijk zelf. Hieronder een lekker receptje.

Masker voor de droge huid

Mix een handvol schone jonge Bernagiebladeren met een eetlepel water tot pulp. Meng er zoveel zure room door dat er een creme ontstaat. Smeer de droge huid er mee in en laat een kwartier intrekken. Afspoelen met lauw water.

Bewaren

Komkommerkruid kan je goed invriezen. Bijvoorbeeld in ijsblokjes. Dat geeft je water een lekker smaakje en het ziet er zomers uit.

Let op: gebruik Bernagie met mate.

Afbeelding van Eveline de Bruin via Pixabay

Duurzaam én goedkoop leven

door Leave a Comment

Duurzaam en goedkoop leven, dat was mijn ambitie 6 jaar geleden toen ik begon met Elkedaggroener. Of het mogelijk was, wist ik toen nog niet. Maar inmiddels wel. Ik kan zeggen dat ik op veel fronten mijn leefstijl heb verduurzaamd. En dat ik ondertussen flink wat kosten heb bespaard.

Waar kan je op besparen?

Duurzaam leven is toch heel duur? Uh, nee. Het is juist goedkoop. Denk maar even aan de Vrekkenkrant van vroeger (nu het blad Genoeg).Het woord Vrekken zegt al genoeg. Het ging om zuinigheid. Zuinig met geld, zuinig op het milieu. Duurzaam en goedkoop leven, hoe doe je dat? Ik bespaar geld op

Duurzaam, goed én goedkoop eten

Biologische kip is duur. Check. Biologische groenten zijn duur. Check. Dus hoe eet je duurzaam, goed én goedkoop? Ik heb een paar simpele tips. Het vereist wellicht wat kleine aanpassingen in je kookgewoonte, maar ik beloof je dat het net zo lekker smaakt, misschien zelfs wel beter.

  • Belangrijkste manier om duurzaam te eten én geld te besparen is om één of twee keer in de week vegetarisch te koken. Het eten van vlees veroorzaakt twee derde van de impact op het milieu die de hele voedselindustrie veroorzaakt. Peulvruchten zijn goede vleesvervangers en goedkoper dan vlees. Gaat dat een stap te ver, kies dan voor vegetarisch vlees. Ook dat is niet veel duurder dan gewoon vlees. Tenminste… als je even op zoek gaat. Vegetarisch vlees van de Lidl is vele malen goedkoper dan van de Jumbo. En net zo lekker. Maar stel dat je je vlees koopt bij de Jumbo, dan hier een vergelijking: 2 vegetarische hamburgers (Veggie Chef) kosten €1,73,  2 runderhamburgers (niet biologisch) kosten €1,65
  • Eet meer groente en minder vlees.
  • Verminder je hoeveelheid zuivel. Vervang toetjes voor biologische yoghurt en voeg zelf een lepeltje jam of seizoensfruit toe.
  • Koop je groente, fruit en vlees lokaal. Zoek een boer of zorgboerderij om de hoek. Die hebben vaak onbespoten groente en eerlijk vlees. Is die er niet, ga dan voor vers fruit en groente uit Nederland en de rest van Europa. Wat van ver komt is niet altijd even slecht. Het is ook afhankelijk van de manier van telen. Gebeurt dat op een akker en is het met de boot vervoerd? Dan is dat nog altijd minder milieu-intensief dan fruit uit een verwarmde kas. Over het algemeen worden kwetsbare producten, zoals blauwe bessen uit Nieuw Zeeland, met het vliegtuig gebracht. Die hebben dus een sky-high voetafdruk.
  • Koop groente en fruit van het seizoen. Aardbeien zijn in juli een stuk goedkoper dan in januari. In de winter is er minder keuze. Hoewel: spruiten, rode bieten, rode kool, wortels, bloemkool, prei, je vindt het allemaal nog in de winter. Heb je dan toch zin in boontjes of spinazie? Koop biologische diepvriesgroente. Net zo gezond.
  • Verspil minder. Zorg ervoor dat je geen groente of vlees hoeft weg te gooien. Bewaar het op de juiste manier, let op de houdbaarheidsdatum en las wekelijks een restjesdag in.
  • Kijk regelmatig in de afprijsbak van je supermarkt of download een anti-voedselverspillings-app. Bijvoorbeeld ToGoodToGo. Ook voedselverspilling tegengaan is duurzaam. Ook al is het niet biologisch. Weggooien is altijd zonde.

Lees hier 13 tips om biologisch eten betaalbaar te maken

Het huishouden

Elk huishoudelijk probleem heeft zijn eigen schoonmaakfles. Maar is dat ook echt nodig? Of laten de fabrikanten ons denken dat het anders écht niet schoon wordt. Heel soms kan een speciaal schoonmaakmiddel handig zijn, bijvoorbeeld voor je houten vloer, je marmeren aanrechtblad, of een echte aangekoekte oven. Meestal kan je echter volstaan met baking soda, azijn, blok zeep en heet water. Voor je ramen, spiegels, wasbakken, toilet en was, heb je zo in een handomdraai je eigen schoonmaakmiddel gemaakt. Tel uit je winst.

Met deze 4 producten wordt je huis stralend schoon

Energiekosten

‘Deur dicht! Licht uit! Laat de kraan niet lopen!’ Het is er bij mijn vroeger ingeramd. Onnodig energie verspillen was voor mijn ouders not done. En ik pluk er nog steeds de vruchten van. Maar vroeger is niet nu. Er zijn steeds meer apparaten die altijd aan staan: opladers, wifi, televisie, de oven. We verbruiken stroom zonder dat we het in de gaten hebben. En wist je dat oude apparaten meer stroom verbruiken dan nieuwe apparaten? Je hoeft niet direct je oude koelkast of wasmachine de deur uit te doen, maar mocht je stroomrekening echt hoog zijn neem deze apparaten dan eens onder de loep. Met behulp van een energiemeter ontdek je binnen 24 uur hoeveel stroom je apparaten gebruiken.

Breng je energierekening omlaag zonder investering

Kleding

Tweedehands is het nieuwe nieuw. Want kringloopwinkels vind je steeds meer en zijn allang niet meer muffig. Of ga eens shoppen bij een tweedehands kledingzaak waar ze kleding inkopen. Zoals Appel & Ei. Daar vind je goede tweedehands kleding voor een zeer betaalbare prijs. En momenteel is Vinted helemaal in. Of ga naar een kledingruil event of organiseer er zelf een met je vriendinnen. Duurzaam en goedkoop wordt zo ook nog eens hartstikke leuk.

Minimaliseer

De impact van alle spullen die we thuis hebben op het milieu, is enorm. Hoezo, zou je je afvragen terwijl je een bloemenvaas optilt. Gewoon een vaas, hoe ingewikkeld kan het zijn? Maar elk product, of het nu een vaas, een tas, een laptop of een spijkerbroek is, heeft zijn eigen voetafdruk. Minder spullen kopen is dus een must voor een duurzamer leven. En heel goed voor je portemonnee.

Hoe zorg je er nu voor dat je minder spullen koopt? Stel jezelf de volgende vragen zodra je in de verleiding komt om iets nieuws te kopen:

  • Heb ik het echt nodig? Wat voegt het toe?
  • Kan ik het misschien huren of lenen?
  • Kan ik wat stuk is repareren? Dat geldt voor je koffiezetapparaat, je schoenen of winterjas.
  • Is het tweedehands verkrijgbaar?

Ik hoop dat je uit de voeten kunt met deze tips voor een duurzaam en goedkoop leven. Ze helpen mij enorm. Vooral in tijden wanneer het financieel iets minder voor de wind gaat. Ik hoop dat ze voor jou ook nuttig kunnen zijn.

Wil je meer duurzame tips? Ontdek mijn bundel Elke Dag Groener, in 365 stappen richting een duurzamer leven

Afbeelding van Nattanan Kanchanaprat via Pixabay

 

Veganaise en chocolademousse van kikkererwtenvocht

door 2 Comments

Wat hebben hummus, veganaise en chocolademouse met elkaar te maken? Je maakt het allemaal van een blik kikkererwten.

Eigenlijk wilde ik alleen hummus maken (zie recept hieronder). Daarvoor heb je de kikkererwten in blik nodig, en 3 lepels van het vocht. En toen had ik dus nog een kopje kikkererwtenvocht over. En daar kan je de lekkerste dingen mee maken, want het vocht gedraagt zich bij het mixen net als eiwit. Naar tien minuten kloppen (ja, het duurt misschien wel iets langer), kan je de bak op de kop houden zonder dat de inhoud zich naar beneden stort. Net zoals eiwit dus.

Door de ‘mousse’ van opgeklopte kikkererwtenvocht lepel je vervolgens wat gesmolten chocola en je hebt je eigen chocolademousse. Zie hier het lekkere recept (wel met iets te veel suiker naar mijn mening) van De Groene Meisjes.

Boordevol eiwit

Kikkererwtenvocht zit boordevol eiwit, en is dus een hele goede vervanger van dierlijk eiwit. Een onmisbaar ingredient voor veganisten. Het vocht heet aquafaba. Hieronder valt overigens vocht van alle bonen. Aqua=water, Faba=boon. Aquafaba kan je ook zelf maken van gedroogde kikkererwten of bonen. Want het nadeel van bonen of erwten uit blik is dat er vaak zout aan toegevoegd zit. Maar het is natuurlijk wel wat meer werk.

Zelf aquafaba maken

Om zelf aquafaba te maken week je 400 gram gedroogde kikkererwten een hele nacht in een pan met ruim water. Zorg ervoor dat alle erwten ruim onder water staan. (Ze nemen het vocht op en zetten dan uit. Zorg ervoor dat ze ook dan nog onder water staan.) Giet de volgende dag de erwten af en vul de pan opnieuw met water, zo’n 10 cm boven de erwten. Kook ze in 1 tot 1,5 uur gaar met de deksel erop. Haal tijdens het koken regelmatig het schuim van de erwten. Laat de kikkererwten afkoelen en vang het vocht op. Is het vocht nog te waterig, kook het dan nog een beetje in. Ontdek zelf welke dikte het beste werkt. Laat het, voor je het gebruikt, goed afkoelen.

Veganaise van kikkererwtenvocht

Voor het maken van de veganistische variant van mayonaise, is kikkererwtenvocht perfect. Je hebt geen eieren meer nodig. Klop 3 eetlepels van het vocht (blik of zelfgemaakt) luchtig met een garde, samen met 1 eetlepel citroensap (of azijn), 1 theelepel mosterd en een snuf zout. Voeg hier 240 milliliter zonnebloemolie langzaam met een dunne straal aan toe. Blijf ondertussen goed door kloppen.

Zelfs dochterlief, die kikkererwten verafschuwd, vindt zowel de mayo als de chocolademousse erg lekker. Goh… soms blijf je je verbazen over eten.

Recept hummus

hummus van aquafaba

  • 1 blik kikkererwten
  • 2 eetlepels sesamolie
  • 2 theelepels komijnpoeder
  • 4 eetlepels citroensap
  • 1/2 teentje knoflook

Doe de kikkererwten in een zeef en vang het vocht op. Laat de kikkererwten goed uitlekken. Mix de kikkererwten met de sesamolie, komijnzaad, citroensap,  knoflook en 4 eetlepels van het kikkererwtenvocht tot een romige hummus. Breng op smaak met zout en peper.

Afbeelding van PDPics via Pixabay
Afbeelding van Sinan COŞKUN via Pixabay

De strijd tegen de eikenprocessierups

door Leave a Comment

De eikenboom voor ons huis, aan de overkant van de straat, heeft een rood lintje gekregen. PAS OP PROCESSIERUPS staat er met grote letters op. Als ik naar boven tuur, zie ik ze hangen in de oksel van een tak: een web vol rupsen. Rupsen met haartjes die branden op je lichaam. Wat doe je tegen de eikenprocessierups?

De rups en zijn brandharen

De eikenprocessierups is de larve van de processievlinder en dol op jonge eikenblaadjes. Ze leven in grote groepen bij elkaar en lopen in colonne (processie) over eikenbomen. Hun nesten zien er uit als spinsels. De processierups krijgt, wanneer hij voor de derde keer ‘vervelt’, brandhaarden. Verstoor je op dit moment de rupsen, dan verspreidt hij als verdedigingsmiddel zijn brandharen.

Een rups heeft meer dan een half miljoen brandhaartjes. Door de weerhaakjes aan de haren blijven ze kleven op je lichaam. Wrijf je de haren van je af, dan breken ze en komt er een eiwit vrij dat irritatie veroorzaakt: rode vlekken, kleine bultjes (lijken op heel vele muggenbulten), tranende ogen of geïrriteerde slijmvliezen. In juli is de grootste kans op overlast, want dan zit de rups in zijn laatste fase voordat hij verpopt tot vlinder.

Klimaatverandering en de eikenprocessierups

Waarom hebben we er nu zoveel last van en andere jaren niet? De eikenprocessierups houdt van warmte. Door de klimaatverandering wordt het in Nederland steeds warmer en dus aantrekkelijker voor de rupsen. In deze omstandigheden kunnen ze goed overleven. En we hebben natuurlijk veel eiken.

Eikenprocessierups bestrijden: wat doet jouw gemeente?

Het rode lint om de boom betekent dat je moet oppassen, er zijn eikenprocessierupsen gespot. Wat er vervolgens gebeurt om de rupsen te bestrijden, verschilt per gemeente. De ene gemeente zuigt ze op met een grote stofzuiger, binnen andere gemeentes worden ze verbrand. Het verbranden van de nesten in de boom heeft meer nadelen dan voordelen: de boom wordt beschadigd en de brandharen zullen zo alsnog verspreid worden. Een biologische manier van het verwijderen van deze plaag, is het inzetten van nematoden. Dit zijn aaltjes die hun prooi (de jonge rupsen) binnendringen waardoor deze sterven. Dit laatste moet echter gebeuren als de rups nog in de fase is dat hij geen brandharen heeft. 

Ga voor meer biodiversiteit

De meest natuurvriendelijke manier van het bestrijden van de eikenprocessierups, is het vergroten van de biodiversiteit. Daarom roept de Vogelbescherming iedereen op om zijn/haar gemeente aan te sporen om biodiversiteit in te zetten in de bestrijding van de eikenprocessierups.  De eikenprocessierups heeft namelijk veel natuurlijke vijanden, waaronder de sluipwesp en vogels (kauwen, mezen en merels). Maar in ons land zijn veel plekken met alleen eikenbomen en grasland. Dit is geen ideale omstandigheid voor de natuurlijke vijanden. Zij hebben behoefte aan struikgewassen waar ze kunnen schuilen en andere soorten bomen waarin ze kunnen nestelen. Door inheemse struiken te planten en nestkasten voor de koolmezen op te hangen, ontstaat er een gezond ecosysteem, en vormt de eikenprocessierupsen niet langer een plaag.

Tips van de Vogelbescherming om de eikenprocessierups te bestrijden:

  • Hang nestkasten op

Hang kasten op voor de rupsen etende vogels als pimpelmees, koolmees en boomklever. Een koolmezenjong eet in 2 weken tijd zo’n 800 rupsen; en dat bij nestjes van 8 tot 12 jongen. Dat tikt aan!
Tip: hang kasten voor verschillende soorten 3 meter uit elkaar en voor dezelfde soorten zelfs 10 meter.

  • Plant inheemse planten

Op wilde, inheemse planten en bloemen komen insecten af. Op insecten komen vogels en vleermuizen af. En zo is het cirkeltje rond, want vogels eten de rupsen en sommige insecten  leggen hun eitjes in de eikenprocessierups, waarna de wespenlarf de rups opeet (sluipwespen, sluipvliegen, gaasvliegen en zweefvliegen). Vleermuizen ten slotte eten de vlinders van de eikenprocessierups. 
Tip: denk aan dovenetel, kamperfoelie, lavendel, margrieten, zonnebloemen, duizendblad, witte en rode klaver… Vergeet ook de bomen niet, bijvoorbeeld beuk, berk, meidoorn of lijsterbes.

  • Maai later (of niet…)

Laat daar waar de veiligheid het toe laat de boel de boel. Maai later, of als dat kan: niet. Laat bloemen en planten uitbloeien. Hiermee creëer je een natuurlijke leefomgeving voor vogels en andere soorten. De kans dat ze volgend seizoen weer terugkomen vergroot je daarmee enorm.

Jeuk door eikenprocessierups

Inmiddels is het half juli en zit de eikenprocessierups in zijn derde vervelstadium. De brandharen zijn nu aanwezig en zorgen voor overlast. Wat moet je doen als je irritatie hebt van de eikenprocessierups? Het advies van de huisarts luidt als volgt:

    • Spoel de huid en ogen goed met lauw water.
    • Verwijder brandharen van de huid met plakband.
    • Niet wrijven of krabben!
    • Trek je kleding voorzichtig uit en was op 60 graden
    • Gebruik een kalmerende zalf

Als het goed is verdwijnen de klachten dan binnen 2 weken vanzelf. 

Roep jij jouw gemeente ook op om te investeren in meer biodiversiteit?. In de brief van Vogelbescherming is beschreven hoe dat kan. De brief is te downloaden via http://www.vogelbescherming.nl/briefaangemeenteneikenprocessierups

 

De magie van Duizendblad

door Leave a Comment

Overal om je heen zie je nu Duizendblad. Duizendblad groeit graag op schrale grond en de mooie witte en zachtroze bloemen steken nu boven het hoge gras uit. Maar Duizendblad vind je ook in de tuin. Als tuinplant heeft Duizendblad uitgesproken kleuren, zoals heldergeel en donkerrood.  De naam verwijst naar het gevederde blad, dat lijkt op duizend kleine blaadjes. De blaadjes en bloemetjes ruiken heerlijk. Je kunt Duizendblad eten. Het schijnt lekker en gezond te zijn zeggen de experts. Tijd om eens te proeven.

Duizendblad eten

Duizendblad heeft een heerlijke aroma. En de smaak? Licht bitter, pittig en toch aangenaam. En ja, je kunt Duizendblad eten. Het is te gebruiken in tal van gerechten. Van de jonge blaadjes maak je een krachtige soep of je eet het als spinazie. De blaadjes en bloemetjes zijn ook lekker in kruidenboter, salade, azijn, keukenzout of een omelet.

Duizendblad thee

Duizendblad is natuurlijk ook lekker als thee. Als echte theeleut moet ik dat natuurlijk even proeven. Vind je de thee iets te bitter? Meng het dan met munt of kamille. Je kunt thee zetten van verse en gedroogde bladeren en bloemen. Ik droog mijn Duizendblad in de droogoven: zo’n 4 uur op 35-40 graden.

Meer recepten voor thee uit de tuin

Thee uit de tuin

Gezondheid

Zoals de meeste (on)kruiden, kent Duizendblad (de Latijnse naam is Achillea millefolium) ook zijn krachten. De Griekse held Achilles zou de wonden van zijn krijgsmakkers verzorgen met Duizendblad. Nog altijd wordt in China het blad gebruikt in de traditionele kruidengeneeskunde om onder meer wonden te genezen. Die helende werking is te danken aan het looizuur in de plant. Een wondje? Kneus het blad en druk het op de wond. Duizendblad bevat ook flavonoïden die de doorbloeding van de huid stimuleren. Daarom wordt Duizendblad vaak verwerkt in huid reinigende lotions. Zie een recept hieronder.

Wie last heeft van menstruatieklachten kan een kopje Duizendbladthee goed gebruiken. Het stimuleert de doorbloeding en helpt zodanig de menstruatie te bevorderen en vermindert krampen. In het Engels wordt Duizendblad Nosebleed genoemd. Om dezelfde reden als hierboven: het stimuleert de doorbloeding en kan, in een enkel geval, een bloedneus veroorzaken. Geniet dus van een kopje duizendblad thee, maar drink met mate.

Wanneer plukken

Al in maart en april is Duizendblad te ontdekken als je goed de bodem afspeurt. De jonge bladeren op de bodem zijn dan lekker mals. In mei en juni pluk je de bloemknoppen. Tot in september pluk je de bloemknoppen en de bladeren daar direct onder.

Recept: Reiniger van een vette huid

Maak een aftreksel van duizendblad: doe 3 afgestreken eetlepel bladeren en bloemen in een schaaltje en giet er 150 ml kokend water over. Laat het aftreksel afkoelen, zeef het en giet over in een schoon flesje. In de koelkast blijft deze reiniger enkele dagen goed.

Let op: gebruik het nooit te lang op één plaats, want dat kan de huid overgevoelig maken. Daarnaast kan de huid gevoeliger worden voor zonlicht.

In de tuin

Duizendblad hoef je natuurlijk niet te oogsten. Je kunt het ook gewoon laten staan. In de tuin heeft de plant ook zeker nut. Het trekt nuttige insecten aan zoals lieveheersbeestjes, sluipwespen en roofmijten. Oogst je hem toch, maar gebruik je niet alles? Gooi dan wat bladeren op de composthoop. Het zou de composthoop sneller laten verteren. Een van de wonderen van Duizendblad.

Wil je ook Duizendblad in je tuin? Bekijk de verschillende varianten.