thee

Meer thee en minder koffie drinken: verklein je voetafdruk

26 februari 2025 door Ageda Leave a Comment

Koffie is voor velen van ons een onmisbaar ritueel in de ochtend of een noodzakelijke opkikker in de namiddag. Maar heb je er ooit bij stilgestaan wat de ecologische impact van jouw kopje koffie is? De productie van koffie heeft een aanzienlijke invloed op het milieu, van ontbossing en waterverbruik tot CO₂-uitstoot. Thee, daarentegen, is in veel gevallen een duurzamer alternatief. Door meer thee en minder koffie te drinken, kan je jouw ecologische voetafdruk verkleinen. Maar waarom precies, en hoe groot is dat verschil echt? Laten we dieper ingaan op de impact van beide dranken.

De ecologische impact van koffieproductie

Koffie groeit vooral in tropische regio’s zoals Brazilië, Colombia en Ethiopië. De productie van koffiebonen vereist enorme hoeveelheden water en land, en brengt vaak ontbossing met zich mee. Voor één kopje koffie is ongeveer 140 liter water nodig, gerekend van teelt tot consumptie. Dit komt door het irrigeren van de koffieplantages, de verwerking van de bonen en het transport naar de consument.

Daarbij komt nog de CO₂-uitstoot. Koffiebonen moeten na de oogst worden verwerkt, gebrand en vervoerd over lange afstanden. Het branden van de bonen alleen al verbruikt veel energie. De gemiddelde CO₂-uitstoot van een kopje koffie ligt rond 60 gram CO₂, afhankelijk van de bereidingswijze. Voor koffiecapsules ligt dit cijfer nog hoger, door de productie en afvalverwerking van de verpakkingen.

Daarnaast is er de kwestie van ontbossing. Koffie wordt vaak geteeld op plantages die vroeger tropische bossen waren. Vooral in Zuid-Amerika worden grote stukken regenwoud gekapt om plaats te maken voor koffieplantages. Dit leidt niet alleen tot verlies van biodiversiteit, maar vermindert ook de opname van CO₂ door bomen, waardoor klimaatverandering verder wordt aangewakkerd.

Waarom thee een duurzamer alternatief is

Thee heeft een aanzienlijk kleinere ecologische voetafdruk dan koffie. Hoewel thee ook water, land en energie verbruikt, is de impact per kopje een stuk lager. De productie van thee vereist minder water: ongeveer 30 liter per kopje tegenover 140 liter voor koffie. Dit komt doordat theeplanten efficiënter omgaan met water en vaak in meer regenrijke gebieden worden geteeld, wat irrigatie vermindert.

De CO₂-uitstoot van thee is gemiddeld 20 gram per kopje, wat ongeveer een derde is van die van koffie. Dit verschil komt grotendeels door de verwerking: thee hoeft niet intensief gebrand te worden zoals koffie, wat een aanzienlijke energiebesparing oplevert. Groene thee, bijvoorbeeld, wordt vaak simpelweg gestoomd of gedroogd, wat veel minder energie vergt dan het brandproces van koffiebonen.

Daarnaast groeit thee in veel gevallen op een meer duurzame manier. Veel theeplantages bevinden zich in heuvelachtige gebieden die minder geschikt zijn voor grootschalige landbouw, waardoor er minder noodzaak is voor ontbossing. Bovendien blijven theeplanten meerdere jaren productief, terwijl koffieplanten vaak sneller moeten worden vervangen, wat meer landbouwgrond vereist.

Duurzaam kiezen binnen thee en koffie

Hoewel thee een duurzamer alternatief is, betekent dat niet dat alle thee automatisch ecologisch verantwoord is. Ook binnen de theesector zijn er praktijken die schadelijk kunnen zijn voor het milieu. Zo kunnen intensieve monoculturen en het gebruik van pesticiden de biodiversiteit schaden. Daarom is het goed om te letten op biologisch gecertificeerde thee en thee afkomstig van duurzame initiatieven zoals Fair Trade of van duurzame winkels met een focus op hun eigen impact zoals Thee.be.

Voor koffieliefhebbers die toch graag koffie willen blijven drinken, zijn er manieren om de impact te verkleinen. Kies bijvoorbeeld voor schaduwgekweekte koffie, die in bosrijke omgevingen wordt verbouwd zonder massale ontbossing. Ook het vermijden van koffiecapsules en het zetten van filterkoffie met herbruikbare filters helpt om afval en energieverbruik te verminderen.

Thee drinken: een bewuste en ecologische keuze

Naast de ecologische voordelen heeft thee ook andere voordelen ten opzichte van koffie. Thee bevat minder cafeïne, waardoor je minder snel last krijgt van de bijwerkingen van overmatige cafeïneconsumptie, zoals nervositeit of slaapproblemen. Bovendien zijn veel theesoorten rijk aan antioxidanten en kunnen ze bijdragen aan een gezonde levensstijl.

Door meer thee en minder koffie te drinken, draag je niet alleen bij aan een kleinere ecologische voetafdruk, maar geef je je lichaam ook een gezondere opkikker. En met de enorme variëteit aan theeën – van zwarte en groene thee tot oolong en witte thee – is er altijd een smaak die bij je past. Of maak je eigen thee. Kleine veranderingen in je dagelijkse gewoonten kunnen een grote impact hebben op het milieu, en thee kiezen boven koffie is een eenvoudige, maar effectieve stap in de juiste richting.

Lees verder:

Thee uit de tuin

Wat te doen met: Komkommerkruid

5 augustus 2020 door Ageda 1 Comment

Ik wilde al heel lang komkommerkruid in mijn tuin hebben. Ach, het is onkruid. Maar wel eentje met een smaakje. Want je kunt komkommerkruid eten. Eenmaal in je tuin kom je er niet meer van af, waarschuwen ze me. Maar dat hoeft ook niet. Want naast dat komkommerkruid eetbaar is, sieren de blauwe bloemetjes de tuin. Sinds dit jaar heb ik eindelijk komkommerkruid in de tuin. En wat doet hij het goed!

De Latijnse naam is Borago officinalis. De plant kennen we in Nederland onder de naam Bernagie, en in de volksmond wordt hij komkommerkruid genoemd. Waarom? Ruik maar: de bladeren hebben een sterke komkommerachtige geur. Ik gebruik de namen door elkaar.

Wanneer zaai je komkommerkruid

Komkommerkruid zaai je in het voorjaar of in het najaar. Het is een eenjarige plant, wat betekent dat je ‘m elk jaar opnieuw moet zaaien. Maar wees gerust, daar zorgt de plant uiteindelijk zelf voor. Komkommerkruid doet het goed in de zon en in de halfschaduw, zolang hij maar mag groeien op kalkhoudende grond die doorlaatbaar moet zijn vanwege zijn lange penwortels. Hij houdt overigens niet van droogte, dan verwelkt hij snel.

Komkommerkruid past ook goed binnen de combinatieteelt. Dus doe jij aan permacultuur of ecologisch tuinieren, dan is Bernagie helemaal een must. Het beschermt peulvruchten, kolen, aardbeien en tomaten tegen plagen. Het zou zelfs de smaak van tomaten bevorderen. Altijd het proberen waard!

Komkommerkruid eten

Bernagie bloeit de hele zomer door. Zowel de bladeren als de bloemetje van komkommerkruid kan je eten. De blaadjes zijn harig. Je kunt ze net als de bloemen de hele zomer oogsten, maar ga voor de jonge blaadjes. Ze zijn heerlijk in een dressing bij een aardappel of (ja ja) komkommersalade. En de fijngehakte blaadjes doen het ook goed in soep, vis, en eiergerechten. Voeg het kruid pas op het laatst toe en laat niet meekoken. Met de bloemetjes versier je gebak, toetjes en uiteraard salades.

Thee van komkommerkruid

Je kunt komkommerkruid eten, en je kunt er thee van zetten. Giet heet (maar niet kokend) water over de verse blaadjes en laat het enkele minuten trekken. Drink er overigens niet te veel van. In grote hoeveelheden schijnt het niet meer gezond te zijn. Dat is ook de reden waarom ik het niet ga drogen in mijn oven. Behalve dat men zegt dat de goede stoffen dan verloren gaan, was ik ook niet van plan om er heel veel van te drinken. Ik geniet af en toe van een kopje rechtstreeks uit de tuin.

Ben jij ook zo dol op thee uit eigen tuin? Lees dan eens deze recepten

Leuk testje

Het schijnt dat de blauwe bloemen van komkommerkruid hun kleur afgeven aan zure stoffen zoals azijn. De bloemetje kleuren dan roze en de azijn wordt vervolgens blauw. Doe eens een testje.

Komkommerkruid tegen een droge huid

Bernagie helpt tegen een droge huid dankzij het hoge gehalte aan vitamine E en F. Bernagieolie wordt geperst uit het zaad. Het helpt goed tegen een droge, schilferige huid, rimpels en eczeem en luieruitslag. Bernagie olie koop je hier, maar een lekker maskertje maak je makkelijk zelf. Hieronder een lekker receptje.

Masker voor de droge huid

Mix een handvol schone jonge Bernagiebladeren met een eetlepel water tot pulp. Meng er zoveel zure room door dat er een creme ontstaat. Smeer de droge huid er mee in en laat een kwartier intrekken. Afspoelen met lauw water.

Bewaren

Komkommerkruid kan je goed invriezen. Bijvoorbeeld in ijsblokjes. Dat geeft je water een lekker smaakje en het ziet er zomers uit.

Let op: gebruik Bernagie met mate.

Afbeelding van Eveline de Bruin via Pixabay

Thee uit de tuin

16 juni 2020 door Ageda 14 Comments

Zelf thee maken van kruiden uit eigen tuin

Zelf thee maken is dubbel genieten. Geen thee smaakt zo lekker als een zelf geplukte. Misschien denk je dan gelijk dat je een theeplant in de tuin moet hebben. Maar van kruiden en vruchten maak je ook de lekkerste thee. Waarschijnlijk heb je een van onderstaande planten gewoon in je tuin staan. Ik zou zeggen: zet een kopje en geniet er van.

Let op: Pluk alleen van planten die je kent. Het liefst uit je eigen tuin, om schadelijke stoffen (uitlaatgassen, gewasbeschermingsmiddelen, hondenuitwerpselen) te vermijden. Pluk op zonnige en droge dagen, dan produceren de planten de meeste etherische oliën.

Van deze planten maak je heerlijke thee

Goudsbloem

Goudsbloem heeft een wat zilte, bittere smaak. Gebruik goudsbloem als accent in een basisthee. Met die oranje bloemetjes ziet dat er gelijk erg gezellig uit. Pluk alleen bloemen die helemaal opgebloeid zijn. De bloemen drogen zeer langzaam. Een droogoven is eigenlijk een must. Oogsten: aan het eind van de middag op een droge warme dag.

Groot Kaasjeskruid

Een snelgroeiende plant met prachtige paarse bloemen. Hij zaait zichzelf heel makkelijk uit. Je kunt er dus oneindig thee van maken. De bloemen oogst je van juni tot augustus. Ook de jonge blaadjes kan je meenemen. Laat de bloemen zo snel mogelijk drogen, dan behouden ze hun kleur. Oogsten: ’s Ochtends bij droog en warm weer.

Basilicum

Om aromatische thee te maken van basilicum, oogst je de plant het best tijdens de bloeiperiode. Gebruik zowel de bloem als het blad. Basilicum droogt heel langzaam. Oogsten: in de middag bij droog en warm weer.

Kamille

Van de kamilleplant gebruik je de bloemen. Kamille bloeit in juni en juli. Als de witte lintbloemen naar beneden gaan hangen, is het tijd om ze te oogsten. Neem ook wat blaadjes mee. De smaak is mild en verwarmend. Oogsten: in de middag bij droog en warm weer.

Braam

De bladeren van de braam kunnen, net als de bladeren van de framboos, dienen als basis van je thee. Het blad is niet zoet, maar eerder pittig.

Framboos

De bladeren van de framboos kunnen, net als de bladeren van de braam, dienen als basis van je thee. Pluk de bladeren voordat de framboos begint te bloeien. Ook de frambozen zelf kan je drogen als ze rijp zijn. De vruchten droog je het beste in een droogoven. Anders duurt het te lang. Oogsten: in de middag bij droog en warm weer.

Aardbei

Je kunt aardbeien drogen en gebruiken als zoete toevoeging in thee. Ook kan je de bladeren plukken, maar het liefst gebruik je hiervoor de bosaardbei. Pluk de blaadjes zo jong mogelijk, het liefst tot aan het eind van de bloei. Zorg er voor dat ze helemaal gedroogd zijn, en dus bros. Aardbeienblad is rijk aan vitamine C en ijzer.

Dropplant

Een heerlijk geurende thee maak je van de bladeren en de bloemen van de dropplant. De bladeren geuren naar anijs en de thee krijgt een karakteristieke dropsmaak. Dropplant droogt heel snel. Oogsten: in de middag bij droog en warm weer.

Lavendel

Lavendel bloeit in juni en juli. Als alle bloemen geopend zijn, bevatten ze de meeste olie. Lavendel heeft een kalmerende werking. Gebruik gedroogde bloemen naar smaak. Lekker als accent in een basisthee. Oogsten: in de middag op een droge en warme dag.

Brandnetel

Hoewel je handschoenen moet dragen bij het plukken van brandnetel, verliest het zijn brandende stof wanneer je brandnetel droogt of kookt. Brandnetels bevatten vitamine A ,C, en ijzer. Je oogst de toppen van de brandnetel (ongeveer 8 blaadjes) het liefst vlak voor de bloei in mei en juni. Je kunt overigens ook je haar wassen met een aftreksel van brandnetel, maar dat is een ander hoofdstuk. Oogst: vroeg in de middag op droge, warme dagen.

Zevenblad

De jonge bladeren kun je gedroogd en vers gebruiken voor thee. Zo wordt een plaag toch nog nuttig.

Munt

De bloeiende toppen en het blad is geschikt voor thee. Oogst in juli bij het begin van de bloei, als de eerste bloemetjes zijn geopend. Het heeft een verfrissende en uitgesproken smaak. Oogsten: in de middag bij droog en warm weer.

Vlier

De bloesem is heerlijk als thee. Vers én gedroogd. Het smaakt naar het voorjaar, maar laat hem niet te lang trekken, want dan krijgt het een bittere nasmaak. Oogsten: in de middag bij droog en warm weer. Ook van de bessen kan je thee maken. De bessen oogst je als ze helemaal rijp en zwart zijn, in augustus en september. De bessen droog je het beste in een droogoven. Voor thee moeten de bessen 10 minuten trekken. Eet de bessen nooit rauw, want dan zijn ze licht giftig.

Rozemarijn

Voor een krachtig aroma oogst je rozemarijn in mei en in augustus. Daarbij pluk je de bovenste 10 cm. Oogsten: in de middag bij droog en warm weer.

Tijm

Zodra de tijm begint te bloeien, kan je hem knippen. Maar wacht dan niet te lang. Je droogt de tijmblaadjes net zolang totdat de takjes breken. Bewaar ze in hun geheel, en breek ze pas als je er thee van gaat zetten. Oogsten: in de middag op droge, warme dagen.

Lavas

Van lavas, oftewel maggiplant, kan je ook als thee maken. Je kunt het blad zowel gedroogd als vers gebruiken. De smaak is verrassend kruidig. Drink geen lavasthee als je zwanger bent.

Citroenmelisse

Het verse blad van de citroenmelisse heeft een zoete en citroenachtige smaak. Pluk de bladeren in mei en juni, voordat de plant gaat bloeien. Zodra hij gaat bloeien, verliest hij zijn aroma. Ben je al te laat? Knip de plant 10 cm boven de grond uit, dan komen er nieuwe uitlopers aan. Deze kan je weer oogsten. Oogsten: in de middag met droog en warm weer.

Kruiden drogen

Ik heb thuis deze droogoven, super handig. In enkele uren zijn de kruiden gedroogd. Droog de kruiden nooit warmer dan 38 graden. Kruiden worden voor het drogen niet gewassen, anders is de kans groot dat er te veel aroma verloren gaat. Mocht je wortels drogen, dan mag je die uiteraard wel eerst schoonmaken.

Heb je geen droogoven, hang dan de kruiden aan hun stengels op in een warme, droge ruimte. Bijvoorbeeld de zolder of de bijkeuken. Je kunt de planten ook liggend drogen, op bijvoorbeeld een dunne doek of gaas. Zorg ervoor dat het tussen de planten en bladeren goed kan ventileren. De ideale temperatuur ligt tussen de 30 en 40 graden. Laat ze net zo lang hangen tot de bladeren bros zijn. Goed gedroogde planten ritselen en kan je tussen je vingers tot poeder wrijven. Binnen 10 dagen moeten de planten volledig gedroogd zijn.

Drogen in een gewone oven kan ook, mits deze op 40 graden gezet kan worden. Belangrijk is dat het vocht eruit moet kunnen. Als de oven op een kier kan tijdens het proces, is dat een goed alternatief.

Thee bewaren

Het beste bewaar je je gedroogde kruiden in goed af te sluiten potten. En het liefst met donker glas. Zo worden je gedroogde kruiden beschermd tegen zon en licht en behouden ze langer hun kwaliteit. Vooral Kaasjeskruid en Goudsbloem kunnen snel bederven als de potten waarin ze zitten, niet luchtdicht zijn afgesloten.

Thee zetten

Je kunt van de meeste planten zowel verse als gedroogde bladeren en bloemen gebruiken voor het maken van thee. Thee van verse planten is vaak vrij licht, maar heeft wel een sterke geur en smaak. Meng 15 gram verse kruiden op 1 liter water. Voor gedroogde thee gebruik je 1 tot 2 theelepels thee per mok. Maar ga vooral op zoek naar je eigen verhouding. Laat voor kruidenthee het kookwater iets afkoelen, voordat je het over de kruiden schenkt. In kokend water verdampen de etherische oliën.

Gebruik voor het zetten van losse thee deze handige theezakjes die je zelf kunt vullen. Of koop een mooie theepot met theezeef. Een thee-ei werkt natuurlijk ook voor gedroogde thee.

Ik praat in dit blog niet over eventuele gezondheidsvoordelen van deze thee-en. Sommige kruiden en planten hebben geneeskrachtige eigenschappen. Ik heb deze kennis niet, dus zal er ook niks over zeggen. Enig advies wat ik wil geven: drink nooit te veel kruidenthee in een keer. En heb je een voedselallergie, gebruik je medicijnen of ben je zwanger? Wees dan voorzichtig met het drinken van kruidenthee die je niet kent.

Ik ben benieuwd: wat is jouw favoriete kruidenthee?

Deze blog bevat affiliate links. Dit betekent dat ik een commissie ontvang wanneer jij via mijn link overgaat tot aanschaf van een product. Echter zonder extra kosten voor jou. Het helpt mij om mijn missie om toe te werken naar een duurzamere wereld uit te voeren.