Fietsenkeuring op school en de fietsverlichting doet het niet. Stress, want waar liggen die batterijen ook al weer? O ja, boven op de kast. Lampjes doen het weer, dochterlief racet nog net op tijd naar school. Sta ik met 4 lege batterijen in m’n handen. Wat deden we daar ook al weer mee?
Zo vaak gebruik ik geen batterijen meer, dacht ik. De meeste apparaten hebben een stekker of een oplader. Maar blijkbaar is het manlief die de batterijen vervangt. Want als ik even rondkijk hebben we nog genoeg batterij-dingen: fietslampjes, zaklamp, de afstandsbediening, draadloze muis, fotocamera, rookmelder en Furby. Die laatste vrat batterijen, maar ligt nu, om verschillende redenen, gelukkig al een tijdje in de schuur. (weet je niet wat een Furby is? Check het hier!) Volgens Stibat (de organisatie die de inzameling van lege batterijen in Nederland coördineert) heeft een gemiddeld Nederlands huishouden 113 batterijen in huis.
Batterijen, die kleine die je per 4 of 8 stuks koopt, of hele dozen tegelijk, zijn de wereld dus nog niet uit. Ik kijk er met mijn groene oog naar. Kan dit nog wel? Is een batterij goed of slecht?
Wat maakt een batterij schadelijk?
Stroom uit het stopcontact is 1000 x goedkoper en veel milieuvriendelijker dan wegwerpbatterijen. Dat zegt Milieucentraal. Hoewel er in batterijen grondstoffen zitten die niet direct schaars zijn, zijn ze toch niet echt goed voor het milieu. De schadelijkheid van de batterij zit hem namelijk in de winning van de grondstoffen. Batterijen bestaan uit onder andere kobalt, nikkel, koper, aluminium, fosfor, fluor, staal, lithium, zink en mangaan en grafiet. Om welke grondstoffen het gaat is afhankelijk van het soort batterij: voor je fietslampje, je laptop, smartphone of de auto? De meeste grondstoffen worden gewonnen in landen die het niet zo nauw nemen met het milieu en arbeidsrechten.
Wat maakt batterijen dan goed?
We kunnen batterijen recyclen. Wist je dat 95 procent van de grondstoffen koper, kobalt en nikkel in batterijen weer hergebruikt kunnen worden? En dat levert een enorme milieuwinst op. Want deze grondstoffen hoeven niet opnieuw gewonnen te worden. Dit geldt niet alleen voor onze kleine AA of AAA batterijen, maar ook voor die van de smartphone of je computer. Ach, zelfs die van je auto. Andere grondstoffen uit de batterij worden verwerkt in verschillende producten, zoals een kaasschaaf of deurknop (bron: stibat.nl)
Wat doe je met lege batterijen
Juist omdat ze zo goed gerecycled kunnen worden, gooi je lege batterijen niet weg, maar lever je ze apart in. Dat is niet moeilijk, want bij elke supermarkt of bouwmarkt vind je wel een container waar ze in kunnen. Maar opvallend genoeg: heel veel batterijen worden nog altijd niet apart ingezameld.
Wist je dat nog altijd minder dan de helft van de gebruikte batterijen apart wordt ingeleverd? Zonde!
Batterijen niet in de vuilnisbak
Behalve dat het zonde is dat we dan de grondstoffen uit batterijen niet kunnen recyclen, is het ook nog eens heel slecht voor het milieu om ze in de vuilnisbak te gooien. Ze worden dan namelijk verbrand met het restafval en zorgen dus voor schadelijke stoffen in de lucht. Ook batterijen die bij het zwerfafval terechtkomen kunnen schade opleveren, omdat de kans bestaat dat ze gaan lekken.
Kunnen we zonder batterijen?
We zullen er nooit helemaal vanaf komen. Batterijen zijn juist handig, omdat ze maken dat we apparaten mee kunnen nemen en ze dus niet steeds aan het stroom hoeven. Maar voor de kleine wegwerpbatterijen is wel een oplossing: koop oplaadbare batterijen. Die kun je tot zeker 1000 x opladen. En dat scheelt in de kosten: De prijs van een oplader verdien je snel weer terug. Maar het is zeker ook beter voor het milieu, omdat het grondstoffen bespaart.
Batterij-checklist
Nieuw apparaat nodig? Doe dan eerst de batterij-check. Wees bewust van je keuze.
- Heb je het apparaat echt nodig?
- Kan het op het lichtnet?
- Heeft de batterij een oplader?
- Kan ik oplaadbare batterijen gebruiken?
- Waar kan ik oude batterijen recyclen?
TIP: Haal batterijen uit apparaten die je (tijdelijk) niet gebruikt. Ze kunnen gaan roesten en lekken. Niet alleen maken ze daarmee je apparaat kapot, het is ook nog eens heel slecht voor de gezondheid. Dus was je handen altijd goed nadat je een lekkende batterij uit een apparaat hebt gehaald.
Op de helft van mijn plasticdieet. Thuis had ik ruzie, omdat ik geen rijstwafels had meegenomen én omdat ik op het punt stond om pannenkoeken zonder spek te bakken. Om maar even twee voorbeelden te noemen. Vanmiddag in de winkel keek ik verbaasd toen ik afrekende: dat was niet veel. Maar in mijn karretje zat ook niet veel. Want het meeste van wat ik normaal gesproken koop, is verpakt in plastic.
De vakantie staat voor de deur. Zal het plasticdieet moeilijker vol te houden zijn? Op vakantie valt het me altijd op dat de vuilniszak die naast de caravan staat, altijd zo snel vol is. Uiteraard hebben we geen voorraadkast in de caravan, maar het moet toch minder kunnen. Ik pak dus nog snel even wat eigen bakjes en tasjes in en ga alvast op zoek naar gezellige marktjes in de buurt. Ik heb een doel: Ook op vakantie ben ik plasticvrij!
Maar dan ben ik er nog niet. Ik fiets door naar de Ekoplaza. Daar is meer keuze en zal ik zeker slagen verwacht ik. En dan is het toch schrikken, want heel veel is in plastic verpakt! Hoewel je hier zelf je noten kunt ‘tappen’, niemand vreemd opkijkt als je brood in je eigen zak stopt en groente en fruit los meeneemt, zijn al ‘mijn’ producten geplastificeerd: kaas, havermout, toiletpapier, rozijnen en koffie. Maar ik slaag hier wel voor de vleeswaren: leverpastei in een potje. Heb ik in ieder geval dochterlief tevreden gesteld. En de vleesvervangers uit de diepvries zitten ook alleen in karton.
Ken je dat? Biologische komkommer in de supermarkt, maar verpakt. En daarnaast ligt de gewone komkommer, onverpakt. Gewone melk zit in een fles met statiegeld, biologische melk in een pak die in de grijze container verdwijnt. Het is steeds een moeilijke keuze: kies ik voor onverpakt of biologisch? Dat is best lastig voor iemand die én biologisch wil eten én zo min mogelijk afval wil produceren.
Wel is er steeds meer aandacht voor milieuvriendelijke verpakkingen. Denk daarbij aan hernieuwbare materialen zoals we die bij Bio+ nu ook al gebruiken voor groente- en fruitproducten. Hernieuwbare materialen zijn gemaakt van plantaardige materialen en dus niet meer van aardolie. 
Of ik invloed heb op dochterlief met mijn ‘duurzaamheids-gedoe’, weet ik niet. Meestal is er geen directe relatie tussen wat ik zeg en wat zij doet. Ze is negen, heeft een eigen wil en laat zich niet zomaar iets aanpraten. Net als de meeste kinderen. En net als de meeste kinderen is zo ook aardig ‘vergeetachtig’. Zo vergeet ze regelmatig dat ze haar speelgoed in de huiskamer eerst moet opruimen voordat ze buiten gaat spelen met ons buurmeisje. Opruimen is sowieso niet haar sterkste kant. Dacht ik.