elkedaggroener

inspiratie voor een duurzame leefstijl

Blog

Maak je eigen tuindecoratie door te recyclen

door Leave a Comment

Het hele jaar door ben ik bezig in de tuin. Ook in de winter. Dan ben ik vooral aan het bedenken hoe ik mijn tuin nog mooier kan maken. Dat kan natuurlijk met bloemen en planten, maar ook met tuinornamenten: beelden, potten, stapstenen of plantenbakken. Ga je naar een tuincentrum voor deze dingen, dan kom je er uit met een lege portemonnee. Liever maak je het zelf. Ruim je huis op en kijk hoe je versleten of kapotte spullen in je tuin een tweede leven kunnen krijgen. Laat je creativiteit de vrije loop. Tuindecoratie zelf maken is niet moeilijk. Ik geef je een paar voorbeelden.

  1. Mozaïek aan de muur van gebroken aardewerk

Bij ons sneuvelen er jaarlijks wel een aantal borden, mokken, schaaltjes of bloempotten. Zo jammer, vooral toen mijn favoriete beker sneuvelde. Maar in plaats van de scherven in de vuilnisbak te gooien, bewaarde ik ze. Want met gebroken aardewerk kan je leuke dingen maken. Zoals een mozaïektegel. Het enige dat je nodig hebt is je gesneuvelde servies en gips.

Plaats de brokstukken in een dikke plastic zak en sla ze voorzichtig met een hamer in kleinere stukken. Niet té klein, want hele kleine scherven zijn niet meer te gebruiken. Draag eventueel oogbescherming, want je wilt geen scherven in je ogen krijgen. Neem een vorm die je mooi vindt (bijvoorbeeld een taartvorm) en leg de brokstukken er zo in dat je een mooi patroon krijgt.

Je idee is klaar, nu de uitvoering. Meng het gips volgens de instructie op de verpakking. Plaats de vorm op een dik stuk karton of wat hout en vul deze met gips, zo dik als jij het wilt. Leg daarna het gebroken serviesgoed in het gips, je patroon aanhoudend. Duw ze voorzichtig naar binnen zodat het bijna gelijk ligt met het oppervlak, maar niet helemaal. Hierdoor kan het iets ‘zinken’ terwijl het droogt. Laat het geheel minstens een nacht drogen.

Maak er een haak aan vast met behulp van wat secondelijm en hang het op: aan de schuurdeur of in de boom. Wil je stapstenen maken, vervang dan het gips door cement en maak mallen van hout.

  1. Gerecyclede plantenbakken

Zelf een plantenbak maken is niet heel ingewikkeld. Het belangrijkste dat een plantenbak nodig heeft is een afvoer. Maak dus onderin je item dat gaat dienen als plantenbak een paar gaten. Lukt dit niet? Voeg dan een laag grind of kleine steentje onderin toe. Dit voorkomt dat je plantenbak een modderpoel wordt.

Maak je plantenbak van:

Oude laarzen: zelf verslijt ik elke twee jaar wel een paar laarzen. Het is mijn schoeisel in de tuin.  Maar hiervoor kan je ook kinderlaarzen gebruiken. Het leukste is om twee oude laarzen bij elkaar te zetten. Maak een gaatje onderin en vul met potgrond. Plant er lobelia in of viooltjes. Die laatste staan ook in de winter er nog leuk bij. Zet ze bij de voordeur of hang ze aan de schutting.

Pannen of theepotten: Een klimop in een mooie geëmailleerde ketel ziet er eigenzinnig uit. Maar een oude pan met mooie bloemen staat ook geweldig op tafel. Zoals ik al schreef: overal passen plantjes in, zolang je maar zorgt voor een goede afvoer. Dus ook in de oude roestige kruiwagen of waterteil.

Blik: bewaar al je groenteblikken. Verwijder de etiketten en maak gaatje in de bodem. Je kunt ze schilderen of in hun natuurlijke staat laten. Maak ze vast aan een (kale) omheining. Zet ze in een groep en plaats er kleurrijke bloemen in. Het geeft niet dat als ze wat roestig worden. Dat ziet er juist stoer en aantrekkelijk uit. Of ben je net als wij aan het klussen, dan slingeren er vast wel her en der oude verfpotten rond. Zet een plant met paarse bloemetjes in een paarse verfpot en een oranje plant in een oranje verfpot.

Oude tassen: Tassen die je niet meer gebruikt voor de boodschappen omdat bijvoorbeeld de hengsels kapot zijn, kun je gebruiken als kweekzakken voor groente. Het is een prima plek voor je tomaten, aardappels of kruiden. Vooral als je een kleine tuin hebt of een balkon kan het een uitkomst bieden. Zo ziet een aardappelkweekzak er uit.

Of maak tuindecoratie zelf door bloempotten te pimpen. Bijvoorbeeld met jeansstof.

  1. Kunst in de tuin

Ben je niet zo’n kunstenaar? Dat geeft niet. Ik ook niet. Toch kan je leuke kunstwerkjes als tuindecoratie zelf maken, zonder creatieve vingers.

Windgong

Maak bijvoorbeeld een windgong van oud bestek en een vergiet. Maak het bestek vast aan het vergiet (of andere cirkel) en hang deze op een winderige plek. Met flessendoppen kan natuurlijk ook.

Vogelvoederpoppetjes

Met een bloempotje als hoed, en een bol vet als hoofd eronder. Een lichaam van gedopte pinda’s en ledematen van ongedopte pinda’s. Leuk voor in de tuin en lekker voor de vogels.

poppetje van vogelvoer

Ingelijste plant

Ligt er nog ergens en fotolijst zonder foto? Zet ‘m op een mooie plek in de tuin en plaats er een mooie plantenbak achter. Dat is per direct een kunstwerk.

Gespiegelde tuin

Hang een oude spiegel aan de schutting of in de boom. De weerspiegeling van de tuin is al een kunstwerk op zich.

Wil je je tuindecoratie zelf maken, maar voel je je een beetje onzeker of je het wel kan? Een belangrijke tip: wees niet bang om te beginnen en geniet van het proces van maken. En mocht er toch iets misgaan: weggooien kan altijd nog. En onthoud dat experimenteren deel uitmaakt van het plezier.

Afbeelding van Oldiefan via Pixabay

Nationale pindakaasdag met de lekkerste pindakaas recepten

door 2 Comments

Vandaag is het nationale pindakaasdag. Wij maken al een aantal jaren onze eigen pindakaas. Eerst alleen voor onszelf. Maar toen lieten we het anderen proeven, en al snel waren we een paar potjes armer. We besloten vorig jaar om onze pindakaas op kleine schaal te verkopen, onder de naam Piets Pindakaas. Gewoon langs de weg, voor de deur. Er zijn best veel mensen die van pindakaas houden, merkten we al snel. Daarom een paar lekkere en makkelijke pindakaas recepten.

Geschiedenis van pindakaas

Maar eerst een stukje geschiedenis. Sinds wanneer kennen wij pindakaas? Bijna iedereen is opgegroeid met pindakaas. Het blijft altijd vreemd dat het pinda-kaas wordt genoemd, terwijl het niks met kaas te maken heeft. Maar dit heeft een reden, lees ik op Wikipedia. In Amerika heette het peanut butter. Toen het naar Nederland werd geïmporteerd, mocht het geen pindaboter heten, omdat het volgens de ‘Boterwet’ verboden was om een product boter te noemen als er geen zuivel in verwerkt zat.

Waarom het dan wel de toevoeging ‘kaas’ mocht krijgen, is onduidelijk. Een mogelijke reden is dat al een eeuw eerder in een Surinaams-Duits woordenboek het Surinaamse gerecht Pindadokun (wat overigens niet hetzelfde was als de pindakaas van nu) in het Duits werd vertaald als ‘Pinda-käse’.

Pindakaas en Suriname

Het was ook een Surinamer die de pindakaas voor het eerst op Nederlandse markt bracht, nog voor Calvé. Harry Bharos had aan het eind van de Tweede Wereldoorlog zijn eerste pindakaasbedrijf aan huis. In 1952 opende hij zijn eigen winkel in Suriname en verkocht pindakaas onder de naam Bharos Pindakaas: een lekkere pittige pindakaas die beroemd was onder de Surinamers. Nu snap ik eindelijke waar het gebruik vandaan komt om sambal op de pindakaas te smeren!

Hoe gezond is pindakaas?

Pindakaas is absoluut niet ongezond. Maar het hangt er wel vanaf welke pindakaas je eet. Uit veel merken pindakaas is de pindaolie verwijderd en vervangen door goedkoop palmvet. Dit laatste is niet gezond en zeker niet goed voor het milieu. De pinda-olie wordt dan weer verkocht als archideolie. Daarnaast bevatten deze merken Pindakaas vaak veel zout en suiker. Lees dus even de ingredientenlijst op het potje.

Pure pindakaas, zoals Harry Bharos die maakte en zoals ook die van ons gemaakt wordt, is gezonder. Het is rijk aan plantaardige vetten en eiwitten, vitaminen en mineralen. En het is een goede bron van voedingsvezels. Maar let wel op: pinda’s bevatten veel koolhydraten. Het zijn overigens geen noten, maar peulvruchten.

De lekkerste pindakaas recepten

Hoewel wij pindakaas vooral als broodbeleg kennen, is het toch een veelzijdiger product. Eet pindakaas bij het ontbijt, lunch, hoofdgerecht of tussendoortje. Ik zou overigens niet en-en doen, maar of-of. Hieronder deel ik de lekkerste pindakaas recepten

Pindakaas bij het ontbijt

Met een broodje pindakaas is niks mis. Maar hij wordt nog lekkerder met een topping. Neem een boterham en besmeer hem dik met pindakaas. Maak ‘m af met een topping van sambal, banaan, hagelslag, jam (peanutbutter-jelly), appel of speculaas.

Pindakaas als lunch

Deze pindakaas pannenkoek vond ik op de site van Goodmoodmama. Zo super simpel

Recept Pindakaas Pannenkoek

  • 250 ml melk
  • 100 gram bloem
  • 25 gram havermout
  • 5 gram kokosrasp
  • 1 ei
  • Eetlepel koekkruiden of kaneel
  • Goede eetlepel pindakaas
  • Snufje zout

Bloem, havermout, kokosrasp, koekkruiden en zout in een kom of maatbeker en even doorroeren. Voeg de melk toe en kluts met een garde tot een glad beslag. Voeg dan het ei en de pindakaas toe en kluts weer tot een egaal mengsel. Bak in een pan ongeveer 6 stuks en beleg naar keuze.

Pindakaas als hoofdgerecht

Dan kan je gaan voor een echte lekkere Surinaamse pindasoep. Maar favoriet is toch een nasi of bami met pindasaus. In een handomdraai gemaakt:

Recept pindasaus

  • 2 eetlepels olijfolie
  • 1 kleine ui
  • 2-3 teentjes knoflook
  • ½ verse rode peper of een theelepel sambal
  • 1 theelepel gemalen komijnzaad
  • 1 theelepel gemalen koriander
  • ½ theelepel laos
  • Snuf zout
  • 2 volle eetlepels pindakaas
  • 3 eetlepels ketjap manis
  • 150 ml water

Snipper de ui en knoflook fijn. Ontdoe de rode peper van zaadjes en snij ook fijn. Fruit in een steelpannetje de uit, knoflook en rode peper een paar minuten. Voeg dan de kruiden toe en en snufje zout. Bak het mengsel nog een paar minuten zachtjes en doe dan de pindakaas erbij. Roer zachtjes totdat het mengsel goed warm is. Voeg dan de ketjap toe en roer tot een homogeen mengsel. Schenk tot slot al roerend met een garde 150 ml kokend water bij de saus. Blijf roeren totdat de saus de gewenste dikte heeft.

 

potjes pindakaas

Pindakaas als tussendoortje

Dit is een van onze favoriete tussendoortjes. Vooral omdat het zo simpel te maken is. En deze ingrediënten hebben we bijna altijd in huis.

Recept haverkoeken

  • 150 gram havermout
  • 50 gram pindakaas
  • 1 banaan
  • 1 ei
  • 50 gram hazelnoten
  • 60 gram pure chocola
  • scheutje olijfolie

Verwarm de oven voor op 180 graden. Mix de havermout met de banaan, het ei, een scheutje olijfolie en de pindakaas. Hak de noten grof en meng ze door de havermout. Leg in een ovenschaal van 20×20 een bakpapiertje en verdeel het mengsel over de schaal. Druk goed aan. Bak de haverrepen in ongeveer 30 minuten af. Laat ze vervolgens afkoelen. Smelt de chocolade au bain-marie en smeer de chocolade met een mes over de haverrepen. Laat de chocolade uitharden en snijd de repen in 8 gelijke plakken.

Met deze lekkere pindakaas recepten is het elke dag Pindakaasdag!

 

Leestip: Permacultuurprincipes in de natuurlijke moestuin

door Leave a Comment

Een van mijn favoriete bloggers over tuinieren is Frank Anrijs. Wekelijks lees ik zijn verhalen en hij brengt me de kennis bij van biologisch tuinieren met de natuur mee. Onlangs verscheen zijn boek ‘Permacultuurprincipes in de natuurlijke moestuin’ dat hij samen met zijn moeder schreef. Een ware bijbel voor iedereen die succesvol wil tuinieren zonder ooit een bestrijdingsmiddel aan te hoeven raken.

Frank Anrijs heeft een missie: mensen leren tuinieren volgens de principes van de natuur. Zijn project Yggdrasil in Tienen (Belgie) is het oudste permacultuurproject in Vlaanderen. Er wordt al meer dan twintig jaar groenten gekweekt op een natuurlijke manier. Anrijs beschrijft in zijn nieuwe boek wat permacultuur inhoudt.

“Permacultuur vertrekt vanuit de holistische visie dat alles een geheel vormt en dat wij ook een deel van dat geheel zijn. Ingrijpen op een punt heeft zijn weerslag op vele andere elementen zonder dat we vooraf beseffen waar en hoe zich dat zal voordoen. Samenwerking met alle elementen is heel belangrijk en de inspiratie daarvoor komt uit de natuur. Het betekent dat je afstand doet van de idee dat de mens alles beter weet en alles beter kan en dat ingrijpen noodzakelijk is om voedsel te kweken. (…) Maar permacultuur is een dans waarbij de natuur de leiding heeft. Je geeft de regie uit handen, vertrouwen komt in de plaats, goed wetend dat je het hele systeem moet toepassen en een beetje geduld moet oefenen om succes te hebben. Elke ingreep brengt het systeem uit evenwicht. Als je aan een draadje van een mobiel trekt, beweegt het hele ding.”

Anrijs noemt als voorbeeld het gebruik van bestrijdingsmiddelen. Daarmee haal je het systeem overhoop waardoor je moet blijven ingrijpen. “Permacultuur is allereerst eerbied voor al het leven.”

Theorie en praktijk in het boek

Het fijne van het boek is dat Frank en zijn moeder Lucrèce direct met praktijkvoorbeelden komen na de theorie. Want hoe helder het principe van permacultuur ook lijkt, we staan inmiddels zover van de natuur dat het niet altijd even duidelijk is hoe we de principes in de praktijk kunnen uitvoeren. Voorbeeld: Wanneer Anrijs uitlegt over zorg voor de Aarde en dat dat begint met zorgen voor je bodem, legt hij uit dat dat in de praktijk betekent dat je geen bodembewerking doet: niet spitten of luchten, maar enkel mulchen (het bedekken van de bodem) en planten.

Projecten in een natuurlijke moestuin

Heel fijn zijn ook de projecten die stap voor stap beschreven staan. Hoe maak je een takkenril, een kruidenspiraal of oorwormpotjes? Oorwormpotjes? Ja! Wist je dat oorwormen heel nuttige beestjes zijn? Ze zijn dol op bladluizen. Deze insecten wíl je in je tuin hebben. Dus nodig je ze uit door ze een lekkere nestplaats te geven. Hoe het werkt en gemaakt moet worden, staat allemaal tot in de detail beschreven.  Het boek is rijkelijk in kleur geïllustreerd. En dat maakt dat mijn handen nog harder gaan jeuken.

Tot slot

Het boek is geen boek om in een adem uit te lezen. Na elk hoofdstuk tolt mijn hoofd van de ideeën die ik wil toepassen in mijn eigen tuin. Van het besef dat iets op een bepaalde manier werkt dat ik zelf nog niet had ontdekt. Dat ik met een simpele aanpassing een heel groot verschil kan maken in mijn tuin wat betreft vruchtbaarheid en opbrengst, of het aantrekken van meer dieren in de tuin. Het is een boek dat ik zeker vaker erbij ga pakken op mijn reis naar een tuin in balans.

Deze blog kan affiliate links bevatten. Dit betekent dat ik een commissie ontvang wanneer jij via mijn link overgaat tot aanschaf van een product. Echter zonder extra kosten voor jou. Het helpt mij om mijn missie om toe te werken naar een duurzamere wereld uit te voeren.

 

Appelboom snoeien in januari

door 3 Comments

Mijn tuin is in diepe rust. Alles ligt er verlaten bij. Hier en daar doet een groentesoort nog zijn best om een kleine oogst te produceren, zoals de boerenkool en de spruitjes. Net genoeg voor een gezin van drie. Alle struiken en bomen hebben hun blad verloren. Het is rusttijd, voor de tuin en voor de tuinierster. Op een klus na: ik moet appelboom snoeien.

Hoewel, niet helemaal natuurlijk. Er is een aantal klussen dat moet gebeuren in januari. En een daarvan is het snoeien van de fruitbomen. Het liefst ga ik de appelboom snoeien in januari. Ik kan dit klusje nog wel uitstellen tot februari, maar dan komen de andere werkzaamheden al langzaam op gang. En dan kan ik het snoeien maar beter achter de rug hebben.

Waarom moeten we snoeien?

Maar eerst: waarom moeten we snoeien. Moeten hoeven we natuurlijk niks. Snoeien doen we om de productie van bloemen en/of vruchten te verhogen. En de  grootte en kwaliteit hiervan te verbeteren. Maar ook snoei je om een bepaalde vorm te krijgen en de grootte binnen bepaalde grenzen te houden. Maar misschien nog wel de belangrijkste: om de boom gezond en krachtig te houden. Want als hij niet gezond en sterk is, kan hij zijn taak niet goed verrichten.

Niet alle fruitbomen en -struiken worden in dezelfde periode gesnoeid. Dus voordat je nu voortvarend aan de slag gaat, wacht even tot je het volgende weet

Wanneer snoei je wat:

  • Een peren- en appelboom snoei je in de winter.
  • Druif snoei je in de winter.
  • Een pruimenboom hoeft niet per se gesnoeid te worden. Maar is het nodig, doe het dan in het vroege voorjaar of na de laatste oogst.
  • Rode en aalbessen snoei je in het vroege voorjaar
  • Vlierbes snoei je in de maand maart.
  • Hazelaar snoei je terug eind februari
  • De kruisbes snoei je in februari-maart

Waar moet je op letten?

Aangezien we nu hartje winter zitten, beperk ik me nu tot het snoeien van de appel en perenboom. Welke maand er precies gesnoeid moet worden, maakt niet heel veel uit. Zolang het maar in de winter is en je rekening houdt met twee factoren:

  1. Snoei niet tijdens een strenge vorstperiode.
  2. Snoei altijd met droog weer. Een boom die net is gesnoeid is namelijk vatbaar voor schimmels en infecties die juist in natte periodes hard kunnen toeslaan.

Zomaar zonder enige kennis beginnen met het snoeien van een fruitboom is niet aan te raden. Je kan een boom of struik meer schade aanbrengen dan de bedoeling is. Dat kan ervoor zorgen dat je een jaar lang juist helemaal geen bloemen of vruchten krijgt. Lees je daarom goed in over hoe je moet snoeien. En weet dat niet elke boom hetzelfde is: het snoeien van een appelboom is anders dan het snoeien van een kers, een druif of een bramenstruik.

Terug naar de appelboom. Het snoeien van een appelboom komt overigens wel overeen met het snoeien van een perenboom. In onze tuin staan 5 appelbomen en 1 perenboom. En alle 6 bomen kunnen een snoeibeurt gebruiken.

Snoeien voor beginners

Op een plaatje ziet het snoeiproces er simpel uit. Maar als je eenmaal bij je fruitboom staat, dan is het vaak moeilijk om de eerste knip te zetten. Waar begin je. Wat mag er af, en wat niet?

  1. Bekijk de boom eens goed. Zoek 3 of 4 gesteltakken. Dit zijn dikkere takken die de basis van je boom vormen. Deze stevige takken staan mooi in balans rond de boom. Vanuit deze takken kijk je verder.
  2. De rest van de takken aan de hoofdstam snoei je weg. Knip ze zo dicht mogelijk tegen de hoofdtak (de tak/stam waar de gesteltakken ook uit komen) af.
  3. Snoei de waterloten. Dat zijn takken die recht omhoog groeien. Ze zijn het afgelopen jaar hard gegroeid. Je herkent ze ook aan de kleur: ze zien er jonger uit, en zijn rood-bruin van kleur. Snoei deze takken helemaal terug. Hierdoor zorg je ervoor dat er vanaf de top van de boom meer licht wordt doorgelaten. En licht is essentieel voor de groei. Enkele waterloten mag je laten staan. Want daar komen in het voorjaar bloemknoppen aan. .
  4. Snoei ook dode takken weg, evenals takken die elkaar kruisen en die naar binnen groeien.
  5. Tot slot: groeien er takken onder aan de stam? Snoei deze ook helemaal weg. Hier zal nooit fruit aankomen, maar ze maken wel gebruik van de energie van de boom. Handiger is om gedurende het jaar deze takjes als ze nog heel klein zijn, met je duim te verwijderen door even over de stam te wrijven.

Nu ben je er nog niet, maar de basis is er. Hoe nu verder hangt helemaal af van je boom. Lees dit mooie verhaal in Trouw om te begrijpen hoe fruitbomen ‘werken’. Beter nog is om een snoeicursus te volgen. Bijvoorbeeld bij Velt.

Moestuinklussen in januari

De maand januari is verder uitstekend geschikt voor het opstellen van een moestuin en het bestellen of verzamelen van planten en zaden. Gereedschap kan worden schoongemaakt en je kunt alvast bakjes gaan verzamelen om in te zaaien. Kortom: binnenkort wordt je tuin langzaam wakker. Zorg ervoor dat jij er dan klaar voor bent.

Meer weten over moestuinieren? Lees hier mijn top 5 moestuinboeken.

 

Afval verminderen in vier stappen

door 2 Comments

Dat afval een probleem is weten we inmiddels allemaal. Al jaren produceren we gemiddeld zo’n 500 kilo afval per persoon. Hoewel we in de loop der jaren wel meer afval zijn gaan scheiden, is de totale hoeveelheid dus niet teruggebracht. En dat zou toch moeten. En het kan. Door een aantal dagelijkse gewoonten te veranderen, kunnen we makkelijk onze hoeveelheid huishoudelijk afval verminderen.

Hoe je je afvalberg vermindert, laat ik je hieronder in een aantal stappen zien.

#1 Monitoren

Hoe kan je nu je hoeveelheid afval verminderen, als je niet weet hoeveel afval je produceert. En wát je produceert. Krijg dus inzicht in het probleem. Door in te zien hoeveel afval je op dit moment produceert, kun je voor jezelf haalbare doelen stellen. Want in een klap afvalvrij, dat lukt niemand. Maar je afval verminderen met 25% het komende half jaar, is wel te overzien. De beste manier om dit te doen, is door gedurende een maand bij te houden waar je afval uit bestaat. Ben je net naar de supermarkt geweest? Kijk dan eens goed in je tas en schrijf op welke producten veel verpakkingsmateriaal bevatten. Wees je daar van bewust en bedenk alternatieven. Kijk ook naar de producten die je online besteld. Welke alternatieven kan je daarvoor vinden?

Voorbeeld alternatieven
  • Melkpak – melkfles met statiegeld
  • Sappakken – fles siroop (waar je veel langer mee doet)
  • Wattenschijfjes – wasbare katoenenschijfjes
  • Brood in plastic zak – brood in eigen meegebrachte katoenen zak
  • Verpakt vlees – laat de slager het vlees in een bakje doen
  • Nootjes in een zakje – laat de notenboer de pinda’s in een meegebracht bakje doen
  • Let verder op dubbele verpakkingen: bijvoorbeeld koekjes die per stuk zijn verpakt.
  • Online bestelling? Let op het verpakkingsmateriaal. Wanneer ik iets verstuur vanuit mijn webshop, is het zoveel mogelijk in hergebruikt verpakkingsmateriaal.

Kijk hier voor nog meer oplossingen.

#2 Geld verdienen

Het gaat natuurlijk niet alleen om huishoudelijk afval. Ook oude apparaten, kleding en meubels worden vaak weggegooid in ruil voor een mooier of nieuwer alternatief. Maar je kunt er ook aan denken om ze te verkopen, als is het maar voor een klein bedrag. Er zijn genoeg gezinnen in Nederland die het moeilijk hebben, dus waarom zou je ze niet helpen door producten die voor jou niet meer voldoen maar nog altijd werken, tegen een sterk gereduceerde prijs aan te bieden? Zo verdien jij wat geld, en help je een ander. Wil je niet verkopen, dan kan je het natuurlijk altijd nog naar een kringloopwinkel brengen.

Wat kan je doen? Loop je kasten bij langs en kijk wat je al lange tijd niet hebt gebruikt of gedragen. Die broodbakmachine? Misschien ga je ooooit nog broodbakken. Maar he, dan heb je ook altijd nog een oven. Die net iets te strakke broek die je 5 jaar geleden nog paste? Kans is groot dat je ‘m nooit meer past, want naarmate we ouder worden verandert ons figuur. Maak een lijstje en kijk wat nog goed genoeg is om te verkopen en zet het op marktplaats of breng het naar de kringloop.

#3 Koop minder

Een van de grootste problemen in de moderne wereld: we kopen te veel. We kopen kleding die we niet dragen, we kopen eten dat we niet consumeren, we kopen spullen die we niet gebruiken. Bijzonder toch? Een beetje verwaand en arrogant eigenlijk. Dus: koop niet wat je niet nodig hebt. Daarmee spaar je een hoop afval en je verlaagt je uitgaven aanzienlijk.

Wat kan je doen? Houd deze maand als je aanschaffen bij. Evalueer naderhand. Was het echt een aanschaf die je nodig had? Gebruik/draag je het al? Hoe blij word je er van? Was het echt nodig? De volgende maand hou je dit lijstje erbij vóórdat je overgaat tot aanschaf.

Dit is in feite het beste dat je kunt doen als het gaat om het verkleinen van je afvalberg. Want wat je niet hebt, kan je ook niet weggooien.

#4 Kun je het repareren?

Tegenwoordig vervangen we producten die kapot zijn, voordat we zelfs maar hebben overwogen om het te laten repareren. Maar heel veel producten kun je laten maken. Een jas waarvan de rits stuk is? Kleermakers zijn er genoeg. Schoenzool versleten? Ook schoenmakers zijn er nog altijd. Ergens een pootje af, stekker stuk, lampje kapot of je krijgt iets niet meer aan de praat? Kijk eerst of je het kan (laten) repareren.

Als iedereen de moeite zou nemen om zijn kapotte spullen te repareren, zou er minder afval zijn en zou er enorm veel geld worden bespaard.

Conclusie

Zoals je ziet, kan je met een beetje extra inspanning een positieve impact hebben op het milieu door minder afval te produceren. En tegelijkertijd flink wat geld besparen. Geef me eens een goede reden waarom we dit niet zouden doen?

Meer tips over afval verminderen? Lees dan het boek Leven zonder afval van Emily-Jane Townley

 

5x energiereep maken

door Leave a Comment

Af en toe kan je echt even behoefte hebben aan extra koolhydraten. Bijvoorbeeld tijdens het sporten, een lange wandeling of (zoals bij ons vaak het geval is) een intensieve klusdag, lees: vloertje leggen, muurtjes schilderen. Een energiereep gaat er dan wel in. Nee, niet een uit de winkel, maar lekker zelfgemaakt. Want dat is absoluut niet ingewikkeld. Maak ze met de ingrediënten die jij lekker vindt.

1. No bake ontbijtreep

Handig zonder oven. En smeuïg dankzij de notenpasta.
Met havermout, pompoenzaadjes, rozijnen, notenpasta (of pindakaas), honing, zout

Mix 225 gram havermout met 150 gram pompoenzaadjes en 150 gram rozijnen. Roer er 200 gram notenpasta, 225 gram honing en een snufje zout door en mix het goed.  Bedek een platte bakvorm met bakpapier en druk het mengsel in de vorm. Laat dit 4 uur in de koelkast opstijven en snijd het dan in stukken.

2. Energiereep met 4 ingrediënten

Dat je maar weinig ingrediënten nodig hebt voor het maken van een energiereep, bewijst dit recept.
Met dadels, noten, citroenschil en zout

Week 150 gram dadels (zonder pit) 5 minuten in heet water en laat ze vervolgens uitleggen. Maal 150 gram noten kort in de blender (niet te fijn). Snijd de dadels door de helft en blender ze heel even met de noten mee, samen met 1 theelepel geraspte citroenschil en een snufje zout. Vorm van het dadel/noten mengsel een lange rol op een plank. Verpak het in bijenwasdoek (of bakpapier/huishoudfolie als je geen bijenwasdoek hebt) en laat het een paar uur rusten in de koelkast.

3. Tropisch tintje

Voor mij horen kokos en energiereep bij elkaar. Een heerlijke tropische smaak.
Met cashewnoten, amandelen, geraspte kokos, dadels, en kokosolie

Mix 75 gram ongezouten en ongebrande cashewnoten met 75 gram ongezouten en ongebrande amandelen, 75 gram geraspte kokos in de blender helemaal fijn. Voeg 12 dadels zonder pit (5 minuten in heet water geweld) en 2 grote eetlepels kokosolie toe. Mix het totdat alles aan elkaar gaat plakken. Druk het plat op een plank en laat het goed koud worden in de koelkast. Snijd er repen uit.

4. Energie uit de oven

Bijzonder van smaak is deze mueslireep met vijfkruidenpoeder. Uit de keuken van Yvette van Boven
Met honing, kokosolie, eiwit, Chinese vijfkruidenpoeder, granola, en gedroogde vruchten

Verwarm de oven voor op 170 graden. Meng 75 ml honing met 50 gram gesmolten kokosolie (of boter), 3 eiwitten en 1 theelepel Chinese vijfkruidenpoeder. Schep er 600 gram granola en 250 gram gedroogde vruchten door en meng alles goed door elkaar. Leg bakpapier in een platte bakplaat en verdeel het mengsel erover. Druk het goed aan. Bak ongeveer 25 minuten in de oven tot hij goudbruin kleurt. Snijd in stukken zodra hij is afgekoeld en bewaar in een luchtdichte trommel.

5. Energie uit pindakaas

Als makers van Piets Pindakaas moet hier natuurlijk een echte pindakaasreep tussen zitten. Pindakaas zit bomvol energie.
Met pindakaas, lijnzaad, water, bananen, havermout, gedroogde vruchten, ongezouten notenmix

Doe 2 ½ eetlepel lijnzaad met 4 eetlepels warm water in een kom en roer net zo lang tot het mengsel wat dikker wordt. Prak 2 bananen fijn en meng het met 100 gram pindakaas. Roer hier 250 gram havermout, het lijnzaadmengsel en 50 gram gedroogde vruchten door. Schep het geheel over in een ingevette bakplaat van 20×20. Strooi 100 gram notenmix er overheen. Bak het 25-30 minuten in een op 200 graden voorverwarmde oven. Zodra het is afgekoeld, snijd je er mooie repen uit. (bron: pindakaaswinkel.nl)

Heb je veel tijd over? Bak dan deze Osawa-cake op basis van rijst.

Duurzame kalender

Duurzaam Sinterklaas vieren doe je zo!

door 1 Comment

Hoe duurzaam is Sinterklaas eigenlijk? Super duurzaam natuurlijk. Hij gaat immers al héél lang mee. Al eeuwen galoppeert hij over onze daken en brengt hij de kinderen cadeaus. Toch, als je tegenwoordig naar 5 december kijkt, is het eerder een feest van overconsumptie, veel snoepen, bergen afval en een grote duim voor de wegwerpcultuur. Dat kan natuurlijk anders. Laten we de Sint weer groen maken zonder aan feestgevoelens in te boeten. Duurzaam Sinterklaas vieren doe je zo:

Schoen zetten

Zodra de sint in het land is, mag de schoen worden gezet. ’s Avonds gaat de wortel in de schoen en wordt er luidkeels gezongen. En kijk eens aan, de volgende ochtend ligt er een cadeautje in. Het bewijs dat de Sint en zijn Pieten in het land zijn. Wat legt een duurzame Piet in de gauwigheid in de schoenen? Juist, iets nuttigs.

  1. Heeft je kind nieuwe kleding nodig? Verpak het in een schoencadeau. Grappige sokken of een leuk t-shirt doet het altijd én past opgerold in de schoen
  2. Een tweedehands (prenten)boek
  3. Tekenspullen
  4. Veganistische klei
  5. Ecologische vingerverf
  6. Een duurzame chocoladeletter, bijvoorbeeld van Tony Chocolonely
  7. Brei, punnik, timmer, klei, schilder: geef een zelfgemaakt cadeautje
  8. Iets lekkers uit je eigen keuken

Kijk voor meer inspiratie op mijn Pinterestbord

Suikergoed en marsepein

Snoepen hoort bij Sinterklaas: pepernoten, taai taai, speculaas, het is smullen rond 5 december. Alleen liggen tegenwoordig de pepernoten net na de zomervakantie al in de winkel en gaan er op school en thuis zakken tegelijk door. Wil je dat de kinderen (en jijzelf) minder snoepen deze tijd? Haal het dan niet voortijdig in huis. Laat vooral de kruidnoten links liggen, want die zitten vol verzadigde vetten en zijn gemaakt met palmolie. Geniet er van om thuis met de kinderen echte pepernoten te maken. Met echte (biologische )roomboter of vegan. Of nog leuker: speculaaspoppen.

Kijk voor recepten op mijn Pinterestbord

Geen zin of geen tijd om zelf te maken? Kopen kan natuurlijk ook. Biologische pepernoten vind je bij Albert Heijn (eigen merk) en Ekoplaza (Your Organic Nature). Biologisch speculaas zijn van de merken BioToday, Zonnemaire of Hutten

Duurzaam chocoladeletter

We gaan nog even door op het snoepgoed. Want wat is sinterklaas zonder chocoladeletter? Lang leve TonyChocolonely, die de slaafvrije chocoladeletter introduceerde. Wil je biologisch, kijk dan eens bij Your Organic Nature, of Happy Chocolate. Gelukkig hebben ook supermarkten biologische chocoladeletters in de schappen, meestal van eigen merk.

Pakjesavond

En dan de belangrijkste avond: pakjesavond. Het is voor de meeste kinderen de mooiste avond van het jaar. En de spannendste. Een tip van de Groene Piet: geef de kinderen niet te veel. Want daardoor leren ze spullen niet op waarde te schatten. Koop liever één cadeau van kwaliteit, dan meerdere goedkope cadeautjes wat na een paar keer spelen kapot is. Houdt het binnen de perken en heb vooral veel aandacht voor elkaar.

Dank Groene Piet voor dit advies. Maar wat geven we de kinderen dan?

  1. Geef een activiteit cadeau, zoals een uitstapje naar de dierentuin, een attractiepark of de bioscoop.
  2. Iets wat je zelf hebt gemaakt. Bijvoorbeeld een leuk fotoboek.
  3. Een boek. Vooral als ze de leeftijd hebben dat lezen nog wél leuk is (bij dochterlief (14 jaar) is het helaas te laat). Voor de allerkleinsten is een prentenboek geweldig.
  4. Knutselspullen. En dan lekker basic. Dus tekenspullen of klei. Geen kant en klare pakketten. Laat ze lekker creatief worden.
  5. Ga voor speelgoed dat gemaakt is van duurzaam materiaal, zoals hout of gerecycled kunststof.

Duurzaam shoppen

En waar kopen we onze cadeaus? Wil je duurzaam en goedkoop? Ga dan voor tweedehands. Hiervoor kun je langs de kringloopwinkel of kijken op Marktplaats. Maar er is meer keuze: bijvoorbeeld kleding op Vinted, en ook Coolblue en bol.com hebben steeds vaker tweedehands artikelen. Of hou de ik ruil en geef weg sites in jouw omgeving in de gaten. Wat voor de ander oud is, is voor jou nieuw.

Ga je voor nieuw? Shop dan in een duurzame webshop of winkel. Bijvoorbeeld WAAR (stenen winkel) of Eco-logisch (online).

Vermijd trendgevoeligheid

Hoe lang mijn dochter zeurde om die eenwieler en die Furby! Maar trendgevoelige cadeaus zijn slechts heel even leuk. Is de trend voorbij, dan ligt het in de kast. Ga liever voor iets tijdloos. Iets waar de eigen creativiteit voor nodig is. Hoewel… met ‘slijm’ heeft ze lang gespeeld. Hoewel het leukste pas kwam toen het ‘slijm’ smerig werd. Ze ging filmpjes kijken om te leren hoe ze het zelf kon maken. Dat was eigenlijk veel leuker.

Inpak ideeën

Meters cadeaupapier gaan er tijdens Sinterklaas doorheen. Uit enthousiasme wordt het er vaak afgerost, en aan het eind van pakjesavond is de papiercontainer goed gevuld. Zonde. Wil je het verduurzamen, pak dan eens anders in. Bijvoorbeeld met

  1. Een wegenkaart. Wie gebruikt nog een wegenkaart als hij een tomtom heeft? Dus haal die kaarten uit de kast en verpak er je cadeaus mee. Super origineel.
  2. Een oud tijdschrift. Scheur er mooie pagina’s uit en plak er eventueel een paar aan elkaar, als je een groot cadeau hebt. Een collage maken van foto’s uit het tijdschrift is natuurlijk helemaal mooi.
  3. De krant. Zodra je de krant uit hebt, is het oud nieuws. Ideaal dus om er iets anders mee te doen: inpakken bijvoorbeeld. Knip smalle reepjes uit en maak er een grote strik van. Of maak met verf of stift eerst een mooie tekening op een pagina. Zo verhef je krant tot kunst.
  4. Oude dozen. Bewaar de dozen die je krijgt bij een online bestelling. Het is een snelle manier van inpakken. Leg je cadeau er in en draai er wat draadjes wol omheen, plak er een bloem op of een leuke tekst uit een tijdschrift. De ontvanger kan op zijn/haar beurt de doos weer hergebruiken.
  5. Plastic zak Uiteraard een die je hergebruikt. Knip de zak in het juiste formaat zodat je cadeau er mooi inpast. Plak de zijkanten met gekleurde tape vast. Maak aan de bovenkant een mooie strik en doe er een kleurrijk koordje omheen.
  6. Textiel Met een oud overhemd of versleten blouse kan je leuk een cadeautje inpakken. Weggooien kan immers altijd nog. Knip een recht stuk uit de achterkant, of juist uit de voorkant als er nog leuke knoopjes en een kraagje op zit. Ben je creatief, dan borduur je er nog een strik op of vingerhaak je een koordje.
  7. Hand- of theedoek of washandje Eenmaal uitgepakt hoeft het niet eens weggegooid te worden. Wat dacht je van zo’n stoere rode boerentheedoek? Maak het vast met een elastiekje en vervolgens een grote strik.
  8. (Jam)pot Een klein cadeau stop je makkelijk in een lege (jam)pot. Beschilder de pot, en versier het deksel.

Duurzaam verlanglijstje

En wat vraag je nu zelf voor Sinterklaas? Op mijn lijstje staan alleen duurzame, biologische of gerecyclede wensen. Zoals

  • Een kamerplant. Planten zuiveren de lucht in huis. Vooral goed voor je nu het winter wordt en we ramen en deuren dichthouden.
  • Een goede schaar, lijm of kwasten om mee te knutselen. Geen stickers of andere eenmalige frutsels. Want knutselen doe je uiteraard met afval.
  • Een boek dat wat oplevert: Permacultuurprincipes in de natuurlijke moestuin, Doe het Zero, Groene Beauty
  • Voor wie van koken houdt: biologische kruiden
  • Een fles biologische wijn

Fijn Sinterklaasfeest

Afbeelding van lafynfyx via Pixabay

Je tuin in winterslaap

door Leave a Comment

Nu de winter in aantocht is (op papier in ieder geval), mag de tuin én deze tuinvrouw uitrusten. De dieren doen dat ook. Zij zoeken een plekje waar ze heerlijk kunnen overwinteren, al dan niet met hun zelf bij elkaar gesprokkelde voorraad voedsel. De een gaat in winterslaap, de ander blijft actief. Zorg ervoor dat jouw tuin kan dienen als B&B voor egels, kikkers, lieveheersbeestjes, vleermuizen en eekhoorns en al die andere dieren.

Egels zoeken al in de herfst een plekje om te overwinteren. In oktober en november gaan ze in winterslaap. Voor die tijd eten ze hun buikje rond, want wakker worden doen ze pas weer in maart-april. Tot die tijd moeten ze op hun vetreserves teren. Hun nestje maken ze graag onder een hoop takken en bladeren of onder in de composthoop. Voor teveel nattigheid en extreem lage temperaturen zijn ze gevoelig. Wees dus voorzichtig als je je tuin opruimt. Ze kunnen hun bedje al opgemaakt hebben. In maart-april worden ze weer wakker.

Eekhoorns zijn eigenlijk de hele winter nog een beetje actief. In ieder geval zullen ze regelmatig opstaan om een hapje te eten. Dat menu hebben ze al op verschillende plekken in de tuin klaargelegd, zodat ze in de donkere dagen niet meer hoeven te zoeken. Eekhoorns houden van een rommelige tuin, waar ze met bladeren en takken een nestje kunnen bouwen.

Vleermuizen hebben hun vaste winteradres. Vaak met velen tegelijk. Het liefst een vochtige maar vochtvrije plek. Dat kan in een schuur zijn, maar ook een holte in een boom volstaat. Of onder een brug of oude bunkers. Ze worden weer wakker als het warmer wordt, want dan is de kans op insecten, hun voornaamste voedselbron, het grootst.

Kikkers trekken zich terug op vochtige plekken: ergens onder stenen, planken of een hoop bladeren. Sommige kikkers gaan diep onder water, anderen zoeken het droge op. De kikkers houden van vochtige plekken. Ook om in te overwinteren. Graaf voor de kikker een kuil van een halve meter diep. Leg er bladeren, snoeihout en gemaaid gras in. Met daarbij nog een paar kleine keien.

Vogels overwinteren het liefst in struiken of een nestkastje. In winterslaap gaan ze niet. Zangvogels zullen zelfs ook in de winter blijven. Snoei dus niet alle bomen in je tuin in november of december. Is het een schuilplek voor vogels, snoei dan aan het eind van de winter.

plekjes voor winterslaap plekje voor winterslaap

Hommels en wilde bijen verblijven tijdens de winter graag in droge stengels en zaadknoppen. Laat uitgebloeide bloemen dan ook staan in de winter. Overigens sterven de meeste hommels in het najaar zodra er nachtvorst komt. De koningin overleeft het wel, want die heeft de kans gehad om het buikje goed rond te eten.

Lieveheersbeestjes houden meer van warme en droge plekken. Ze moeten niet teveel hebben van nattigheid. Spleten in de schors van bomen, in dood hout, groenblijvende heesters of een plekje in de schuur is ideaal voor ze. Maar ze houden ook van plantenafval. En dan met name holle stengels, bijvoorbeeld van de venkel of lupine.

Vlinders willen houden net als lieveheersbeestjes van warme en droge plekken. Te vochtig betekent vaak hun dood. Van hele natte winters houden vlinders dus niet. Een insectenhotel op het zuiden zullen ze waarderen. En anders kruipen ze weg in een holle boom of een beschut hoekje in de schuur en houden een soort van winterslaap. In het voorjaar komen ze weer tevoorschijn. Niet alle vlinders overwinteren overigens in Nederland. Enkele soorten zoeken warmere oorden op.

Creëer zelf lekkere overwinterplekjes na de voorbeelden van hierboven. De dieren zullen je dankbaar zijn en je in het voorjaar belonen met hun aanwezigheid, plagen bestrijden.

Heb je kippen? Lees dan hier hoe je ze goed de winter doorkrijgt.

Wat te doen met tamme kastanjes

door 1 Comment

Ik kreeg een zakje tamme kastanjes met de boodschap: ‘hier, doe jij er maar wat mee. Vind je vast leuk’. O ja, zeker. Tamme kastanjes lijken me heerlijk. Ik heb een tamme kastanjeboom in de tuin, maar die is nog jong en geeft amper noten. En ik wilde zo graag eens van tamme kastanjes chocoladepasta maken. Dus ik ging vol enthousiasme aan de slag. Maar met een paar dingen had ik geen rekening gehouden…

Want het leken er niet eens zoveel. Bij elkaar was het een kleine kilo. Gelijk alles maar klaarmaken dacht ik. Dat was misgedachte nummer 1. Van een kilo kastanjes kan je heel veel lekkere dingen maken. Maar trek er dan wel even een middagje voor uit. Voordat je kan beginnen, moet je ze eerst van hun jasje ontdoen. En daar is een ‘klein’ klusje.

Tamme kastanjes koken en pellen

Of doppen. Of schillen. Of hoe je het ook wilt noemen. De buitenste harde laag moet er af. Hiervoor kerf je alle kastanjes in. Ik deed het op de platte kant, omdat dat het makkelijkste snijdt. Of het de beste manier is, weet ik niet. Ik lees ook dat je een sneetje moet maken aan de bovenkant. Of juist de onderkant. Snijd ze in ieder geval ver genoeg in. Dat maakt het pellen straks een stuk makkelijker.

Vervolgens kook je de kastanjes zo’n 10 minuten in water. Giet ze daarna af en begin zo snel mogelijk, afhankelijk hoe vuurvast je vingers zijn, met het afpellen van de schilletjes. Hoe warmer de kastanjes nog zijn, hoe makkelijker het gaat. Hier had ik misgedachte nummer 2: ik begon al snel (heb vuurvaste vingers) met het pellen, maar het karwijtje nam toch zo’n dik half uur in beslag. Misschien wel langer, want ik raakte totaal het tijdsbesef kwijt. De kastanjes in de vergiet koelden natuurlijk snel af. Het pellen deed ik afwisselend met een mesje en mijn nagels. Ik kreeg kramp in mijn hand en mijn nagel zag er na afloop niet meer uit. Tip: doe geen kilo tegelijk.

Maar uiteindelijk lagen ze allemaal mooi gepeld in een kom. Effe proeven. Ook zonder verdere bewerking zijn tamme kastanjes goed te eten. Wist je dat tamme kastanjes veel minder vet hebben dan andere noten? En als je ze roostert bevatten ze zelfs nog maar 3% verzadigde vet. Honderd gram tamme kastanjes staat gelijk aan 185 kcal. Vergeleken met hazelnoten: die bevatten 650 kcal per 100 gram.

Chocoladepasta maken van tamme kastanjes

Bovenaan mijn lijstje ‘wat te doen met tamme kastanjes’ staat chocoladepasta. Je vindt verschillende recepten online die stuk voor stuk anders zijn. Uiteindelijk heb ik mijn eigen draai eraan gegeven met standaard ingrediënten die ik altijd in huis heb. Dit is de meest simpele methode:

Manier 1

Benodigdheden:

  • 150 gram tamme kastanjes
  • 1 lepel cacao
  • 1 lepel suiker (of ander zoetmiddel)
  • plantaardige olie

Maal de kastanjes samen met de cacao, suiker (of honing of ander zoetmiddel) en wat plantaardige olie in de keukenmachine. Laat het net zo lang draaien tot het smeuïg wordt. Giet het over in steriele potten.

Dit is de snelle manier om chocolade pasta te maken van tamme kastanjes. De smaak is puur. Het is niet langer houdbaar dan een dag of 3 in de koelkast. Deze kastanje chocoladepasta is heel geschikt om broodtaart mee te maken (zie hieronder).

Een tweede manier vond ik op de website van Xandrabaktbrood.nl. Iets meer werk, en de smaak is ook meer richting chocoladepasta.

Manier 2

Benodigdheden:

  • 300 gram gepelde kastanjes
  • ½ liter melk
  • vanille druppels
  • 50 gram basterdsuiker
  • 50 gram chocolade (puur of melk)

Kook de geschilde kastanjes 15 tot 20 minuten in een klein laagje water. Giet ze af en duw ze door een zeef zodat het puree wordt. Doe ze terug in de pan en breng weer zachtjes aan de kook samen met een halve liter melk, enkele vanille druppels en 50 gram basterdsuiker. Blijf roeren zodat de suiker oplost en het geheel steviger wordt. Voeg tot slot 50 gram chocolade (puur of melk) toe. Giet het over in steriele potten.

Meer bijzondere recepten met kastanjes vind je op de website van Made by Ellen

Broodtaart met tamme kastanje chocoladepasta

De eerste lichting chocoladepasta vond de familie iets minder geschikt voor op brood. Dus gebruikte ik het in de broodtaart. In plaats van enkel roomboter, smeerde ik de broodjes in met roomboter én een dikke laag chocoladepasta. Dit was zeker een groot succes bij alle familieleden.

Kastanjes invriezen

Het restant van de kastanjes heb ik ingevroren. Een kilo was wat veel om in een keer te verwerken.

Tamme kastanjes invriezen doe je als volgt:

  1. Kruisjes kerven in de ronde kant van de kastanjes
  2. Dompel de kastanjes 5 tot 10 minin kokend water
  3. Haal direct na het koken de schilletjes eraf
  4. Doe de kastanjes in luchtdichte diepvrieszakjes en plaats in de vriezer
  5. Bewaar de kastanjes maximaal 3 maanden

Conclusie

Tamme kastanjes zijn super lekker, maar het is aardig wat werk om ze allemaal te pellen. Je hoeft dus echt geen kilo tamme kastanjes klaar te maken. Een pondje werkt ook en is een stuk makkelijker. Wil je het werk er niet van hebben, dan koop je ze gekookt en al in een zakje of potje. Bijvoorbeeld bij de Ekoplaza.

Ik ben benieuwd wat jij met tamme kastanjes maakt.

Wil je vaker lezen over tuinieren, koken, hergebruik en duurzaam leven? Elke twee weken stuur ik je je nodige portie duurzame inspiratie.

 

Duurzaam schoonmaken: Een schoon en fris bed

door 4 Comments

De koude maanden komen er aan. Ik merk dat ik weer kouden voeten in bed heb. Vrouwenkwaaltje geloof ik, want manlief heeft er minder last van. Voor mij is het de hoogste tijd om het winterdekbed weer tevoorschijn te halen. Maar dan zal ik eerst eens alles in en om het bed schoonmaken. Op een duurzame manier uiteraard.

Om te beginnen zet ik alle ramen wagenwijd open. Laat je slaapkamers regelmatig luchten. Het liefst elke ochtend een kwartier tot een half uurtje.

Beddengoed wassen

Je bed schoonmaken begint uiteraard met het afhalen van alle beddengoed. Stop het in de wasmachine. Hoezen en lakens was je het beste op 60 graden om zo huisstofmijt, schimmels en bacteriën te doden. Laat het beddengoed aan de waslijn drogen. Niks is prettiger dan liggen onder schoon, fris beddengoed. Lees hier alles over goedkoop en milieuvriendelijk wassen.

Kussens wassen doe je zo

Wist je dat je ook je kussens en dekbed zelf kan wassen. Lees van te voren wel eerst de wasvoorschriften op het label aan je kussen. Doe twee of drie kussens (goed voor de balans) tegelijk in de wasmachine. Wil je je hoofdkussen weer stralend wit hebben, voeg dan een schep huishoudsoda toe aan je wasmiddel. Dit heeft een blekend effect. Was de kussens op 60 graden. En, als het kan, spoel na afloop nog een keer extra uit, zodat alle wasmiddel eruit is. Kussens kunnen in de droger. Doe er een tennisbal bij in en ze worden weer lekker zacht. Maar milieuvriendelijker is natuurlijk om de kussens in de buitenlucht te drogen. Dit duurt wel wat langer. Zorg ervoor dat de kussens echt goed droog zijn voordat je ze weer op je bed legt.

Hoe was je je dekbed?

Ook de meeste dekbedden kunnen in de was. (Check eerst weer het label met de wasvoorschriften). Het beste is om je dekbed regelmatig (een keer per week) even uit het raam te hangen om te luchten. Maar als hij echt vies is, moet hij in de was. Let wel of je trommel groot genoeg is. Hoe warm je je dekbed kan wassen, staat op het label. Kan je je dekbed niet wassen? Gebruik dan baking soda om hem weer fris te krijgen. Strooi wat baking soda over je dekbed en laat het enkele uren intrekken. Zuig vervolgens de baking soda weer op. Is je dekbed echt vuil en kan je hem zelf niet wassen? Breng hem dan naar de stomerij.

knuffel op matras bed schoonmaken

Maak je matras schoon

Controleer je matras. Ziet hij er niet zo schoon meer uit? Sommige matrassen hebben een hoes die gewassen kan worden. Dat is handig, maar ook een flink karwei. Makkelijker is om ook hier flink wat baking soda over je matras te strooien. Laat dit een uurtje zitten, en verwijder de baking soda dan met de stofzuiger. Baking soda heeft de eigenschap om vervelende geurtjes op te nemen. Zo ziet en ruikt je matras weer fris.

Knuffels in de was

Knuffels (in de kamer van de kinderen) moeten ook regelmatig in bad. Oftewel gewassen op 60 graden. Kunnen de knuffels niet meer gewassen worden, omdat ze anders uit elkaar vallen, zoals de 14-jarige Knuffie van dochterlief? Stop ‘m 48 uur in de vriezer. Schoon wordt Knuffie nooit meer, maar schimmels en bacteriën zijn dood.

Kies natuurlijk beddengoed

Controleer je matras en je beddengoed. Is alles nog heel? Mocht het tijd zijn voor nieuw beddengoed, kies dan voor natuurlijke materialen, zoals linnen, biologisch katoen, bamboe of tence. Of een heerlijke 100% wollen deken of dekbed bijvoorbeeld. Wol is volledig recyclebaar en daarnaast vuilafstotend. Een dekbed op basis van dons of biologisch katoen is ook een goed idee. Let hierbij op het keurmerk Global Organic Textile Standard (GOTS) of Responible Down Standard (RDS):

  • GOTS-certificaat garandeert dat katoen en wol puur biologisch zijn.
  • RDS keurmerk is een vrijwillige certificatie voor verbetering van het welzijn van ganzen en eenden. Het keurmerk houdt in dat ieder veertje en donsje traceerbaar is: van boerderij tot eindproduct.

Oude lakens hergebruiken

Wanneer je je beddengoed hebt vervangen, wat doe je dan met je oude lakens? Die gaan uiteraard niet in de grijze container, want dan worden ze verbrand in de afvalverbrandingsoven. Breng ze liever naar de textielcontainer bij het winkelcentrum.  Ze zullen worden hergebruikt en krijgen een nieuw leven in bijvoorbeeld meubels en isolatiemateriaal. Of beter nog: hergebruik ze zelf. Bijvoorbeeld als

  1. bescherming van je tuinmeubels die overwinteren in je schuur
  2. zak voor de knuffels van je kinderen. Hang deze aan het bed.
  3. Beschermdoek voor je moestuin in het vroege voorjaar, wanneer er vorst is voorspeld
  4. Stofrepen. Knip de stof in repen van 1-1,5 cm en gebruik deze om mee te breien of te haken. Zie onderstaand filmpje.

Een circulair matras

Nu je toch je bed aan het schoonmaken bent, inspecteer dan even goed je matras. Hoe lang lig je er al op? Ben je al toe aan een nieuw matras? Onlangs ontdekte ik Bedzzzy.com. Hier maken ze circulaire matrassen. Elk onderdeel van het matras is recyclebaar. Goedkoop zijn ze niet, maar je kunt ze ‘leasen’ voor een klein bedrag per maand. Na 5 jaar worden ze dan weer bij je opgehaald en krijg je een nieuwe. Van alle onderdelen van het oude matras worden weer nieuwe matrassen gemaakt. Kortom: geen afval. En jij zit nooit meer met een lomp en zwaar oud matras in je maag dat je naar de stortplaats moet brengen (want daar horen afgedankte matrassen thuis).

Ik pak de stofzuiger er bij en schuif het bed zover als mogelijk van de kant. Het is elke keer weer schrikken hoeveel stof zich onder het bed verzamelt. Elke week even stofzuigen voorkomt dat het een stofhoop wordt. Nu het bed van de kant is, kan ik makkelijk bij de randjes en plintjes onder het bed.

En klaar! Nu is het ongeduldig wachten totdat ik naar bed kan. Want er gaat niets boven een duik in een lekker schoon en fris bed.

Meer tips over duurzaam schoonmaken?
Bestel mijn e-book Groen Huishouden

E-book Groen Huishouden

Bokashi: van keukenafval naar plantenvoeding

door 3 Comments

Stel je voor: van al je keukenafval maak je je eigen plantenvoeding waar je kamer-, balkon en/of tuinplanten weelderig op groeien. En dat zonder dat het stinkt. Dat kan met de Bokashi-emmer. Ik leg je de voordelen van Bokashi uit.

Wie aan afvalscheiding doet, zal zeker ook zijn groente- en fruitafval scheiden. Maar hoe doe je dat nu op een hygiënische, niet-stinkende manier? Zelf heb ik een gft-bakje op het aanrecht staan. Heel schoon vind ik dat niet. Want al gooi ik ‘m elke dag leeg en spoel ik ‘m om, er blijven, vooral in de zomer, vliegjes omheen zwermen. Vliegjes die dol zijn onze klokhuizen, broodkorsten, uienschillen en etensresten.

Tijd voor een ander systeem. Steeds vaker hoor ik over Bokashi: een emmer waarin je kleingesneden groente- en fruitafval belandt en waar dit binnen twee weken wordt omgezet in vloeibare plantenvoeding.

Wat is Bokashi

Bokashi is een composteermethode uit Japan. Letterlijk betekent het ‘goed gefermenteerd organisch materiaal’. Want dat is wat er in een Bokashi-emmer gebeurt: al jouw organisch keukenafval wordt in korte tijd omgezet in voeding voor je planten binnen én buiten. Je geeft dus het organisch materiaal, de natuurlijke grondstoffen, terug aan de natuur.

Dit gebeurt door fermentatie. Een proces dat bijvoorbeeld ook gebruikt wordt bij het maken van zuurkool, bier, yoghurt en wijn. In het geval van Bokashi gaat het om het maken van een gezond hapje voor de bodem. Met behulp van bacteriën, schimmels en gisten wordt in een goed afgesloten emmer waar geen zuurstof bij kan, organisch materiaal omgezet tot plantenvoeding. Het is de meest efficiënte manier om je keukenafval om te zetten in iets anders nuttigs.

bokashi emmer

Bokashi maken, hoe doe je dat?

Wat heb je nodig om Bokashi te maken? Een belangrijk onderdeel is de emmer. De speciale Bokashi emmers sluiten volledig af en hebben een kraantje onderaan. Daarnaast is een starter nodig, een gecontroleerde samenstelling van micro-organismen. En tot slot: je keukenafval. Het proces begint door een laag starter in de emmer te doen. Deze starter bevat tarwezemelen waarop effectieve micro-organismen geënt zijn. Deze zorgen voor een goede fermentatie van het afval zodat er geen rotting optreedt en het niet gaat stinken.

Hierop doe je je fijngesneden keukenafval. Gooi er dus geen grote watermeloenschillen in, maar snij het in kleine stukken. Vervolgens gaat er weer een laag starter overheen. Dit proces herhaal je totdat de emmer vol zit. Dan laat je het 10 dagen rusten. Het fermentatieproces is nu in volle gang. Ondertussen ontstaat onder in de emmer een laagje vocht. Dit kun je aftappen en gemengd met water (verhouding 1:100, dus 1 dl vocht met 10 liter water) gebruiken als voeding voor al je planten.

Na 10 dagen kan je het resterende organisch materiaal uit de emmer rechtstreeks in de grond werken. Het is op dat moment nog niet vergaan, en je zult de kleine stukjes nog herkennen. Bovenop zal je een witte waas herkennen. Het ruikt licht zurig maar stinkt absoluut niet. Ziet het er donker uit en stinkt het? Dan is het fermentatieproces mislukt. Je hebt er dan te weinig starter aan toegevoegd.

Bokashi voor je (groente)tuin

Omdat de chemische samenstelling van het restant wel is veranderd, kun je het nu rechtstreeks in je grond werken. Graaf hiervoor een kleine geul op een lege plek in de tuin en verspreid het restant hier in. Gooi de geul weer dicht. De bodem doet nu de rest. Doordat het organisch materiaal al gefermenteerd is, zal het snel vergaan. Na 2 weken kun je in deze grond beginnen met planten.

Heb je een composthoop? Dan kan je het restant hier ook op te gooien. Het zal het composteringsproces versnellen. Heb je geen composthoop en geen tuin? Doe het dan in de gft-bak. Voordeel dat je dan hebt van de Bokashi-emmer is dat je middels het sap rijke voeding voor je planten hebt, of dat nu in je moestuin of bloementuin is, je balkon of kamerplanten.

Wat kan er in een Bokashi-emmer?

  • groente- en fruitresten (schillen, stronkjes, etc)
  • citrus- en bananenschillen
  • gekookt voedsel
  • gekookt (of rauwe) vlees of vis
  • kaas & yoghurt
  • eierschalen, kleine botjes en graten
  • brood (beperkt)
  • papieren theezakjes en koffiedik
  • bloemen- en plantenresten
  • as en asresten (mits zeer goed verdeeld)

Alles in kleine stukjes gesneden

Zo werkt Bokashi (klik op de poster voor groot formaat)

Wat zijn de nadelen van Bokashi

En hierin zit gelijk het enige nadeel van de Bokashi methode: al je keukenafval moet worden kleingesneden voordat het in de emmer gaat. Hoe kleiner, hoe beter het fermentatieproces werkt.

Bokashi vs compostbak

Maar composteren werkt toch ook? Thuis heb ik een compostbak in de tuin. Waarom zou ik dan ook een Bokashi-emmer aanschaffen? Er zit verschil tussen composteren en fermenteren. Composteren is rotten en werkt met zuurstof. Fermenteren werkt zonder zuurstof. Het verschil tussen een bokashi-emmer en een composthoop:

  • Tijd: Fermenteren in een bokashi-emmer gaat veel sneller. Binnen twee weken is je gft afval omgezet in plantenvoeding. Een composthoop duurt minstens een aantal maanden voordat het allemaal is gecomposteerd
  • Nut: Compost uit de compostbak gaat bij mij over de moestuin. Het vocht uit de Bokashi-emmer is vloeibaar en kan je ook makkelijk gebruiken voor je kamerplanten.
  • Vulling: Etensresten kunnen beter niet op de composthoop in verband met ongedierte. De Bokashi emmer heeft daar geen moeite mee.
  • Energie: Bij fermentatie gaat er geen energie verloren in het omzetten, omdat alles in een afgesloten ruimte gebeurt waar geen zuurstof aan te pas komt.

Een van de voordelen van Bokashi voor mijzelf is de afstand die ik moet afleggen naar de compostbak. De compostbak staat ver weg, ergens mooi weggewerkt achter in de tuin. Vooral in de donkere wintermaanden loop ik daar niet snel op mijn slippers heen. De Bokashi-emmer staat in de bijkeuken.

Bokahsi moet je niet zien als een vervanging van je composthoop. Ze werken juist goed naast elkaar. Een composthoop levert een hele hoop gezonde grond op. Vooral voor wie een grote tuin heeft, is dat zeer nuttig. Omdat het restant uit de Bokashi-emmer op de composthoop kan, vullen ze elkaar goed aan.

Voordelen van Bokashi

Bokashi is dus een mooie vorm van circulariteit en draagt bij aan een leven zonder afval. Want

  1. Je gooit je keukenafval niet weg
  2. Je maakt je eigen (verpakkingsloze) plantenvoeding

En een mooi bijeffect: het weert fruitvliegjes uit je keuken. Lekker hygiënisch dus!

Bokashi keukenemmer

 

Kom tot rust met planttherapie

door 1 Comment

Mijn tuin ligt er een beetje troosteloos bij. Langzaamaan gaat hij in winterslaap. Dat betekent dat er straks amper nog in gewerkt hoeft te worden buiten. Jammer, want het is wel mijn relax momentje. Maar nu blijkt dat planten binnenshuis ook voor de nodige ontspanning kunnen zorgen. Tijd om me daar eens in te verdiepen.

Planttherapie wordt het genoemd. Door actief bezig te zijn met planten, creëer je je eigen ontspanningssessie. Dat kan buiten, maar in deze tijd ook zeker binnen.

Wat is planttherapie?

Planttherapie is een moment voor jezelf. Planten hebben een therapeutische werking. Het schijnt dat vooral je sociaal, cognitief, fysiek, en psychologisch functioneren hierbij verbeteren. Door met je handen in de aarde te zitten, komt je tot rust. En dat kan dus net zo goed potgrond voor je kamerplant zijn als compost voor je bloemen- of moestuin. Vooral in de winter, wanneer velen van ons last krijgen van depressieve gevoelens simpelweg omdat we minder buiten zijn, biedt planttherapie uitkomst. En het is nog goedkoop ook.

Ervaringsdeskundige

Ik had er nog nooit van gehoord, maar kan mezelf toch wel ervaringsdeskundige noemen. Want het is al jaren mijn eigen vorm van therapie. Zodra ik ga tuinieren kom ik in de relaxmodus. Ik heb aandacht voor wat groeit en bloeit en mijn hoofd raakt langzaam leeg. Op momenten dat ik wel veel aan me hoofd heb dan maakt tuinieren, net als wandelen, dat ik helder na kan denken. En beter kan relativeren. Planten hebben een groot voordeel ten opzichte van mensen: ze zeggen niks, maar ze luisteren heel goed. Ja, ik geloof wel in planttherapie.

Hoe werkt planttherapie?

Op zich is de zorg voor kamerplanten minder intensief dan voor bijvoorbeeld werken in je groentetuin. Onkruid groeit er niet in en ze hebben te maken met een standaard klimaat. Wat doe je dan?

  • Water geven – planten hebben water nodig. Maar voel wel eerst even of ze echt dorst hebben. In de winter kunnen ze met minder water toe dan in de zomer. En van teveel nattigheid houdt geen enkele plant
  • Voeding geven – verse potgrond heeft voor zeker 6 weken voeding. Daarna moet je de planten regelmatig voorzien van extra voeding. Hoeveel en wat, hangt af van je plant.
  • Afstoffen – klinkt misschien suf, maar planten houden niet van stof op de bladeren. Dan kunnen ze namelijk minder licht opnemen. Neem ze voorzichtig af met een vochtige doek of zet ze af en toe onder de douche (of gebruik een plantenspuit).
  • Verpotten – als planten groeien, groeien de wortels mee. Dan kan het zo zijn dat de pot te klein wordt. Zet de plant in een grotere pot.
  • Verwijder uitgebloeide bloemen – vooral tijdens hebt bloeiseizoen. Hoe vaker je dit doet, hoe uitbundiger je plant zal bloeien.
  • Planten stekken – Leer hoe je je planten kunt stekken. Zo krijg je gratis nieuwe planten. Elke plant heeft zijn eigen stekmethode.
  • Leer over de planten die je in huis hebt – Als je de naam van de plant kent en weet hoe je ‘m moet verzorgen, dan ga je er dubbel van genieten.

Groen in huis

Groen in huis is sowieso een goed idee. Want planten in huis zorgen ervoor dat je je beter gaat voelen. Dat is uiteraard ook onderdeel van de planttherapie. Planten

  • zorgen voor ontspanning
  • maken je creatief en productief
  • ze reguleren de temperatuur
  • geven je een vakantiegevoel.

En dat laatste is helemaal fijn nu we allemaal wegens corona zoveel mogelijk thuis moeten blijven. Vakantie in eigen huis.

Tweedehands plant

Voel jij je deze tijd een beetje down? Probeer dan planttherapie. Je fleurt er niet alleen zelf van op, maar je huis ook. Planten kan je natuurlijk aanschaffen bij een tuincentrum of een bloemist (heeft vaak ook mooie planten). Is dat je een beetje te prijzig? Kijk dan eens of er bij jou in de buurt een plantenasiel zit, zodat je een tweede leven kan geven aan een afgedankte kamerplant. Ook op Marktplaats of op ruilsites vind je tweedehands planten.

Wil je van begin af aan zelf aan de slag? Kijk of je van iemand stekjes kan krijgen. Of schaf een stekjesbox aan. De goede uitleg erbij zorgt ervoor dat ook mensen zonder groene vingers er plezier aan beleven. Nog leuker, want iets zien groeien en bloeien dankzij jouw goede verzorging, wie wordt daar nu niet vrolijk van?

Geen groene vingers? Dan is dit een aanrader: