elkedaggroener

inspiratie voor een duurzame leefstijl

Zelf planten

TuinTuin

Duurzaam grasmaaien doe je zo

door Leave a Comment

De zomer komt er aan en dat betekent dat er weer gemaaid gaat worden. Op de eerste de beste mooie dag in mei, net als je even lekker koffie wilt drinken in de tuin, begint de eerste buurman te zijn gras te maaien. Gevolgd door vele anderen. Met een beetje pech is het de hele dag gedaan met de rust.

Grasmaaiers zijn een dingetje in Nederland. Net als bladblazers overigens. Allebei herrieschoppers. We willen allemaal een strak gazon en weinig rommel in de tuin. Naast dat grasmaaiers en bladblazers zorgen voor geluidsoverlast, zijn de meesten ook nog eens zeer milieu onvriendelijk. Gelukkig komen er steeds meer duurzamere varianten. En stille. Ik zet even wat tips op een rijtje voor duurzaam grasmaaien.

Maai regelmatig

In Nederland houden we van een strak gazon, en daarom wordt er ook vaak gemaaid. Het is gedurende de zomermaanden overigens ook slim om regelmatig te maaien. Het stimuleert de groei van je gras en zorgt ervoor dat het gras van goede kwaliteit blijft. Regelmatig maaien betekent vanaf april, zodra de tuin weer helemaal uit haar winterslaap ontwaakt is, één keer per anderhalve week, en zodra de temperaturen omhoog gaan, één keer per week. Vanaf september bouw je de frequentie langzaam weer af.

Super duurzaam grasmaaien doe je met de handmaaier

Heb je een kleine postzegel tuin, kies dan voor een handmaaier. Geen benzine en dus geen uitstoot. En het geluid is acceptabel. Bijna zen zou ik zeggen. Onze vorige buurman had een handmaaier en ik vond het best een prettig geluid. ‘Jan maait het gras ook weer’, zeiden manlief en ik dan tegen elkaar, om vervolgens lekker in de tuin te blijven zitten en onze koffie te drinken. Want buurman Jan stoorde niet.

De elektrische grasmaaier

Met de hand maaien mag dan wel de meest duurzame optie zijn, het is niet voor iedereen weggelegd. Mijn buurman had een goede conditie en deed het fluitend. Maar het kost natuurlijk wel menskracht. Een grasmaaier die voor je uitloopt is voor de meesten van ons handiger. Dit is het moment dat je een duurzame keuze kunt maken: laat de benzinemaaier links liggen, want die veroorzaakt veel lawaai en stank. Een elektrische maaier is een duurzamere keuze. Zoals de Gardena grasmaaier. Wie regelmatig maait gebruikt met een elektrische maaier gemiddeld 19 kWh per jaar.

Maai niet te kort

Maai het gras niet te kort. Als het te kort is, heb je grote kans op mosvorming. Hou het op ongeveer 4 tot 5 centimeter. Hebben we last van een langdurige droge periode, wat steeds vaker voorkomt, hou het gras dan nog iets langer, tussen de 5 en 7 cm. Anders bestaat de kans dat het gras verbrandt. Dat is ook de reden dat je de maaimachine bij hoge temperaturen, boven de 25 graden, beter kan laten staan.

Laat het gemaaide gras liggen

En moet je het gemaaide gras nu afvoeren of laten liggen? Het beste is om het gras te laten liggen, zolang het niet in grote brokken (vaak nat) op een hoop ligt. Maai je regelmatig en bij droog weer, dan hoef je het niet af te voeren. Het gemaaide gras dient weer als voeding voor je grasmat. Zodoende is het ook niet nodig om het gras extra te bemesten. Het gras laten liggen scheelt dus in geld en inspanning.

Laat het over aan de robot

Wil je er helemaal geen omkijken naar hebben en heb je een grasveld zonder obstakels, dan is een robot een optie. Een robot is zo goed als geluidloos en houdt het gras zo kort als jij wil. Lekker voor een drukker zaterdag, waarin de boodschappen gehaald moeten worden, de was gedaan en er uitgebreid gekookt moet worden. De robot zorgt ervoor dat zijn taakje aan het eind van de dag afgerond is. Dat is rustig en duurzaam grasmaaien.

De bladblazer

Zelf heb ik een grote hekel aan bladblazers. De mannen van de gemeente lopen altijd rond met zo’n enorm ding op de rug. Zelf dragen ze gehoorbeschermers, anders is het lawaai niet te doen. Op dat moment in de tuin rustig een kopje koffie drinken, is er dan niet bij. Want het geluid overstijgt alles.

Bladeren als mulchmateriaal

Maar het is een feit dat aan het eind van het seizoen, de bladeren van de bomen vallen. En dan? Moet je ze laten liggen of weghalen? Dat hangt er vanaf waar ze terecht komen. Liggen ze in je borders of in de moestuin? Laat ze dan lekker liggen. Het is prima mulchmateriaal en de bladeren zorgen ervoor dat de grond in het najaar langer warm blijft en onkruid minder kans krijgt. Daarnaast beschermt het je tuin voor ruig najaarsweer. Je grond spoelt niet weg en het bodemleven kan zijn wintervoorraad beginnen aan te leggen.

Haal bladeren van het gazon

Bladeren op je gazon is echter vervelender. Aan het begin van het najaar kun je ze nog wel mee maaien. Dan worden ze door je maaimachine versnipperd en dienen net als het gemaaide gras als voeding. Maar er zijn van die momenten dat de bomen in twee dagen kaal zijn. Dan ligt er teveel blad in de tuin. Laat het liggen in je borders en moestuin, maar haal het wel van je gazon, want het kan je gazon verstikken.

Stille bladblazers met een accu

Heb je een klein gazonoppervlak, dan verwijder je het blad makkelijk met een hark. Is deze inspanning je te groot, dan kan een bladblazer een optie zijn. Maar niet zo een als de mannen van de gemeente gebruiken met de nodige herrie en uitlaatgassen. Kies voor een elektrische bladblazer. Een elektrische bladblazer is zo goed als stil, en ook nog eens veel lichter in gebruik. Je hebt overigens ook bladzuigers. Daarmee zuig je de bladeren op en kan je ze vervolgens weer ‘loslaten’ in een border of moestuin. Of in de compostbak. Zo behouden de bladeren in je tuin hun nuttige functie.

Afbeelding van Ulrike Mai via Pixabay

In de winter: braam en framboos planten

door Leave a Comment

Een eetbare tuin staat bovenaan mijn lijst. Het is natuurlijk onderdeel van zelfvoorzienend leven. Toen we ons huis kochten, stond er enkel een druif en een heel oude appelboom. Die laatste stond grandioos in de weg en sneuvelde al binnen een maand. Erg lekkere appeltjes waren het overigens niet. De druif heeft me tot nu toe nog niet teleurgesteld en elk jaar geniet ik van heerlijke druivensap. De afgelopen jaren heb ik ook verschillende frambozen, bramen en bessenstruiken gepland. Je hoeft niet lang te wachten tot ze vruchten geven. Dus ga aan de slag en zorg dat je nog deze maand een braam en framboos plant.

Framboos planten

We kennen de zomer en de herfstframboos. En zoals de namen het zeggen: de een geeft vruchten in de zomer, de ander in de herfst. Hou je van frambozen, plant dan beide soorten. Dan kun je van juli tot en met oktober genieten van een lekkere oogst.

Zowel de zomer- als de herfst framboos plant je in de winter, van november tot maart. Zet ze op een zonnige of halfschaduw plek in de tuin. Zorg voor een goede luchtige bodem. Dat doe je door een bodemverbeteraar door je grond te mengen. Dit stimuleert de groei. Plant de frambozen op minimaal 30 cm van elkaar.

Zodra de frambozenstruiken beginnen te groeien hebben ze een steun nodig. Zorg voor een klimrek waar je ze aan vast kunt maken.

Behalve het tijdstip van de oogst is er nog een belangrijk verschil tussen herfst- en zomerframbozen. Zomerframbozen groeien op scheuten van het jaar ervoor en herfstframbozen op scheuten die uitgelopen zijn in het voorjaar. Bij de snoei van zomerframbozen laat je daarom de jonge scheuten staan voor het volgend jaar en snoei je enkel de takken die framboos gedragen hebben weg. Bij herfstframbozen zullen de jonge scheuten vruchten dragen in het najaar op de top van de takken.

Tip: plant ook gele frambozen. Deze schijnen minder aantrekkelijk te zijn voor de vogels, omdat zij deze associëren met onrijpe besjes. Dan blijft er dus meer voor jou over.

Braam planten

Bramen plant je net als framboos in de winter. Zoek een beschutte, zonnige of licht beschaduwde plek. Meng de grond met een bodemverbeteraar om de bramenstruik een goede start te geven. Zorg ervoor dat bij het planten de wortels worden verspreid en aangedrukt.

Ook bij bramen is het verstandig om ze te leiden. Ze groeien hard, soms wel 5 meter per seizoen en voor je het weet liggen de takken over de grond. Maak een mooi klimrek waar ze zich aan vast kunnen houden. Dit kan simpel door twee palen in de grond op een afstand van zo’n 3 meter te slaan. Daartussen span je (ijzer) draad. De eerste draad op een halve meter hoogte, en daarna steeds om de 30 cm. Tot uiteindelijk een hoogte van zo’n 1,80. Bind de jonge takken in een waaiervorm aan de draden. Dus eerst omhoog en dan zijwaarts.

Bij bramen komen de vruchten aan de takken die in het jaar ervoor zijn gevormd. Dat betekent dat je alle takken waar vorig jaar bramen aan groeide, in de wintermaanden kunt wegsnoeien. En doe dat ook, want bramen hebben, dankzij hun sterke groeikracht de neiging om te woekeren. Op deze manier houd je ze in toom en zorg je steeds weer voor een grote opbrengst.

Wist je overigens  dat je van het blad van braam en framboos planten heerlijke thee kunt maken?

Afbeelding van Ieva Karklina via Pixabay

Appelboom snoeien in januari

door 3 Comments

Mijn tuin is in diepe rust. Alles ligt er verlaten bij. Hier en daar doet een groentesoort nog zijn best om een kleine oogst te produceren, zoals de boerenkool en de spruitjes. Net genoeg voor een gezin van drie. Alle struiken en bomen hebben hun blad verloren. Het is rusttijd, voor de tuin en voor de tuinierster. Op een klus na: ik moet appelboom snoeien.

Hoewel, niet helemaal natuurlijk. Er is een aantal klussen dat moet gebeuren in januari. En een daarvan is het snoeien van de fruitbomen. Het liefst ga ik de appelboom snoeien in januari. Ik kan dit klusje nog wel uitstellen tot februari, maar dan komen de andere werkzaamheden al langzaam op gang. En dan kan ik het snoeien maar beter achter de rug hebben.

Waarom moeten we snoeien?

Maar eerst: waarom moeten we snoeien. Moeten hoeven we natuurlijk niks. Snoeien doen we om de productie van bloemen en/of vruchten te verhogen. En de  grootte en kwaliteit hiervan te verbeteren. Maar ook snoei je om een bepaalde vorm te krijgen en de grootte binnen bepaalde grenzen te houden. Maar misschien nog wel de belangrijkste: om de boom gezond en krachtig te houden. Want als hij niet gezond en sterk is, kan hij zijn taak niet goed verrichten.

Niet alle fruitbomen en -struiken worden in dezelfde periode gesnoeid. Dus voordat je nu voortvarend aan de slag gaat, wacht even tot je het volgende weet

Wanneer snoei je wat:

  • Een peren- en appelboom snoei je in de winter.
  • Druif snoei je in de winter.
  • Een pruimenboom hoeft niet per se gesnoeid te worden. Maar is het nodig, doe het dan in het vroege voorjaar of na de laatste oogst.
  • Rode en aalbessen snoei je in het vroege voorjaar
  • Vlierbes snoei je in de maand maart.
  • Hazelaar snoei je terug eind februari
  • De kruisbes snoei je in februari-maart

Waar moet je op letten?

Aangezien we nu hartje winter zitten, beperk ik me nu tot het snoeien van de appel en perenboom. Welke maand er precies gesnoeid moet worden, maakt niet heel veel uit. Zolang het maar in de winter is en je rekening houdt met twee factoren:

  1. Snoei niet tijdens een strenge vorstperiode.
  2. Snoei altijd met droog weer. Een boom die net is gesnoeid is namelijk vatbaar voor schimmels en infecties die juist in natte periodes hard kunnen toeslaan.

Zomaar zonder enige kennis beginnen met het snoeien van een fruitboom is niet aan te raden. Je kan een boom of struik meer schade aanbrengen dan de bedoeling is. Dat kan ervoor zorgen dat je een jaar lang juist helemaal geen bloemen of vruchten krijgt. Lees je daarom goed in over hoe je moet snoeien. En weet dat niet elke boom hetzelfde is: het snoeien van een appelboom is anders dan het snoeien van een kers, een druif of een bramenstruik.

Terug naar de appelboom. Het snoeien van een appelboom komt overigens wel overeen met het snoeien van een perenboom. In onze tuin staan 5 appelbomen en 1 perenboom. En alle 6 bomen kunnen een snoeibeurt gebruiken.

Snoeien voor beginners

Op een plaatje ziet het snoeiproces er simpel uit. Maar als je eenmaal bij je fruitboom staat, dan is het vaak moeilijk om de eerste knip te zetten. Waar begin je. Wat mag er af, en wat niet?

  1. Bekijk de boom eens goed. Zoek 3 of 4 gesteltakken. Dit zijn dikkere takken die de basis van je boom vormen. Deze stevige takken staan mooi in balans rond de boom. Vanuit deze takken kijk je verder.
  2. De rest van de takken aan de hoofdstam snoei je weg. Knip ze zo dicht mogelijk tegen de hoofdtak (de tak/stam waar de gesteltakken ook uit komen) af.
  3. Snoei de waterloten. Dat zijn takken die recht omhoog groeien. Ze zijn het afgelopen jaar hard gegroeid. Je herkent ze ook aan de kleur: ze zien er jonger uit, en zijn rood-bruin van kleur. Snoei deze takken helemaal terug. Hierdoor zorg je ervoor dat er vanaf de top van de boom meer licht wordt doorgelaten. En licht is essentieel voor de groei. Enkele waterloten mag je laten staan. Want daar komen in het voorjaar bloemknoppen aan. .
  4. Snoei ook dode takken weg, evenals takken die elkaar kruisen en die naar binnen groeien.
  5. Tot slot: groeien er takken onder aan de stam? Snoei deze ook helemaal weg. Hier zal nooit fruit aankomen, maar ze maken wel gebruik van de energie van de boom. Handiger is om gedurende het jaar deze takjes als ze nog heel klein zijn, met je duim te verwijderen door even over de stam te wrijven.

Nu ben je er nog niet, maar de basis is er. Hoe nu verder hangt helemaal af van je boom. Lees dit mooie verhaal in Trouw om te begrijpen hoe fruitbomen ‘werken’. Beter nog is om een snoeicursus te volgen. Bijvoorbeeld bij Velt.

Moestuinklussen in januari

De maand januari is verder uitstekend geschikt voor het opstellen van een moestuin en het bestellen of verzamelen van planten en zaden. Gereedschap kan worden schoongemaakt en je kunt alvast bakjes gaan verzamelen om in te zaaien. Kortom: binnenkort wordt je tuin langzaam wakker. Zorg ervoor dat jij er dan klaar voor bent.

Meer weten over moestuinieren? Lees hier mijn top 5 moestuinboeken.

 

Je tuin in winterslaap

door Leave a Comment

Nu de winter in aantocht is (op papier in ieder geval), mag de tuin én deze tuinvrouw uitrusten. De dieren doen dat ook. Zij zoeken een plekje waar ze heerlijk kunnen overwinteren, al dan niet met hun zelf bij elkaar gesprokkelde voorraad voedsel. De een gaat in winterslaap, de ander blijft actief. Zorg ervoor dat jouw tuin kan dienen als B&B voor egels, kikkers, lieveheersbeestjes, vleermuizen en eekhoorns en al die andere dieren.

Egels zoeken al in de herfst een plekje om te overwinteren. In oktober en november gaan ze in winterslaap. Voor die tijd eten ze hun buikje rond, want wakker worden doen ze pas weer in maart-april. Tot die tijd moeten ze op hun vetreserves teren. Hun nestje maken ze graag onder een hoop takken en bladeren of onder in de composthoop. Voor teveel nattigheid en extreem lage temperaturen zijn ze gevoelig. Wees dus voorzichtig als je je tuin opruimt. Ze kunnen hun bedje al opgemaakt hebben. In maart-april worden ze weer wakker.

Eekhoorns zijn eigenlijk de hele winter nog een beetje actief. In ieder geval zullen ze regelmatig opstaan om een hapje te eten. Dat menu hebben ze al op verschillende plekken in de tuin klaargelegd, zodat ze in de donkere dagen niet meer hoeven te zoeken. Eekhoorns houden van een rommelige tuin, waar ze met bladeren en takken een nestje kunnen bouwen.

Vleermuizen hebben hun vaste winteradres. Vaak met velen tegelijk. Het liefst een vochtige maar vochtvrije plek. Dat kan in een schuur zijn, maar ook een holte in een boom volstaat. Of onder een brug of oude bunkers. Ze worden weer wakker als het warmer wordt, want dan is de kans op insecten, hun voornaamste voedselbron, het grootst.

Kikkers trekken zich terug op vochtige plekken: ergens onder stenen, planken of een hoop bladeren. Sommige kikkers gaan diep onder water, anderen zoeken het droge op. De kikkers houden van vochtige plekken. Ook om in te overwinteren. Graaf voor de kikker een kuil van een halve meter diep. Leg er bladeren, snoeihout en gemaaid gras in. Met daarbij nog een paar kleine keien.

Vogels overwinteren het liefst in struiken of een nestkastje. In winterslaap gaan ze niet. Zangvogels zullen zelfs ook in de winter blijven. Snoei dus niet alle bomen in je tuin in november of december. Is het een schuilplek voor vogels, snoei dan aan het eind van de winter.

plekjes voor winterslaap plekje voor winterslaap

Hommels en wilde bijen verblijven tijdens de winter graag in droge stengels en zaadknoppen. Laat uitgebloeide bloemen dan ook staan in de winter. Overigens sterven de meeste hommels in het najaar zodra er nachtvorst komt. De koningin overleeft het wel, want die heeft de kans gehad om het buikje goed rond te eten.

Lieveheersbeestjes houden meer van warme en droge plekken. Ze moeten niet teveel hebben van nattigheid. Spleten in de schors van bomen, in dood hout, groenblijvende heesters of een plekje in de schuur is ideaal voor ze. Maar ze houden ook van plantenafval. En dan met name holle stengels, bijvoorbeeld van de venkel of lupine.

Vlinders willen houden net als lieveheersbeestjes van warme en droge plekken. Te vochtig betekent vaak hun dood. Van hele natte winters houden vlinders dus niet. Een insectenhotel op het zuiden zullen ze waarderen. En anders kruipen ze weg in een holle boom of een beschut hoekje in de schuur en houden een soort van winterslaap. In het voorjaar komen ze weer tevoorschijn. Niet alle vlinders overwinteren overigens in Nederland. Enkele soorten zoeken warmere oorden op.

Creëer zelf lekkere overwinterplekjes na de voorbeelden van hierboven. De dieren zullen je dankbaar zijn en je in het voorjaar belonen met hun aanwezigheid, plagen bestrijden.

Heb je kippen? Lees dan hier hoe je ze goed de winter doorkrijgt.

Bokashi: van keukenafval naar plantenvoeding

door 3 Comments

Stel je voor: van al je keukenafval maak je je eigen plantenvoeding waar je kamer-, balkon en/of tuinplanten weelderig op groeien. En dat zonder dat het stinkt. Dat kan met de Bokashi-emmer. Ik leg je de voordelen van Bokashi uit.

Wie aan afvalscheiding doet, zal zeker ook zijn groente- en fruitafval scheiden. Maar hoe doe je dat nu op een hygiënische, niet-stinkende manier? Zelf heb ik een gft-bakje op het aanrecht staan. Heel schoon vind ik dat niet. Want al gooi ik ‘m elke dag leeg en spoel ik ‘m om, er blijven, vooral in de zomer, vliegjes omheen zwermen. Vliegjes die dol zijn onze klokhuizen, broodkorsten, uienschillen en etensresten.

Tijd voor een ander systeem. Steeds vaker hoor ik over Bokashi: een emmer waarin je kleingesneden groente- en fruitafval belandt en waar dit binnen twee weken wordt omgezet in vloeibare plantenvoeding.

Wat is Bokashi

Bokashi is een composteermethode uit Japan. Letterlijk betekent het ‘goed gefermenteerd organisch materiaal’. Want dat is wat er in een Bokashi-emmer gebeurt: al jouw organisch keukenafval wordt in korte tijd omgezet in voeding voor je planten binnen én buiten. Je geeft dus het organisch materiaal, de natuurlijke grondstoffen, terug aan de natuur.

Dit gebeurt door fermentatie. Een proces dat bijvoorbeeld ook gebruikt wordt bij het maken van zuurkool, bier, yoghurt en wijn. In het geval van Bokashi gaat het om het maken van een gezond hapje voor de bodem. Met behulp van bacteriën, schimmels en gisten wordt in een goed afgesloten emmer waar geen zuurstof bij kan, organisch materiaal omgezet tot plantenvoeding. Het is de meest efficiënte manier om je keukenafval om te zetten in iets anders nuttigs.

bokashi emmer

Bokashi maken, hoe doe je dat?

Wat heb je nodig om Bokashi te maken? Een belangrijk onderdeel is de emmer. De speciale Bokashi emmers sluiten volledig af en hebben een kraantje onderaan. Daarnaast is een starter nodig, een gecontroleerde samenstelling van micro-organismen. En tot slot: je keukenafval. Het proces begint door een laag starter in de emmer te doen. Deze starter bevat tarwezemelen waarop effectieve micro-organismen geënt zijn. Deze zorgen voor een goede fermentatie van het afval zodat er geen rotting optreedt en het niet gaat stinken.

Hierop doe je je fijngesneden keukenafval. Gooi er dus geen grote watermeloenschillen in, maar snij het in kleine stukken. Vervolgens gaat er weer een laag starter overheen. Dit proces herhaal je totdat de emmer vol zit. Dan laat je het 10 dagen rusten. Het fermentatieproces is nu in volle gang. Ondertussen ontstaat onder in de emmer een laagje vocht. Dit kun je aftappen en gemengd met water (verhouding 1:100, dus 1 dl vocht met 10 liter water) gebruiken als voeding voor al je planten.

Na 10 dagen kan je het resterende organisch materiaal uit de emmer rechtstreeks in de grond werken. Het is op dat moment nog niet vergaan, en je zult de kleine stukjes nog herkennen. Bovenop zal je een witte waas herkennen. Het ruikt licht zurig maar stinkt absoluut niet. Ziet het er donker uit en stinkt het? Dan is het fermentatieproces mislukt. Je hebt er dan te weinig starter aan toegevoegd.

Bokashi voor je (groente)tuin

Omdat de chemische samenstelling van het restant wel is veranderd, kun je het nu rechtstreeks in je grond werken. Graaf hiervoor een kleine geul op een lege plek in de tuin en verspreid het restant hier in. Gooi de geul weer dicht. De bodem doet nu de rest. Doordat het organisch materiaal al gefermenteerd is, zal het snel vergaan. Na 2 weken kun je in deze grond beginnen met planten.

Heb je een composthoop? Dan kan je het restant hier ook op te gooien. Het zal het composteringsproces versnellen. Heb je geen composthoop en geen tuin? Doe het dan in de gft-bak. Voordeel dat je dan hebt van de Bokashi-emmer is dat je middels het sap rijke voeding voor je planten hebt, of dat nu in je moestuin of bloementuin is, je balkon of kamerplanten.

Wat kan er in een Bokashi-emmer?

  • groente- en fruitresten (schillen, stronkjes, etc)
  • citrus- en bananenschillen
  • gekookt voedsel
  • gekookt (of rauwe) vlees of vis
  • kaas & yoghurt
  • eierschalen, kleine botjes en graten
  • brood (beperkt)
  • papieren theezakjes en koffiedik
  • bloemen- en plantenresten
  • as en asresten (mits zeer goed verdeeld)

Alles in kleine stukjes gesneden

Zo werkt Bokashi (klik op de poster voor groot formaat)

Wat zijn de nadelen van Bokashi

En hierin zit gelijk het enige nadeel van de Bokashi methode: al je keukenafval moet worden kleingesneden voordat het in de emmer gaat. Hoe kleiner, hoe beter het fermentatieproces werkt.

Bokashi vs compostbak

Maar composteren werkt toch ook? Thuis heb ik een compostbak in de tuin. Waarom zou ik dan ook een Bokashi-emmer aanschaffen? Er zit verschil tussen composteren en fermenteren. Composteren is rotten en werkt met zuurstof. Fermenteren werkt zonder zuurstof. Het verschil tussen een bokashi-emmer en een composthoop:

  • Tijd: Fermenteren in een bokashi-emmer gaat veel sneller. Binnen twee weken is je gft afval omgezet in plantenvoeding. Een composthoop duurt minstens een aantal maanden voordat het allemaal is gecomposteerd
  • Nut: Compost uit de compostbak gaat bij mij over de moestuin. Het vocht uit de Bokashi-emmer is vloeibaar en kan je ook makkelijk gebruiken voor je kamerplanten.
  • Vulling: Etensresten kunnen beter niet op de composthoop in verband met ongedierte. De Bokashi emmer heeft daar geen moeite mee.
  • Energie: Bij fermentatie gaat er geen energie verloren in het omzetten, omdat alles in een afgesloten ruimte gebeurt waar geen zuurstof aan te pas komt.

Een van de voordelen van Bokashi voor mijzelf is de afstand die ik moet afleggen naar de compostbak. De compostbak staat ver weg, ergens mooi weggewerkt achter in de tuin. Vooral in de donkere wintermaanden loop ik daar niet snel op mijn slippers heen. De Bokashi-emmer staat in de bijkeuken.

Bokahsi moet je niet zien als een vervanging van je composthoop. Ze werken juist goed naast elkaar. Een composthoop levert een hele hoop gezonde grond op. Vooral voor wie een grote tuin heeft, is dat zeer nuttig. Omdat het restant uit de Bokashi-emmer op de composthoop kan, vullen ze elkaar goed aan.

Voordelen van Bokashi

Bokashi is dus een mooie vorm van circulariteit en draagt bij aan een leven zonder afval. Want

  1. Je gooit je keukenafval niet weg
  2. Je maakt je eigen (verpakkingsloze) plantenvoeding

En een mooi bijeffect: het weert fruitvliegjes uit je keuken. Lekker hygiënisch dus!

Bokashi keukenemmer

 

Wat te doen met: Kaasjeskruid (Malva)

door 2 Comments

Wat een prachtige plant is dat, dacht ik toen Kaasjeskruid ging bloeien. Prachtige paarse bloemen sierden de tuin. En hij bleef maar bloeien. En groeien! Voor ik het wist had hij honderden zaadjes laten vallen, en kwamen overal nieuwe plantjes opzetten. Ho ho, dat was iets teveel van het goede. Gelukkig kan je Kaasjeskruid eten.

Inmiddels koester ik ze, en zorg ik ervoor dat Kaasjeskruid mijn tuin niet overneemt. Van de planten die blijven staan, oogst ik regelmatig de bloemen. Die staan leuk in een salade, en in de thee.

Kaasjeskruidthee

De mooie donkerpaarse bloemen kleuren thee prachtig blauw. Vooral daarom is het leuk om ze te oogsten. Want veel smaak hebben ze niet. Maar mix ze rustig met andere aromatische theesoorten. Pluk de bloemen het liefst in de ochtend bij droog en warm weer.

Kaasjeskruid eten als groente

Je kunt ook de bladeren van Kaasjeskruid eten. De bladeren oogst je het beste voor juli, als ze nog fris en groen zijn, en voordat de plant gaat bloeien. Vroeger werd het wel vaker gegeten en bereid als bladspinazie. Ook in een salade zijn doen ze het goed. De smaak is nootachtig.

Slijmstoffen

Zowel de bladeren als de bloemen bevatten slijmstoffen. Een kruidenthee getrokken van de bloemen werkt verzachtend voor de keel. Vooral als je last hebt van kriebelhoest. Het wordt daarom veel gebruikt in zelfgemaakte hoestdranken.

Lekker voor de huid (recept)

Net als Goudsbloem is Kaasjeskruid goed voor de huid. Je maakt er makkelijk een lekkere olie van die goed schijnt te helpen tegen eczeem. Doe een handvol bloemetjes in een potje en vul het met koudgeperste olijfolie of zonnebloemolie, totdat de bloemen onderstaan. Dek het potje af met een stukje katoen en een elastiekje en laat het een maand in de zon staan. Zeef en bewaar de olie in een donkere pot.

Verfstof

Minder bekend is dat Kaasjeskruid ook een verfplant is. Het kleurt niet alleen je theewater mooi blauw, je schijnt er ook textiel groen en blauw mee te kunnen verven.

Groot en klein Kaasjeskruid

Het meest bekend in de tuin is Groot Kaasjeskruid. Maar naast de grote bestaat ook Klein Kaasjeskruid. In mijn tuin is deze beduidend kleiner en heeft lichtere bloemen. De toepassing van Klein Kaasjeskruid is dezelfde als die van zijn grote broer.

Bewaren

Je kunt de hele zomer tot aan de herfst genieten van Kaasjeskruid. Gelukkig zijn de bloemen ook makkelijk te drogen, zodat je ook in de winter je thee nog kunt opvrolijken met die leuke paarse bloemetjes.

Lees ook:

Afbeelding van Manfred Richter via Pixabay

 

Wat te doen met: Komkommerkruid

door 1 Comment

Ik wilde al heel lang komkommerkruid in mijn tuin hebben. Ach, het is onkruid. Maar wel eentje met een smaakje. Want je kunt komkommerkruid eten. Eenmaal in je tuin kom je er niet meer van af, waarschuwen ze me. Maar dat hoeft ook niet. Want naast dat komkommerkruid eetbaar is, sieren de blauwe bloemetjes de tuin. Sinds dit jaar heb ik eindelijk komkommerkruid in de tuin. En wat doet hij het goed!

De Latijnse naam is Borago officinalis. De plant kennen we in Nederland onder de naam Bernagie, en in de volksmond wordt hij komkommerkruid genoemd. Waarom? Ruik maar: de bladeren hebben een sterke komkommerachtige geur. Ik gebruik de namen door elkaar.

Wanneer zaai je komkommerkruid

Komkommerkruid zaai je in het voorjaar of in het najaar. Het is een eenjarige plant, wat betekent dat je ‘m elk jaar opnieuw moet zaaien. Maar wees gerust, daar zorgt de plant uiteindelijk zelf voor. Komkommerkruid doet het goed in de zon en in de halfschaduw, zolang hij maar mag groeien op kalkhoudende grond die doorlaatbaar moet zijn vanwege zijn lange penwortels. Hij houdt overigens niet van droogte, dan verwelkt hij snel.

Komkommerkruid past ook goed binnen de combinatieteelt. Dus doe jij aan permacultuur of ecologisch tuinieren, dan is Bernagie helemaal een must. Het beschermt peulvruchten, kolen, aardbeien en tomaten tegen plagen. Het zou zelfs de smaak van tomaten bevorderen. Altijd het proberen waard!

Komkommerkruid eten

Bernagie bloeit de hele zomer door. Zowel de bladeren als de bloemetje van komkommerkruid kan je eten. De blaadjes zijn harig. Je kunt ze net als de bloemen de hele zomer oogsten, maar ga voor de jonge blaadjes. Ze zijn heerlijk in een dressing bij een aardappel of (ja ja) komkommersalade. En de fijngehakte blaadjes doen het ook goed in soep, vis, en eiergerechten. Voeg het kruid pas op het laatst toe en laat niet meekoken. Met de bloemetjes versier je gebak, toetjes en uiteraard salades.

Thee van komkommerkruid

Je kunt komkommerkruid eten, en je kunt er thee van zetten. Giet heet (maar niet kokend) water over de verse blaadjes en laat het enkele minuten trekken. Drink er overigens niet te veel van. In grote hoeveelheden schijnt het niet meer gezond te zijn. Dat is ook de reden waarom ik het niet ga drogen in mijn oven. Behalve dat men zegt dat de goede stoffen dan verloren gaan, was ik ook niet van plan om er heel veel van te drinken. Ik geniet af en toe van een kopje rechtstreeks uit de tuin.

Ben jij ook zo dol op thee uit eigen tuin? Lees dan eens deze recepten

Leuk testje

Het schijnt dat de blauwe bloemen van komkommerkruid hun kleur afgeven aan zure stoffen zoals azijn. De bloemetje kleuren dan roze en de azijn wordt vervolgens blauw. Doe eens een testje.

Komkommerkruid tegen een droge huid

Bernagie helpt tegen een droge huid dankzij het hoge gehalte aan vitamine E en F. Bernagieolie wordt geperst uit het zaad. Het helpt goed tegen een droge, schilferige huid, rimpels en eczeem en luieruitslag. Bernagie olie koop je hier, maar een lekker maskertje maak je makkelijk zelf. Hieronder een lekker receptje.

Masker voor de droge huid

Mix een handvol schone jonge Bernagiebladeren met een eetlepel water tot pulp. Meng er zoveel zure room door dat er een creme ontstaat. Smeer de droge huid er mee in en laat een kwartier intrekken. Afspoelen met lauw water.

Bewaren

Komkommerkruid kan je goed invriezen. Bijvoorbeeld in ijsblokjes. Dat geeft je water een lekker smaakje en het ziet er zomers uit.

Let op: gebruik Bernagie met mate.

Afbeelding van Eveline de Bruin via Pixabay

De magie van Duizendblad

door 2 Comments

Overal om je heen zie je nu Duizendblad. Duizendblad groeit graag op schrale grond en de mooie witte en zachtroze bloemen steken nu boven het hoge gras uit. Maar Duizendblad vind je ook in de tuin. Als tuinplant heeft Duizendblad uitgesproken kleuren, zoals heldergeel en donkerrood.  De naam verwijst naar het gevederde blad, dat lijkt op duizend kleine blaadjes. De blaadjes en bloemetjes ruiken heerlijk. Je kunt Duizendblad eten. Het schijnt lekker en gezond te zijn zeggen de experts. Tijd om eens te proeven.

Duizendblad eten

Duizendblad heeft een heerlijke aroma. En de smaak? Licht bitter, pittig en toch aangenaam. En ja, je kunt Duizendblad eten. Het is te gebruiken in tal van gerechten. Van de jonge blaadjes maak je een krachtige soep of je eet het als spinazie. De blaadjes en bloemetjes zijn ook lekker in kruidenboter, salade, azijn, keukenzout of een omelet.

Duizendblad thee

Duizendblad is natuurlijk ook lekker als thee. Als echte theeleut moet ik dat natuurlijk even proeven. Vind je de thee iets te bitter? Meng het dan met munt of kamille. Je kunt thee zetten van verse en gedroogde bladeren en bloemen. Ik droog mijn Duizendblad in de droogoven: zo’n 4 uur op 35-40 graden.

Meer recepten voor thee uit de tuin

Thee uit de tuin

Gezondheid

Zoals de meeste (on)kruiden, kent Duizendblad (de Latijnse naam is Achillea millefolium) ook zijn krachten. De Griekse held Achilles zou de wonden van zijn krijgsmakkers verzorgen met Duizendblad. Nog altijd wordt in China het blad gebruikt in de traditionele kruidengeneeskunde om onder meer wonden te genezen. Die helende werking is te danken aan het looizuur in de plant. Een wondje? Kneus het blad en druk het op de wond. Duizendblad bevat ook flavonoïden die de doorbloeding van de huid stimuleren. Daarom wordt Duizendblad vaak verwerkt in huid reinigende lotions. Zie een recept hieronder.

Wie last heeft van menstruatieklachten kan een kopje Duizendbladthee goed gebruiken. Het stimuleert de doorbloeding en helpt zodanig de menstruatie te bevorderen en vermindert krampen. In het Engels wordt Duizendblad Nosebleed genoemd. Om dezelfde reden als hierboven: het stimuleert de doorbloeding en kan, in een enkel geval, een bloedneus veroorzaken. Geniet dus van een kopje duizendblad thee, maar drink met mate.

Wanneer plukken

Al in maart en april is Duizendblad te ontdekken als je goed de bodem afspeurt. De jonge bladeren op de bodem zijn dan lekker mals. In mei en juni pluk je de bloemknoppen. Tot in september pluk je de bloemknoppen en de bladeren daar direct onder.

Recept: Reiniger van een vette huid

Maak een aftreksel van duizendblad: doe 3 afgestreken eetlepel bladeren en bloemen in een schaaltje en giet er 150 ml kokend water over. Laat het aftreksel afkoelen, zeef het en giet over in een schoon flesje. In de koelkast blijft deze reiniger enkele dagen goed.

Let op: gebruik het nooit te lang op één plaats, want dat kan de huid overgevoelig maken. Daarnaast kan de huid gevoeliger worden voor zonlicht.

In de tuin

Duizendblad hoef je natuurlijk niet te oogsten. Je kunt het ook gewoon laten staan. In de tuin heeft de plant ook zeker nut. Het trekt nuttige insecten aan zoals lieveheersbeestjes, sluipwespen en roofmijten. Oogst je hem toch, maar gebruik je niet alles? Gooi dan wat bladeren op de composthoop. Het zou de composthoop sneller laten verteren. Een van de wonderen van Duizendblad.

Wil je ook Duizendblad in je tuin? Bekijk de verschillende varianten.



Goudsbloem in de moestuin

door Leave a Comment

De goudsbloem, oftewel de Calendula, is een super makkelijke plant die je graag in je tuin hebt. Goudsbloem in de moestuin is helemaal aan te raden, want hij houdt plagen op afstand. En hij staat ook nog eens leuk. De goudsbloem vind je met feloranje, roomwitte en gele bloemen.

Een paar jaar geleden heb ik goudsbloem gezaaid. Hoewel de goudsbloem een eenjarige plant is, is een keer zaaien genoeg om voor altijd goudsbloemen in je tuin te hebben. Wanneer je de goudsbloem laat uitbloeien, en hij staat op een geschikte plek, heb je het jaar erop opnieuw de wereld aan goudsbloemen. Heb jij nog geen goudsbloemen in de tuin, zaai dan in het voor- en najaar. Goudsbloemen kunnen overigens ook goed in potten gezaaid worden. Zorg voor een zonnige plek en houd voldoende ruimte tussen de planten.

goudsbloem in de moestuin van onderen

Goudsbloem in de moestuin

Goudsbloemen staan niet alleen leuk in je moestuin, ze hebben ook wel degelijk nut. Aan de ene kant houden ze schadelijke insecten op afstand, aan de andere kant zijn ze weer aantrekkelijk voor bepaalde insecten die je liever niet op je groente ziet. Dat werkt als volgt:

Dankzij haar geur houdt ze schadelijke insecten zoals de witte vlieg en de wolluis op afstand. Ook mieren en aaltjes houden niet van goudsbloemen. Deze insecten komen dus niet in de buurt van de bloemen, en als deze bloemen tussen je groente staan, zullen ze daar ook weg blijven.

Er zijn ook insecten die juist heel veel van goudsbloemen houden. Daarom zet je goudsbloem tussen groente die vatbaar zijn voor bepaalde insecten, zoals de zwarte bonenluis.  Staan goudsbloemen (of afrikaantjes) tussen de bonenplanten, dan zal de zwarte bonenluis niet de bonen eten, maar de goudsbloem. Daarmee offer je de goudsbloem als het ware op. De luizen trekken overigens weer lieveheersbeestjes aan, en daar kan je niet genoeg van hebben in je tuin. Goudsbloemen bij aardappel en tomaten helpt tegen draadwormen.

Tot slot zitten de goudsbloemen vol nectar. En daarmee trek je bijen en vlinders aan. In een zachte winter is de kans groot dat de goudsbloemen niet afsterven. Je hebt dan al vroeg in het voorjaar een plant die bijen voorziet van voeding.

Kan je goudsbloemen eten?

Jazeker! Het hele jaar door kun je goudsbloemen plukken. Haal regelmatig uitgebloeide bloemen weg om nieuwe bloei te stimuleren. Of pluk ze om te eten. Een heel bijzondere smaak hebben ze echter niet. Ze zijn eigenlijk meer bijzonder omdat ze je gerechten kleur geven. Soep en rijst kleuren ze geel. En ze staan leuk in een dressing of gestrooid over een omelet.  Je kunt er ook thee van maken, net als kamille.

Ik vond nog een paar bijzondere recepten, die ik heb samengevoegd in een pdf. Klik op de illustratie hieronder en download de pdf.

Goudsbloemen bewaren

Je kunt goudsbloemen in de koelkast bewaren en zelfs invriezen. Was de bloemen eerst en laat ze goed drogen (of gebruik de slacentrifunge). Bewaar ze in een vochtige theedoek in een plastic zak in de koelkast. Ze zijn zo 3-5 dagen houdbaar. Je kunt ze ook invriezen in diepvrieszakjes of in ijsblokjesbakjes met water.

Goudsbloemen drogen kan ook. De makkelijkste manier is in een eiertray. Leg in elk gaatje een bloem en laat ze 2 weken drogen op een droge, luchtige en niet te warme plek. Wanneer ze droog zijn, haal je zo alle buitenste blaadjes van de bloem. Het hart (groen met oranje in het midden) gebruik je niet. Bewaar de bloemblaadjes ze in een luchtdichte pot. Drogen in een droogoven kan natuurlijk ook. Stel je oventje in op maximaal 38 graden.

De kalmerende werking van goudsbloem

Goudsbloem wordt veel gebruikt in verzorgingsproducten dankzij haar kalmerende werking. Goudsbloem is ook schimmeldodend en ontsmettend en wordt daarom gebruikt in wondzalfjes. Gebruik het bijvoorbeeld als:

  • Goudsbloembad Aftreksel van goudsbloembladeren verkwikt vermoeide voeten.
  • Goudsbloem olie Pluk de bloemblaadjes en giet er olijfolie overheen, tot ze net onder staan. Laat een maandje trekken, en zeef het dan. Je krijgt een zachte olie die je op je huid kunt aanbrengen rond schrammen en schaafwondjes, bij kleine verbrandingen of zonnebrand.
  • Goudsbloemzalf Als basis kan je kokosolie gebruiken. Laat de kokosolie au bain-marie smelten en voeg de bloemblaadjes toe. Laat het een uurtje trekken in het kommetje warm water. (hoeft niet te heet, want kokosolie smelt al bij 25 graden). Laat het vervolgens afkoelen en stollen. Uiteraard kan je ook goudsbloemzalf kopen.
  • Haar verven met goudsbloem Wist je dat vrouwen vroeger hun haar verfden met goudsbloem? Doe een handvol goudsbloemen in kokend water en laat het 20 minuten trekken. Zeef het en laat het afkoelen. Breng het aan op je haar en laat het 15-20 minuten intrekken en spoel het dan uit. Herhaal als het nodig is.

Hoe duurzaam is kunstgras?

door 2 Comments

Laatst was ik op bezoek bij vrienden die ik al heel lang niet had gezien. Vol trots lieten ze de achtertuin zien: daar lag een prachtig groen grasveld. ‘Kunstgras’, zei vriend. ‘Lekker handig’. ‘Maar niet zo duurzaam’, antwoordde ik. Dit was het startmoment van de discussie: is kunstgras duurzaam of niet.  

Laat me eerlijk zijn, deze mensen werken hard en zitten, als ze vrij zijn, graag in de tuin. Zij houdt van bloemen in de tuin, hij klust liever aan zijn auto. Of iets anders dat mechanisch beweegt. Kortom: ze willen graag een onderhoudsvrije tuin waar het wel genieten is. En waar de kinderen kunnen ravotten. En daarom kozen zij voor kunstgras in de tuin.

Het ziet er overigens wel mooi strak uit. Een groen gazon zonder onkruid. Dat vind je niet in mijn tuin. Daar wedijveren verschillende soorten grassen, mossen en onkruiden met elkaar. Maar ja, dat vind ik dan weer mooi. Maar even terug naar de discussie. Is kunstgras duurzaam?

De productie

Kunstgras wordt van polypropeen en polyethyleen gemaakt. En nee, dat zijn geen natuurlijke producten. Maar is het schadelijk? Nee, op zichzelf niet. Broodtrommels, drinkflessen en babyflesjes worden vaak gemaakt van polypropeen, omdat het hard maar flexibel plastic is, tegen hoge temperaturen kan en resistent is tegen bacteriën en schimmels. Het is daarnaast ook goed recyclebaar. Polyethyleen vind je terug in speelgoed. (Bron: waarzitwatin.nl) Bij ons groeit gras als vanzelf. Verschillende soorten door elkaar heen. Maar wie een echte grasmat thuis wil, moet zaaien of graszoden leggen. Dit kan met biologische mest, maar helaas wordt nog vaak kunstmest gebruikt om gras te laten groeien. En nee, kunstmest is niet duurzaam.

Onderhoud

Dat een kunstgrasveld geen onderhoud nodig heeft is overigens een fabeltje. Vriend moet af en toe zijn auto in de steek laten en bladeren gaan harken. Of de tuinslang erop zetten om het schoon te maken. Want vuil nestelt zich anders tussen de vezels. Vaak gebruiken mensen hiervoor een bladblazer, en die is, als die op benzine loopt, vervuilend. Maar mensen met een echt grasveld gebruiken deze vaak ook.
Voor goed onderhoud van een echt grasveld worden helaas nog te vaak pesticiden gebruikt om onkruid en mos verwijderen. Dat is uiteraard absoluut niet duurzaam. Daarnaast moet een grasveld worden gemaaid. Doe je dat met een handmaaier of een elektrische maaier, dan is er geen vuiltje aan de lucht. Hier scoor ik echter een minpuntje: Ons enorme gazon maaien we met  een zitmaaier, en die heeft toch echt benzine nodig.

Water geven

‘Mijn grasveld was niet bruin afgelopen zomer!’, roept vriend. Daar heeft hij een punt. Mijn gazon vertoonde verschillende tinten bruine, oplopend van dor tot dood. Omdat ik een grasmat sproeien echt ‘not done’ vindt, omdat dat verspilling is van ons kostbare drinkwater, laat ik de boel de boel. Jonge plantjes gaf ik gedoseerd water. Maar dat was niet de landelijke tendens gedurende de droge tijd. Volgens MilieuCentraal besproeien we jaarlijks onze eigen tuin (gras en plantjes) met gemiddeld 1100 liter (drink)water. Afgelopen zomer zal dit een stuk hoger zijn geweest. Het gebruik van regenwater biedt hiervoor een oplossing. Maar daar was in juli en augustus 2019 moeilijk aan te komen. Met deze tips overleeft je tuin de droogte. 

Kunstgras is overigens waterdoorlatend. Wie een ‘makkelijke ‘ tuin wenst, kan dus beter kunstgras laten leggen, dan de hele tuin betegelen. In het laatste geval kan het regenwater veel moeilijker weg en dit zorgt voor wateroverlast bij zware regenval.

Rubberen deeltjes

Er wordt veel gediscussieerd over de veiligheid van kunstgras. In kunstgras gebruikt als sportveld zou gemalen autobanden, rubbergranulaat genoemd, verwerkt zitten. Deze zwarte korrels dienen als opvulmateriaal en zorgen op sportvelden ervoor dat je een goede sliding kan maken. Hier zouden giftige stoffen bij vrij komen die schadelijk zijn voor de gezondheid en bijdragen aan de plastic soep. Of dit waar is of niet, laat ik hier buiten beschouwing. In ieder geval wordt er in kunstgrasmatten voor de achtertuin of op het balkon geen rubbergranulaat gebruikt. Kunstgras is dus niet schadelijk voor kinderen en huisdieren.

En? Is kunstgras duurzaam?

De discussie of kunstgras duurzaam is, eindigde in gelijke stand. Want voor beide tuinen geldt: hoe ga je er mee om. De levensduur van kunstgras is 20 jaar. Doe je niet aan onderhoud, dan zal het geen 20 jaar meegaan, en zal je eerder een nieuwe mat moeten aanschaffen. Na 20 jaar kan kunstgras overigens worden gerecycled tot vuilniszakken. En wil je je footprint echt verkleinen met kunstgras, zorg dan voor een lokale producent. Want transport, vooral uit gebieden overzees, is de grootste aanslag op de footprint van kunstgras.

Of een echt gazon duurzaam is of niet, hangt ook af van hoe je er mee omgaat. Wie zijn gras onderhoudt zonder kunstgrepen als mosbestrijders, kunstmest en andere pesticiden, elektrisch maait, en bladeren eraf harkt in plaats van blaast, houdt ook zijn ecologische footprint klein.

Ik geef vriend een hand. Kunstgras is voor hem inderdaad wel zo handig, en alles afwegend een verantwoorde keuze.

Deze blog is voor een deel gesponsord. Ik werk alleen met gesponsorde blogs wanneer het product waarover ik schrijf, daadwerkelijk duurzaam is en het bedrijf dit kan verantwoorden.

Wat te doen met: Maggiplant (Lavas)

door 60 Comments

Wat begint met een klein plantje, wordt al snel een grote bos. Soms wel tot 2,5 meter hoogte. En elk jaar komt de maggiplant netjes weer terug. Als grote bos, keer op keer. De maggiplant (lavas) is een heerlijk geurend kruid. Lekker voor in soep. Maar dat is nog niet alles.

In het echt heet hij Lavas, maar in de volksmond noemen we de plant maggiplant, omdat hij sterk geurt naar maggi. Je weet wel, dat zwarte flesje waarvan je de inhoud in de soep doet. Lavas is een smaakversterker. Net als zout. Het versterkt dus de natuurlijke smaak van het eten. Een handig kruid dus voor wie zout-arm eet. Wrijf vlees bijvoorbeeld voor het braden in met gekneusd lavasblad. Dat verbetert de smaak. Ik heb verschillende recepten voor je op een rijtje gezet.

Maggiplant telen

In de winter is er weinig over van Lavas (maggiplant) in je tuin. Boven de grond sterft hij geheel af. Maar je hoeft niet echt te onthouden waar hij staat, want al vroeg in het voorjaar, begin maart, komen de kopjes alweer voorzichtig boven de grond. Met een beetje geluk heb je nu een keer zoveel lavas in de tuin als vorig jaar. Het is een snelle groeier. Al in april kan je voor het eerst voorzichtig oogsten. Een maggiplant snijden doe je met een scherp snoeimes. Snij een tak ongeveer 10 cm boven de grond af. Je zult zien dat de tak vanzelf weer uitloopt. Verwijder in de keuken de blaadjes van de stengel en snij de blaadjes fijn. Of, als je het voor de soep gebruikt, doe een paar hele takken in de pan. Dan vis je ze er naar afloop makkelijk weer uit.

Je kunt lavas makkelijk zelf zaaien. Koop zaadjes of oogst de zaden zelf. De maggiplant bloeit van juni tot juli met grote bloemschermen waar het zaad in verstopt zit. Maggiplant zaai je in het voorjaar. Zaai voor in een potje. Het kiemen duurt ongeveer 3 weken. Houd in die tijd de grond goed vochtig (maar niet te nat). Zijn de plantjes groot genoeg, dan kunnen ze in de tuin.
Ken je iemand met een maggiplant in de tuin (zoals ik :)) dan kan je ook vragen of je er een stukje van mag hebben. Je vermeerdert lavas door middel van scheuren. Schep in het voorjaar, als de plant nog klein is, een stuk van de maggiplant uit de grond en scheur deze in kleinere stukken. Ze ze terug op een andere plek in de tuin, of doe ze in een pot om elders te planten.

Aan één plant in je tuin heb je meer dan genoeg. Wordt hij te groot? Dan kun je ‘m in de zomer rustig terugsnoeien. Hij geeft je daar weer nieuwe frisse blaadjes voor terug.

Nog geen lavas in de tuin? Je kunt het deze maand nog zaaien. Dus koop snel een zakje lavas of maggikruid.

Eet de hele plant

Lavas is een eetbare vaste plant. We zijn bekend met het gebruik van de bladeren van de maggiplant, maar wist je dat je de hele plant kunt eten? De stengels en steeltjes kan je koken of stomen als groente. En van de bladeren en stengels kan je ook thee maken. Heb je keelpijn of spijsverteringsproblemen? Dan helpt lavas. Het kruid is verder eetlustopwekkend en het helpt bij reumatische pijnen.
In de herfst oogst je de wortel van de lavasplant. Fijngemalen gebruik je deze als aroma in bijvoorbeeld soep of thee. Aangezien dat meer werk is en je lavasblad ook heel goed de winter door kunt bewaren (zie hieronder), is dit minder gebruikelijk.

Let wel op: vermijd het gebruik van lavasthee tijdens de zwangerschap. En ook bij nieraandoeningen is het gebruik van lavas af te raden, omdat het ook een vochtafdrijvende eigenschap heeft.

Onze maggiplant (lavas) is groot genoeg om het hele jaar van te oogsten.

Maggiplant bewaren

Je hebt vaak meer lavas in de tuin dan je gebruikt. En juist in de winter, wanneer het maggikruid boven de grond is afgestorven, is het een heerlijk kruid voor in de snert, bonensoep, stoofschotel en andere winterse gerechten. Er zijn twee makkelijke manieren om lavas te bewaren: drogen en invriezen.
Om te drogen knip je enkele stengels tot 10 cm boven de grond af. Bundel ze samen en hang ze op een warme zonnige plek waar ze goed kunnen drogen. Wanneer ze helemaal droog zijn (bij droog weer na zo’n 2 weken) verwijder je de bladeren van de takken. De bladeren verpulver je. Gebruik hiervoor eventueel een zeef, zodat je echt hele kleine stukjes overhoudt. Drogen kan natuurlijk ook in een droogoven. Verspreid de bladeren op de roosters en droog ongeveer 8 uur op 35 graden. Bewaar de lavas in een afgesloten potje.

Vind je drogen te lang duren? Invriezen kan natuurlijk ook. De bladeren kunnen rechtstreeks in de vriezer, of je blancheert ze eerst 20 seconden. Dit laatste zorgt ervoor dat de smaak beter behouden blijft. Bewaar alles bij elkaar in een diepvrieszakje. Dit is handig omdat je bevroren lavas makkelijk kunt verpulveren. Rol hiervoor het zakje tussen je handen. Bij het koken haal je er uit wat je nodig hebt.

Waar koop je maggikruid (lavas)?

Heb je geen tuintje, geen groene vingers of gebruik je niet zo vaak lavas? Dan koop je een potje lavaskruid. Bijvoorbeeld online bij Pit & Pit of Ekoplaza. 

Meer lezen over de kruiden in mijn tuin?

Deze blog kan affiliate links bevatten. Dit betekent dat ik een commissie ontvang wanneer jij via mijn link overgaat tot aanschaf van een product. Echter zonder extra kosten voor jou. Het helpt mij om mijn missie om toe te werken naar een duurzamere wereld uit te voeren.

BewarenBewaren

BewarenBewaren

BewarenBewaren

5x natuurlijke bestrijdingsmiddelen in je moestuin

door Leave a Comment

Wie een tuin heeft, heeft beestje. Dat kunnen zijn kleine beestjes, zoals rupsen, mieren, slakken. Maar ook grote beestjes, zoals mollen, vogels en katten. Beestjes zijn belangrijk voor de balans in onze tuin, maar soms zijn ze tot last. Bijvoorbeeld als ze je gazon ‘mollen’, je oogst of je plantjes kaalvreten, ongewenste uitwerpselen achterlaten of je prikken als je net een nieuw plantje in de grond wilt zetten of aardbeien wilt oogsten. Gelukkig zijn er natuurlijke bestrijdingsmiddelen.

Wat te doen met ongewenste belagers?

Ik geef je 5 tips. En nee, doodspuiten zit daar niet tussen.

  • Mollen en een strak gazon gaan vaak niet samen. Voordat je gelijk naar de mollenklemmen grijpt of de gifspuit, probeer eerst eens dit: plant sterk ruikende planten als stinkend nieskruid, kruisbladwolfsmelk, wilde knoflook en narcis. Daarmee jaag je de mol op de vlucht. Toch een molshoop? Druk gelijk de hoop zand terug in de de grond.
  • In een dag kunnen ze je groentetuin kaalvreten: slakken. Het zijn allesvreters. Wil je zelf genieten van je groentetuin? Onderneem dan zo vroeg mogelijk in het jaar actie, aangezien slakken ontzettend veel eitjes leggen. Niet tientallen, maar duizenden! Plant groente, kruiden en bloemen door elkaar. Slakken houden namelijk niet van munt, venkel, goudsbloemen en afrikaantjes. En omdat ze heel goed kunnen ruiken, zullen ze daar met een grote boog omheen lopen. En dus ook om de rest van je groente dat ertussendoor staat.
slak kruipt over de grond, close up
  • Is je groentetuin de kattenbak van de buurt? Gooi er koffiedik doorheen. Katten houden niet van de geur en de prut blijft ook nog eens in hun vacht/pootjes hangen. En dat vinden ze niet lekker als ze zich likken. Koffiedik brengt ook nog eens extra stikstof in de bodem, waar plantjes weer harder van gaan groeien. Dubbel winst dus.
lapjeskat in de tuin, kijkt recht in de camera
  • Laat mieren een blokje omlopen door kruidnagel in je moestuin te strooien. Ze houden absoluut niet van de geur. Evenmin van afrikaantjes en goudsbloemen. En die bloemen bloeien ook nog eens het hele seizoen.
  • Oost-indische kers mag niet ontbreken in een (moes)tuin. Ze leiden onder meer koolwitjes om de tuin. En ze zijn nog lekker ook. Niet de Koolwitjes, maar het blad en de bloem van de Oost-indische kers. Van de zaden maak je kappertjes in zuur. Lekker pittig!
koolwitje op bloem

Lees ook: Mijn top 5 moestuinboeken