elkedaggroener

inspiratie voor een duurzame leefstijl

Blog

Uitwisbaar steenpapier, van notitieboek tot to do-lijst

door 3 Comments

Papier wordt gemaakt van vezels. Tenminste, dat dacht ik altijd. Als ik zelf ga papierscheppen gebruik ik daar vezels voor: van oud papier of planten. Maar bij Moyu maken ze papier van steen. He? Geen vezel te bekennen in een steen. Hoe dan?

Waar wordt steenpapier van gemaakt? Steenpapier bestaat hoofdzakelijk uit gemalen kalksteen. Het kalksteen dat Moyu gebruikt voor haar papier, is een afvalproduct uit steengroeven. Het kalksteen (calcium carbonaat) wordt tot poeder gemalen. Om er papier van te maken wordt het vervolgens gemengd met gerecycled HDPE. Dit is gerecyceld kunstof en kan, na gebruik als steenpapier, opnieuw gerecycled worden.

Duurzaam papier

Bij het maken van steenpapier wordt geen water en bleekmiddelen gebruikt. Vergelijk je 1000 kg steenpulp met 1000 kilogram papierpulp dan scheelt dit in het productieproces zo’n 2770 liter water. Daarnaast blijven er 18 bomen bespaart en wordt er 67% minder CO2 uitgestoten.

Een nog groter voordeel is dat je veel minder papier nodig hebt. Want steenpapier is herschrijfbaar. Met een speciale pen kan je elke keer opnieuw een pagina beschrijven, met een doekje uitwissen en opnieuw beginnen. Minder papier = minder volume = minder transport. Ook hier is de milieuwinst aanzienlijk. Elk velletje papier is zeker 500 keer opnieuw te gebruiken.

Uitwisbaar steenpapier

Behalve notitieboekjes heeft Moyu ook placemats voor al je lijstjes, je weekplanning en ideeën.  Ideaal voor een lijstje-meisje zoals ik. Want ik maak overal lijstjes voor. Wat ik nog moet doen, ideeën die me te binnen schieten, wat ik nog in de tuin wil planten, wat we deze week gaan eten,  de planning van vandaag. O ja, en niet te vergeten die van morgen. Wat ik nodig heb, waarover ik wil schrijven, wat ik nog wil maken en wat ik in ons winkeltjes wil verkopen.  Lijstjes, lijstjes, lijstjes. En… ik ben de lijstjes altijd kwijt. Want ik beschrijf elk velletje dat ik tegenkom. Ik heb voor mijn lijstjes wel eens schriftjes geprobeerd. Maar ook die ligt altijd overal.

Heb ik een taak gedaan, dan veeg ik het makkelijk uit, popt er een nieuw idee of to-do op, dan vul ik dat zo weer aan. Nooit meer een lijstje kwijt met uitwisbaar steenpapier.

Kan je steenpapier recyclen?

Echt duurzaam is een product pas als het kan worden hergebruikt. En dat kan het steenpapier. Nadat je ‘m zeker 500 keer hebt kunnen overschrijven, (dat zijn best veel lijstjes) zal de inkt op het uitwisbaar steenpapier steeds lastiger te verwijderen zijn. Het steenpapier kan in principe bij het plastic afval, maar je mag het ook terugsturen naar Moyu. Recyclen van steenpapier kan momenteel alleen nog maar in Taiwan. Maar omdat dat zorgt voor een grote ‘reis’voetprint, kiest Moyu ervoor om het papier voorlopig zelf te houden. Er wordt momenteel gekeken naar de mogelijkheden voor de bouw van een steenfabriek in Europa. Tot die tijd zoekt Moyu naar andere mogelijkheden om het papier een tweede leven te geven.

Ben jij ook benieuwd naar duurzame notitieboeken van Moyu? Kijk hier welke het beste bij jou past.

 

Deze blog is voor een deel gesponsord. Ik werk alleen met gesponsorde blogs wanneer het product waarover ik schrijf, daadwerkelijk duurzaam is en het bedrijf dit kan verantwoorden.

 

9 Diervriendelijke tips tegen slakken

door 2 Comments

Tuinieren is superleuk, maar soms ook keihard. Wie ecologisch tuiniert heeft te maken met moeder natuur. En zij geeft ons soms meer dan ons lief is. Naast een enorme hoeveelheid water deze zomer, ook een invasie van naaktslakken. En die beestjes zijn in staat om op zeer korte termijn je hele oogst te verorberen. Op Instagram vroeg ik naar de beste tips om slakken te weren. Dus hier 9 diervriendelijke tips tegen slakken.

9 Diervriendelijke tips tegen slakken

  1. Ga ’s morgens vroeg of ’s avonds laat de tuin in en verzamel de slakken. Laat ze ver van huis weer los, of voer ze aan de kippen/vogels.
  2. Zorg voor geurende planten in je tuin. Slakken kunnen goed ruiken en vinden daarom precies je lekkere moestuinplantjes. Dus verwar die slakken. Omring je moestuinplantjes met sterk ruikende (sier)planten. Mijn tuin stond dit jaar vol met goudsbloem en kamille. Ook geraniums doken her en der op. Lavendel, munt, salie, tijm en Oost-Indischekers geuren ook sterk. Heb je die op dit moment niet? Strooi dan knoflookpoeder rond de planten of maak een aftreksel van knoflook en spuit dat over je kwetsbare plantjes.
  3. Iets met scherpe randjes, zoals eierschalen, stro of hulstbladeren zorgen voor de nodige obstakels in je tuin, waar slakken liever met een boog omheen ‘schuiven’. Vooral die hulstblaadjes schijnen ze superirritant te vinden.
  4. Laat kippen rondlopen in je tuin. Dit helpt vooral in het voorjaar, want kippen kunnen ook aardige schade aanrichten in je tuin. Ze knabbelen aan blaadjes en nemen het liefst een stofbadje precies tussen je prille aanplant. Laat ze dus vooral in het voorjaar lekker door je tuin scharrelen. Ze vinden met gemak de lekkerste slakkeneitjes. Dat vermindert toch aanzienlijk de slakkenpopulatie in het hoogseizoen. Tegen de naaktslakkeninvasie van afgelopen weken konden echter ook mijn kippen niet eten.
  5. We hebben het over diervriendelijke tips tegen slakken. Slakken verdrinken in bier hoort hier niet bij. Maar met bier kun je ze wel goed lokken. Neem een bakje met een deksel en maak aan de bovenkant gaten waar een slak doorheen kan. Graaf het bakje in je tuin in en vul het met een laagje De slakken schijnen dol te zijn op de geur van bier. Doe er net zoveel in dat ze niet verdrinken. Eenmaal in het bakje kunnen ze er niet meer uit. De volgende dag kun je ze dus makkelijk verwijderen.
  6. Iets vriendelijker dan: leg plakjes komkommer her en der in de tuin. Hier houden de slakken wel van. ’s Avonds zitten ze aan het grote avondmaal en kan je ze makkelijk vangen. Dit kan ook met een courgetteblad. Laat ze elders, ver van je tuin (en die van de buren) weer los.
  7. Plaats grote bakken (zoals frietsausemmers) om je plantjes. Slakken klimmen niet makkelijk. Maar blijf het in de gaten houden: bij mijn moeder was een groepje actieve klimmers aan de gang.
  8. Trek egels aan in je tuin. Egels eten alleen huisjesslakken. Naaktslakken laten ze links liggen. Zorg voor een wild stukje tuin waar de egel voedsel en rust kan vinden en leg nestmateriaal in de buurt.
  9. Plaats offerplanten. Zet bijvoorbeeld slaplanten tussen de boontjes. De sla wordt opgepeuzeld, de boontjes laten ze met rust.

 

Lees ook:

Bloemen zaaien voor de bijen

Maak je eigen tuindecoratie door te recyclen

Duurzame personal shopper

door Leave a Comment

Ik hou niet van shoppen. Het gezweet in een veel te klein pashokje, geheis in broeken met onmogelijke modellen, het afschuwelijke zelfbeeld in de spiegel. Na 10 minuten sta ik weer buiten, bezweet en een humeur van ver onder nul. En zonder kleding. Naast deze ellende weet ik ook niet goed wat me staat: welke kleur, welke vorm, welke stof… en welke combinatie? En sinds ik weet hoe vervuilend en mensonterend de kledingindustrie is, is de lol van een gezellig dagje ‘winkelen’ er al helemaal vanaf. Wat ik nodig heb is een duurzame personal shopper.

De gemiddelde inhoud van mijn kledingkast is minimaal 5 jaar oud. Dagelijks trek iets ‘van hetzelfde’ aan: een spijkerbroek en een shirtje, die door het vele dragen al aardig versleten zijn. Het was hoog tijd voor wat vernieuwing. Maar hoe?

kleding showen

Personal shopper

Verheugd was ik toen ik van manlief een personal shopper cadeau kreeg: Linda van @passingbyLinda. Linda beloofde me niet mee te nemen naar de Primark en de Zara, maar me kennis te laten maken met alle duurzame adresjes in Leeuwarden.

Ze stond me al op te wachten bij Recycle Boulevard Leeuwarden, een van de vele Estafette Kringloopwinkels die Friesland rijk is. Hier zou onze reis beginnen. En, zo bleek later, onze reis ook eindigen. Want ik vond hier alles wat ik zocht. ‘Je moet wel met minstens twee kledingstukken thuiskomen hoor’, had dochterlief nog geroepen. Het werden er zo’n twaalf: 4 complete setjes die onderling ook nog gemixt kunnen worden.

linda zoekt kleding uit

Duurzame missie

Linda Nouta is een styliste met een duurzame missie.  Met haar bedrijf Passing By Linda probeert ze in de eerste plaats mensen van het kopen af te houden. Hiervoor duikt ze met je in je kledingkast. Want daar hangt vaak veel kleding die maar weinig gedragen wordt. Hoe vaak gebeurt het niet dat je voor je kledingkast staat en denkt ‘ik heb niks om aan te trekken!’? Ze helpt met het maken van nieuwe combinaties en overzicht te scheppen in je kast.

Daarnaast inspireert ze je om je eigen stijl te ontdekken. Dat kan in je kledingkast of in een winkel. Tijdens onze personal shoppingrondje geeft Linda tal van adviezen. Hoe ik pijpen van een broek kan oprollen, hoe ik verschillende stoffen met elkaar kan combineren. Welke kleuren me goed staan. Hoe vaak ik een broek moet wassen (of juist niet).

Tweedehands winkelen

Ik sta twee uur lang te passen in een kleedhokje. Geen enkele keer word ik chagrijnig, want ze weet steeds met de juiste kleding en kleuren aan te komen. Alles wat Linda aanreikt pas ik. De tijd vliegt voorbij. Oh wat is het fijn om een personal shopper te hebben. Een bezoekje aan de duurzame winkels in Leeuwarden zit er helaas niet meer in, maar we spreken af dat ze me een lijst met duurzame winkels in Leeuwarden stuurt. Nu ik weet wat mij staat en waar ik op moet letten, durf ik die uitdaging wel aan te gaan.

Tweedehands is mooi en met een beetje zoeken vind je veel, maar ik vind het ook belangrijk om de duurzame markt te stimuleren. Om juist deze winkels, die over het algemeen wel duurder zijn, bestaansrecht te geven. Want zij kunnen helpen de huidige kledingmarkt eerlijker en duurzamer te maken.

kleding aan het rek bij Recycle boulevard

Recycle Boulevard Leeuwarden

Vandaag bleef het bij Recycle Boulevard Leeuwarden. Ik ga met een stapel kleding weer naar huis. Ik voel me weer helemaal zeker in mijn outfit. Ook voor andere tweedehands spullen is Recycle Boulevard Leeuwarden een geweldige plek. Het is hun missie om een circulaire wereld te creëren en afvalreductie te stimuleren. En dat binnen een inclusieve samenleving, waar iedereen zijn plek vindt. Ze hebben vrijwillige vakmensen die gespecialiseerd zijn in het herstellen en vernieuwen van herbruikbare spullen. Bij Estafette zien ze afval als grondstof en een onuitputtelijke inspiratiebron voor een duurzame manier van leven.

Ook op zoek naar een duurzaam adresje in Leeuwarden? Kijk dan eens hier:

Regverdig (tweedehands inbreng)
De plek (vintage)
Designed for maria clothing (voor 1980 vintage)
S.t.e.f Friesland (kringloop)

Of shop in een van de duurzame online winkels.

Lees verder

Hoe leer ik mijn dochter duurzame kleding te kopen?

Film: Gunda, over een varken en haar biggetjes

door Leave a Comment

Vanaf 17 juni is de film Gunda te zien. Een prachtig verhaal over een varken en haar biggetjes. De film neemt je mee in de opvoeding van de biggetjes en laat van heel dicht bij de zorgzaamheid en onhandigheid van mama varken zien. Maar het is vooral een film die je niet vergeet. Ik zal je vertellen waarom ik nog dagen aan Gunda heb moeten denken.

De film Gunda, waarin geen woord wordt gesproken, is geen gewone natuurfilm of dierenfilm. Na het zien van Gunda ben ik me weer bewust van onze vleesconsumptie. Nee, in de film zijn geen beelden te zien van wantoestanden op een varkensboerderij, of gruwelijke slachterijen. Het is een lieflijke plek, de mooiste plek op aarde voor een zeug om haar biggetjes groot te laten worden.

Meeslepend, vertederend en emotioneel

Gunda is een zeug die op een idyllische boerderij in Noorwegen twaalf biggen grootbrengt. Als kijker volg je haarr terwijl zij haar biggen krijgt, ze verzorgt en opvoedt, ze uitfoetert als ze te lang klieren en een achterblijver weer liefdevol naar de groep duwt. Het is meeslepend om te zien hoe de biggen opgroeien, hun omgeving onderzoeken en steeds volwassener worden. Het is prachtig in zwart-wit gefilmd, met alleen de geluiden van de dieren zelf en hun omgeving. Visual storytelling pur sang, woorden van mensen zijn niet nodig. Het is vertederend hoe Gunda en haar biggen, enkele koeien en een eenbenige kip, liefdevol in beeld worden gebracht.

De laatste minuten van de film heb ik niet kunnen uitkijken. Als moeder voelde ik de wanhoop van Gunda en baalde dat ik geen zakdoekjes bij me had. Ik wou dat ik met een lach de zaal had kunnen verlaten. Maar dit is de werkelijkheid.

De film Gunda is gemaakt door de Russische documentairemaker Victor Kossakovsky. Het idee om een film te maken over boerderijdieren, met een varken in de hoofdrol, had hij al heel lang.  Op vierjarige leeftijd had hij lange tijd een biggetje als beste vriend. Gunda is een hartveroverende, unieke film én Kossakovksy’s persoonlijke poging om de toeschouwer en zichzelf opnieuw te laten nadenken over de relatie tussen mens en dier. Die poging is wat mij betreft zeker gelukt.

Nieuwsgierig geworden? De film zal te zien zijn in 35 steden verspreid door het hele land. Kijk hier voor een overzicht.

Foto’s: © Sant & Usant:V. Kossakovsky:Egil H. Larsen

Lees verder:

Happy People

Minimalisme, een documentaire over de belangrijke dingen

Duurzaam telefoonhoesje gemaakt van suikerriet

door Leave a Comment

Een duurzame wereld waarin geen plaats meer is voor plastic. Daar dromen vier studenten van de Hogeschool Amsterdam van. En de beste manier om dat te bereiken is door zelf de eerste stappen te zetten. De studenten gingen onlangs met hun bedrijf LEAFF de markt op met een duurzaam telefoonhoesje, gemaakt van suikerriet.  

De studenten volgen de minor Ondernemerschap binnen hun studie Bedrijfseconomie. Ik spreek Lotte Dekker, een van de studenten, aan de telefoon. Want ik ben enthousiast over hun idee en hun drive. Voor Lotte was het een logische stap dat zij en haar medestudenten een duurzaam product gingen ontwikkelen. “Niet omdat duurzaamheid momenteel hot en happening is, maar omdat we het belangrijk vinden. Wij zien plastic afval als een van de grootste vervuilers. We zijn alle vier al langer bewust van de hoeveelheid plastic dat we gebruiken, maar toen we de documentaire Seasparicy keken schrokken we toch van de hoeveelheid plastic dat op de afvalberg belandt. Zelf gebruiken we al tijden geen flesjes en rietjes meer, we scheiden ons afval en we letten erop waar onze kleding vandaan komt. Het zijn kleine stapjes, maar als iedereen al een beetje doet kom je al een heel eind.”

Waarom een duurzaam telefoonhoesje van suikerriet?

“We stelden onszelf de vraag: wat is enorm vervuilend voor het milieu en heeft bijna iedereen? Het antwoord: elektronische apparaten, zoals telefoons, tablets, laptops etc. In deze tijd is het bijna onmogelijk om nog zonder deze producten te leven. Hier konden we op zich niet veel mee, maar wel met een ander aspect dat hierbij hoort: iedereen wil deze ‘dure’ elektronische producten goed beschermen tegen stoot en valschade. En dit gebeurt vaak met plastic hoesjes.

Wist je dat er jaarlijks 1 biljoen telefoonhoesjes worden verkocht? En daarvan worden 60.000 weer weggegooid, omdat ze niet passen of voldoen. Elk jaar! Daar schrokken wij van. Wij willen voorkomen dat onze planeet verdrinkt in plastic.”

Wat maakt jullie product bijzonder?

“Er zijn meer hoesjes op de markt waarvan gezegd wordt dat ze volledig composteerbaar zijn. Vaak zijn ze gemaakt uit tarwestro of bamboe, gecombineerd met een vorm van plastic. In Nederland mag je namelijk al zeggen dat je product duurzaam is, als het voor 30 tot 40% bestaat uit duurzame grondstoffen. Dit is toch krom? De producten van LEAFF zijn gemaakt van hoogwaardig biologisch afbreekbaar materiaal afkomstig van plantaardige grondstoffen, zoals suikerriet. Volledig vrij van lood, BPA en siliconen. Dit maakt de LEAFF-producten dus 100% composteerbaar.”

Voor wie is dit product?

“In eerste instantie focussen we ons op de doelgroep 25-35 jaar die producten van Apple gebruiken. Uit ons eigen onderzoek bleek namelijk dat ongeveer 53% van de 25- tot 35-jarigen het (zeer) belangrijk vindt om in het dagelijks leven duurzame keuzes te maken. De hoesjes zijn nu alleen nog maar voor iPhone 11 en 12, maar we hopen dat we dit het komende half jaar verder kunnen uitbreiden naar andere iPhones en Android-apparaten. Daarnaast gaan we ook op zoek naar andere product, bijvoorbeeld airpod- of laptophoesjes. Dat zijn we nu aan het onderzoeken.”

Wat kost een duurzaam telefoonhoesje van suikerriet?

We vinden het belangrijk dat onze hoesjes betaalbaar zijn. We bieden vaak leuke acties aan met leuke kortingen. De maand mei stond bijvoorbeeld in het teken van ‘Mei Plasticvrij’, en boden we onze klanten een korting aan van 20%. We moeten goed kunnen ondernemen, maar het gaat ons niet alleen om het geld. Veel meer om het verhaal en de bewustwording.”

Hoe ziet jullie duurzame toekomst eruit?

“Sinds we met LEAFF begonnen zijn, valt het ons ook steeds vaker op hoeveel producten van plastic zijn. Je kunt natuurlijk het plastic niet volledig wegdenken uit onze samenleving, maar je kunt wel proberen om het tot een minimum beperken.
We worden er dan ook echt blij van als we zien dat veel grote bedrijven zich steeds meer gaan realiseren hoe groot het probleem is. Denk aan een Albert Heijn die plastic tassen uit de winkel weert, of een McDonalds die geen plastic rietjes en lepels meer gebruikt.
We willen mensen tot niets verplichten, maar we willen ze wel bewust maken dat het anders kan, dat er genoeg alternatieven zijn. Het zijn de kleine stapjes samen die zorgen voor een grote impact.”

LEAFF (bestaande uit Richard Veltkamp, Lotte Dekker,  Lisanne Outshoorn en Jamie-lee Dörr) is genomineerd voor de GO Game Changers Award, een prijs van de Hogeschool van Amsterdam voor de meest innovatie, gedurfde, lieve, bijzondere of dappere initiatief op het gebied van sociale, ecologische en/of economische duurzaamheid. Je kunt nog stemmen: KLIK HIER

Ook dit zijn duurzame bedrijven

Prachtige kaarsen van kaarsresten

Luieren en werken vanuit een duurzame hangmat

DIY: rabarberjam maken

door Leave a Comment

Het is tot zover een voorjaar van niks. Ik kan de wortels en de bietjes, en ja, zelfs de sla wel uit de grond kijken. Maar hoe anders is het met de rabarber! Hij groeit en groeit en groeit. Tijd dus voor wat lekkers. En om er nog het hele jaar van te kunnen genieten, ga ik aan de slag en rabarberjam maken. Verrukkelijk!  

Ruim een kilo rabarber plukte ik. Dit is voor de eerste lading, want er staat minstens nog een kilo. Voor deze week. Volgende week is er vast nog meer!

Rabarberjam maken is niet moeilijk. Wat heb je nodig:

  • 1 kilo rabarber
  • 500 gram suiker
  • 4 gram agar agar of een zakje geleipoeder

Was de rabarber, snijd het in stukjes van 1 cm en doe het in een pan. Voeg de suiker bij en breng het geheel aan de kook. Zet het vuur niet te hard aan in het begin, anders brandt het aan. Op een gegeven moment komt het vocht los uit de rabarber, dan kan het vuur weer wat hoger. Laat net zo lang doorkoken totdat de rabarber uit elkaar valt en zacht is.

Doe de agar agar erbij en laat het heel kort nog 2 minuten doorkoken. Schenk daarna over in schone potjes.

Jam zonder suiker

O ja, ik en suiker. Al jaren vermijd ik waar mogelijk suiker. En dan toch suiker in de jam? Dat komt omdat het rabarberjam is. En zonder suiker is het mij veel te zuur! Suiker heeft daarnaast een bijzondere eigenschap. Het zorgt er onder andere voor dat jam bindt en dat het goed bewaard kan worden, want suiker zorgt ervoor dat bacteriën en enzymen niet de kans krijgen om je jam te laten bederven.  Wil je geen suiker, dan kan je kiezen voor bijvoorbeeld ahornsiroop, kokosbloesemsuiker of honing. Maar dan heb je nog iets nodig om je jam dik te laten worden. Bijvoorbeeld:

  • pec (pectine)
  • chia-zaadjes of
  • agar-agar
  • sap van vruchten met veel pectine, zoals bijvoorbeeld citroen, sinaasappel,  aalbes, peer, kweepeer, appel, pruim en kruisbes.

Geleisuiker of gewone suiker?

Nog makkelijker is om geleisuiker te gebruiken in plaats van gewone suiker. Geleisuiker, ook wel confituursuiker, is eigenlijk gewone kristalsuiker met pectine. Voordeel van geleisuiker is dat je er vaak minder van nodig hebt dan gewone suiker. Maar geleisuiker heb ik niet altijd in huis. Gewone suiker daarentegen wel. De verhouding is over het algemeen dat je ¾ van het gewicht van het fruit aan suiker toevoegt. (dus 1 kilo fruit met 750 gram suiker). Maar dat is mij te zoet, zelfs voor rabarberjam. Daarom voeg ik nog agar-agar toe. En dat heb ik in huis, omdat zo’n zakje heel lang meegaat (je hebt bijna nooit meer dan 4 gram nodig).

Jam in pindakaaspotjes

Rabarberjam maken doe ik in potjes waar pindakaas, augurken of dergelijke in heeft gezeten. Voordat de jam erin gaat was ik ze heel goed schoon en kook ik ze vervolgens zo’n 10 minuten uit in kokend water. De potjes moet je echt tot net onder de rand vullen met hete jam. Sluit goed af en zet de potten direct na het vullen op de kop. De hitte van de jam duwt dan de overtollige lucht uit de pot. Ook dit komt ten goede aan de houdbaarheid. Draai de potten na 5 minuten weer om en laat ze rustig afkoelen.

Eet smakelijk.

Wil je meer weten over jam maken? Kijk dan eens naar dit boek: Jam, gelei, confituur. Boordevol tips over hoe je overheerlijke jam maakt.

Lees ook

 

BewarenBewaren

Duurzaam grasmaaien doe je zo

door Leave a Comment

De zomer komt er aan en dat betekent dat er weer gemaaid gaat worden. Op de eerste de beste mooie dag in mei, net als je even lekker koffie wilt drinken in de tuin, begint de eerste buurman te zijn gras te maaien. Gevolgd door vele anderen. Met een beetje pech is het de hele dag gedaan met de rust.

Grasmaaiers zijn een dingetje in Nederland. Net als bladblazers overigens. Allebei herrieschoppers. We willen allemaal een strak gazon en weinig rommel in de tuin. Naast dat grasmaaiers en bladblazers zorgen voor geluidsoverlast, zijn de meesten ook nog eens zeer milieu onvriendelijk. Gelukkig komen er steeds meer duurzamere varianten. En stille. Ik zet even wat tips op een rijtje voor duurzaam grasmaaien.

Maai regelmatig

In Nederland houden we van een strak gazon, en daarom wordt er ook vaak gemaaid. Het is gedurende de zomermaanden overigens ook slim om regelmatig te maaien. Het stimuleert de groei van je gras en zorgt ervoor dat het gras van goede kwaliteit blijft. Regelmatig maaien betekent vanaf april, zodra de tuin weer helemaal uit haar winterslaap ontwaakt is, één keer per anderhalve week, en zodra de temperaturen omhoog gaan, één keer per week. Vanaf september bouw je de frequentie langzaam weer af.

Super duurzaam grasmaaien doe je met de handmaaier

Heb je een kleine postzegel tuin, kies dan voor een handmaaier. Geen benzine en dus geen uitstoot. En het geluid is acceptabel. Bijna zen zou ik zeggen. Onze vorige buurman had een handmaaier en ik vond het best een prettig geluid. ‘Jan maait het gras ook weer’, zeiden manlief en ik dan tegen elkaar, om vervolgens lekker in de tuin te blijven zitten en onze koffie te drinken. Want buurman Jan stoorde niet.

De elektrische grasmaaier

Met de hand maaien mag dan wel de meest duurzame optie zijn, het is niet voor iedereen weggelegd. Mijn buurman had een goede conditie en deed het fluitend. Maar het kost natuurlijk wel menskracht. Een grasmaaier die voor je uitloopt is voor de meesten van ons handiger. Dit is het moment dat je een duurzame keuze kunt maken: laat de benzinemaaier links liggen, want die veroorzaakt veel lawaai en stank. Een elektrische maaier is een duurzamere keuze. Zoals de Gardena grasmaaier. Wie regelmatig maait gebruikt met een elektrische maaier gemiddeld 19 kWh per jaar.

Maai niet te kort

Maai het gras niet te kort. Als het te kort is, heb je grote kans op mosvorming. Hou het op ongeveer 4 tot 5 centimeter. Hebben we last van een langdurige droge periode, wat steeds vaker voorkomt, hou het gras dan nog iets langer, tussen de 5 en 7 cm. Anders bestaat de kans dat het gras verbrandt. Dat is ook de reden dat je de maaimachine bij hoge temperaturen, boven de 25 graden, beter kan laten staan.

Laat het gemaaide gras liggen

En moet je het gemaaide gras nu afvoeren of laten liggen? Het beste is om het gras te laten liggen, zolang het niet in grote brokken (vaak nat) op een hoop ligt. Maai je regelmatig en bij droog weer, dan hoef je het niet af te voeren. Het gemaaide gras dient weer als voeding voor je grasmat. Zodoende is het ook niet nodig om het gras extra te bemesten. Het gras laten liggen scheelt dus in geld en inspanning.

Laat het over aan de robot

Wil je er helemaal geen omkijken naar hebben en heb je een grasveld zonder obstakels, dan is een robot een optie. Een robot is zo goed als geluidloos en houdt het gras zo kort als jij wil. Lekker voor een drukker zaterdag, waarin de boodschappen gehaald moeten worden, de was gedaan en er uitgebreid gekookt moet worden. De robot zorgt ervoor dat zijn taakje aan het eind van de dag afgerond is. Dat is rustig en duurzaam grasmaaien.

De bladblazer

Zelf heb ik een grote hekel aan bladblazers. De mannen van de gemeente lopen altijd rond met zo’n enorm ding op de rug. Zelf dragen ze gehoorbeschermers, anders is het lawaai niet te doen. Op dat moment in de tuin rustig een kopje koffie drinken, is er dan niet bij. Want het geluid overstijgt alles.

Bladeren als mulchmateriaal

Maar het is een feit dat aan het eind van het seizoen, de bladeren van de bomen vallen. En dan? Moet je ze laten liggen of weghalen? Dat hangt er vanaf waar ze terecht komen. Liggen ze in je borders of in de moestuin? Laat ze dan lekker liggen. Het is prima mulchmateriaal en de bladeren zorgen ervoor dat de grond in het najaar langer warm blijft en onkruid minder kans krijgt. Daarnaast beschermt het je tuin voor ruig najaarsweer. Je grond spoelt niet weg en het bodemleven kan zijn wintervoorraad beginnen aan te leggen.

Haal bladeren van het gazon

Bladeren op je gazon is echter vervelender. Aan het begin van het najaar kun je ze nog wel mee maaien. Dan worden ze door je maaimachine versnipperd en dienen net als het gemaaide gras als voeding. Maar er zijn van die momenten dat de bomen in twee dagen kaal zijn. Dan ligt er teveel blad in de tuin. Laat het liggen in je borders en moestuin, maar haal het wel van je gazon, want het kan je gazon verstikken.

Stille bladblazers met een accu

Heb je een klein gazonoppervlak, dan verwijder je het blad makkelijk met een hark. Is deze inspanning je te groot, dan kan een bladblazer een optie zijn. Maar niet zo een als de mannen van de gemeente gebruiken met de nodige herrie en uitlaatgassen. Kies voor een elektrische bladblazer. Een elektrische bladblazer is zo goed als stil, en ook nog eens veel lichter in gebruik. Je hebt overigens ook bladzuigers. Daarmee zuig je de bladeren op en kan je ze vervolgens weer ‘loslaten’ in een border of moestuin. Of in de compostbak. Zo behouden de bladeren in je tuin hun nuttige functie.

Afbeelding van Ulrike Mai via Pixabay

4 tips voor duurzaam vlees eten

door 1 Comment

Betekent duurzaam eten dat we allemaal vegetariër moeten worden? Of zelfs veganist? Nee, maar wel dat we bewuster om moeten gaan met onze vleesconsumptie. Dat betekent minder vlees eten en duurzaam vlees eten. Hoe je dat doet en hoe je dat in je leefpatroon van jou en je gezin invoert, lees je hier in 4 tips.

Tip 1: Minder vlees

We eten met z’n allen best wel heel veel vlees. Dat kan iets minder. Minder vlees eten kan op verschillende manieren. Je kan een dagje geen vlees eten bijvoorbeeld. Dat kan lastig zijn als je niet gewend bent om vegetarisch te koken. Daarom is er vegetarisch vlees bedacht: lekker plantaardig. Durf je een stapje verder, dan kan je ook een heerlijk groentegerecht maken. Favoriet bij ons is een hartige taart: gevuld met groente en met champignons voor de lekkere bite en vegetarische pannenkoeken. Oh, en wist je dat er ook vegetarische kroketten zijn?

Krijg je ruzie thuis omdat er elke dag toch echt vlees op tafel wordt verwacht? Of dat ze het ‘nepvlees’ niet lekker vinden? Maak dan de porties kleiner. Maak je normaal gesproken gehaktballen van 150 gram per stuk, maak ze dan nu van 125 gram. Of geef iedereen één worstje bij de stamppot in plaats van twee.

Tip 2: Duurzaam vlees eten = Koop goed vlees

Duurzaam vlees eten zit ‘m zeker ook in wát voor vlees je koopt. Ga niet voor de kiloknallers in de supermarkt, hoe aantrekkelijk die wat betreft prijs ook lijken. Als je tip 1 ter harte neemt en minder vlees gaat eten, blijft er wat geld over om te besteden aan beter vlees. Je zult merken dat dit vaak ook lekkerder vlees is. En dat er meer vlees over blijft na bereiding. Zo bevat een kiloknaller kip vaak zoveel water dat er na bereiding weinig vlees overblijft. Biologisch vlees uit de supermarkt is duur, en voor een groot gezin wellicht een flinke kostenpost. Maar weet dat er alternatieven zijn.

  • Koop lokaal – er zijn veel boeren die hun eigen vlees verkopen. Een voorbeeld is Zorgboerderij De Hanse Hof in Beilen (waar ik toevallig als vrijwilliger werk). De dieren hebben daar een goed leven en worden met liefde verzorgd. Er zijn natuurlijk meer van dit soort bedrijven. Kijk eens rond in jouw buurt. Het vlees is goed en je betaalt niet de hoofdprijs!
  • Heb je wat ruimte in je vriezer? Koop dan eens een deel van een koe, varken, geit of kip. Bijvoorbeeld van Grutto. Deze dieren hebben een goed leven gehad en hebben op eigen tempo kunnen groeien. De kant en klare vleespakketten zijn zonder toevoegingen. Een hele grote vriezer heb je er overigens niet voor nodig. De pakketten zijn zeer compact en passen in één lade.
  • Koop je toch liever in de supermarkt, let dan in ieder geval op het keurmerk van Beter Leven. Hoe meer sterren, hoe beter. Maar het hebben van het keurmerk is al de eerste stap in de goede richting.

Tip 3: Leer en onderzoek

Zie het eten van minder vlees niet als een last, maar als een manier om iets nieuws te leren. Experimenteer in de keuken, lees kookboeken, sluit je aan bij (online) groepen waar ervaringen worden gedeeld en vragen kunnen worden gesteld. En sta open voor nieuwe ingrediënten.

Wil je helemaal geen vlees meer eten of zelfs helemaal geen dierlijke producten meer gebruiken? Dan is er wel wat meer werk aan de winkel. Want zomaar stoppen met vlees eten terwijl de rest van je eetpatroon hetzelfde blijft, is niet slim. De tekorten die ontstaan in je lichaam (zoals eiwitten, ijzer, vitamine B1 en B12) zal je ergens moeten opvangen in je eetpatroon. Ga er over lezen, vraag ervaring aan vrienden en familie die met het eten van vlees zijn gestopt. En snuffel eens in dat geweldige assortiment aan veganistische en vegetarische kookboeken.

Tip 4: Maak het je makkelijk

Je kunt het verminderen van je vleesconsumptie zo moeilijk maken als je wilt. Daarmee wil ik zeggen dat je je het ook heel makkelijk kunt maken. Bijvoorbeeld door vleesvervangers te kopen. Het is een kwestie van uitproberen welke je lekker vindt. Wij vinden thuis niet alle vleesvervangers even lekker, maar gelukkig verschijnen er vaak weer nieuwe variaties. Nu hebben we een aantal gevonden die echt de structuur en smaak van vlees kan evenaren en we allemaal lekker vinden.

Nu zullen er mensen zijn die zich afvragen waarom je vlees wilt vervangen door een vleesvervanger. Antwoord: het gemak. Wie altijd een bepaalde kookstijl heeft gehad (pasta met gehakt, aardappels groente en vlees, stamppot met rookworst) heeft tijd nodig om van stijl te veranderen. Vleesvervangers zijn de eerste stap in de bewustwording. Langzaam aan zul je je steeds verder gaan verdiepen in een leefstijl met minder vlees.
Wil je helemaal voor het gemak gaan? Ga dan op zoek naar kant-en-klaar. Kijk eens naar de Veganbox. Zij leveren elke week een box vol veganistische ingrediënten, samen met de recepten. Handig voor wie de inspiratie ontbreekt voor gezonde en lekkere gerechten zonder vlees. Het mooie is dat er geen minimale afname is van het aantal boxen en dat je per week kunt opzeggen (of pauzeren). Super handig als je deze box een keer wilt proberen.

In mijn kalender vind je meer ideeën voor eten met minder vlees. Maar ook heel veel andere tips voor een duurzamer leven.
Gebruik de code Mindervlees en ontvang 25% korting.

Elke Dag Groener, 365 tips voor een duurzamer leven

Wat wil mijn hond vertellen?

door Leave a Comment

Nero staart me aan met zijn grote bruine ogen. We hebben net samen een eind gewandeld en hij heeft gegeten. Zachtjes piept hij. ‘Wat is er?’, vraag ik hem, tegen beter weten in, want ik heb een hond nog nooit horen antwoorden. Toch blijft de vraag me bij: Waarom staart hij me zo aan? Wat wil mijn hond? Ik besluit om het Jitske te vragen. In haar praktijk De Heemst geeft zij ‘spoorsupportsessies’ voor dieren, waarbij ze contact maakt met het dier en adviezen geeft aan de eigenaar. Manlief wuift de gedachten aan zoiets ‘wazig’ snel weg, maar ik wil het toch weten. Wat wil mijn hond vertellen?

Nero de Griek

Nero is een Griek. Oftewel, een Griekse zwerfhond die als puppy naar Nederland is gehaald voor een betere toekomst. In Griekenland zijn veel zwerfhonden, en hun leven op straat is allesbehalve veilig. Vaak worden ze vergiftigd en beschoten. Een nest puppies belandt al snel in vuilcontainers. Er zijn verschillende stichtingen in Griekenland waar zwerfhonden worden opgevangen. Zij verzorgen de dieren en zoeken nieuwe baasjes in het buitenland.

Van Nero’s eerste weken en maanden weet ik natuurlijk niet veel, wel was zijn eerste nieuwe baas in Nederland geen succes. Hij werd al snel weer teruggeplaatst in de opvang. Daar ontmoetten wij hem. Nero was bang voor alles en iedereen. In de auto onderweg naar zijn nieuwe huis piepte hij continu. Die angst bleef lange tijd: een auto aan de kant van de weg, een mannelijke wandelaar, kinderen op de fiets, hij moest er weinig van hebben. Gelukkig wende hij snel bij ons thuis en werd hij een heerlijk kroel en speelkameraadje. O ja, en waaks. Nero is nu 2 jaar bij ons en het gaat prima. Maar hij heeft zo zijn momenten dat ik graag zou willen weten wat er in zijn kopje omgaat. Waarom gaat hij zo voor me zitten staren. Waarom loopt hij soms piepend achter mee aan? Wat wil mijn hond vertellen?

De sessie

Jitske wil me graag helpen om Nero beter te begrijpen. Zij stemt af op dieren aan de hand van een foto. Ik zou hier (nuchtere Hollander die ik ben) lachend aan voorbij zijn gelopen, ware het niet dat ik Jitske ken en weet hoe zo mensen goed aanvoelt. Dat ze dat met dieren ook kan verbaast me dus niks.

Jitske vraagt me om een foto van Nero te sturen en kort te vertellen wat mijn probleem met hem is.  Een paar dagen later bellen we. Ze heeft contact gemaakt met Nero en heeft een eerste indruk gekregen van hem. Wat ze als eerste bij hem ervaart is “onrust”. Zij denkt dat hij baat zal hebben bij duidelijke leiding. Ze geeft gelijk het eerste advies: “Als hij voor je staat te piepen, probeert hij de leiding te nemen. Het kunnen volgen van een leider zal hem de zekerheid geven waar hij naar verlangt, dus als hij dat doet stuur hem dan naar zijn mand. Ook als je weet dat hij eigenlijk wil spelen, stuur je hem eerst in zijn mand en nodig je hem daarna uit om met je te spelen. Zo bepaal jij de agenda.”

Maar Jitske ontdekt nog iets veel belangrijkers: Nero voelt zich vaak alleen. “Hij mist een hondenmaatje”, vertelt ze. Om zich er gelijk achteraan te verontschuldigen: “Niet dat ik je gelijk een tweede hond wil aanpraten, maar misschien kun je wel voorzien in die behoefte van hem. Spelen met een andere hond is voor hem echt een uitlaatklep en in contact met andere honden kan hij zelfvertrouwen opbouwen.” Spelen met mensen is leuk, maar spelen met andere honden is veel leuker!

DierDier

Een nieuwe ervaring

Ik vind het verhaal van Jitske verhelderend en ik besluit om er direct aan te werken. Bij ons in de buurt is een hondenspeelplaats. Als we tijdens het wandelen langs de speelplaats komen, laat ik hem naar binnen gaan. Ik merk dat hij het fijn vindt. Soms is er een andere hond, soms zijn het er meer. Ze rennen achter elkaar aan, waarbij Nero vaak degene is die voorop loopt. Hij is helemaal enthousiast als hij een hond vindt die zijn snelheid kan bijhouden. Ik hoef niet bang te zijn dat hij daar een uur wil blijven spelen. Na een minuut of 10 is hij er klaar mee en kunnen we verder wandelen.

Thuis maak ik tijd om met hem te spelen. Wanneer ik met hem speel, heb ik alle aandacht voor hem, en niet half voor mijn telefoon. Ik merk dat hij na 5 minuten spelen er ook klaar mee is en zelf zijn kleed weer opzoekt.

Na het wandelen krijgt hij zijn eten. Als hij daarna naar me gaat zitten staren en zacht piepen, stuur ik hem naar zijn mand en zo weet hij ‘nu niet’. Zonder te dralen draait hij zich om en gaat hij liggen. Dat we elkaar nu beter begrijpen en ik hem kan geven wat hij nodig heeft, zoals duidelijkheid en volle aandacht, geeft ons allebei een hoop rust.

Jitske van der Spoel werkt vanuit haar praktijk De Heemst en geeft spoorsupportsessie aan mensen en dieren.

Lees ook:
Ontmoet Nero, onze nieuwe huisgenoot uit Griekenland

In de winter: braam en framboos planten

door Leave a Comment

Een eetbare tuin staat bovenaan mijn lijst. Het is natuurlijk onderdeel van zelfvoorzienend leven. Toen we ons huis kochten, stond er enkel een druif en een heel oude appelboom. Die laatste stond grandioos in de weg en sneuvelde al binnen een maand. Erg lekkere appeltjes waren het overigens niet. De druif heeft me tot nu toe nog niet teleurgesteld en elk jaar geniet ik van heerlijke druivensap. De afgelopen jaren heb ik ook verschillende frambozen, bramen en bessenstruiken gepland. Je hoeft niet lang te wachten tot ze vruchten geven. Dus ga aan de slag en zorg dat je nog deze maand een braam en framboos plant.

Framboos planten

We kennen de zomer en de herfstframboos. En zoals de namen het zeggen: de een geeft vruchten in de zomer, de ander in de herfst. Hou je van frambozen, plant dan beide soorten. Dan kun je van juli tot en met oktober genieten van een lekkere oogst.

Zowel de zomer- als de herfst framboos plant je in de winter, van november tot maart. Zet ze op een zonnige of halfschaduw plek in de tuin. Zorg voor een goede luchtige bodem. Dat doe je door een bodemverbeteraar door je grond te mengen. Dit stimuleert de groei. Plant de frambozen op minimaal 30 cm van elkaar.

Zodra de frambozenstruiken beginnen te groeien hebben ze een steun nodig. Zorg voor een klimrek waar je ze aan vast kunt maken.

Behalve het tijdstip van de oogst is er nog een belangrijk verschil tussen herfst- en zomerframbozen. Zomerframbozen groeien op scheuten van het jaar ervoor en herfstframbozen op scheuten die uitgelopen zijn in het voorjaar. Bij de snoei van zomerframbozen laat je daarom de jonge scheuten staan voor het volgend jaar en snoei je enkel de takken die framboos gedragen hebben weg. Bij herfstframbozen zullen de jonge scheuten vruchten dragen in het najaar op de top van de takken.

Tip: plant ook gele frambozen. Deze schijnen minder aantrekkelijk te zijn voor de vogels, omdat zij deze associëren met onrijpe besjes. Dan blijft er dus meer voor jou over.

Braam planten

Bramen plant je net als framboos in de winter. Zoek een beschutte, zonnige of licht beschaduwde plek. Meng de grond met een bodemverbeteraar om de bramenstruik een goede start te geven. Zorg ervoor dat bij het planten de wortels worden verspreid en aangedrukt.

Ook bij bramen is het verstandig om ze te leiden. Ze groeien hard, soms wel 5 meter per seizoen en voor je het weet liggen de takken over de grond. Maak een mooi klimrek waar ze zich aan vast kunnen houden. Dit kan simpel door twee palen in de grond op een afstand van zo’n 3 meter te slaan. Daartussen span je (ijzer) draad. De eerste draad op een halve meter hoogte, en daarna steeds om de 30 cm. Tot uiteindelijk een hoogte van zo’n 1,80. Bind de jonge takken in een waaiervorm aan de draden. Dus eerst omhoog en dan zijwaarts.

Bij bramen komen de vruchten aan de takken die in het jaar ervoor zijn gevormd. Dat betekent dat je alle takken waar vorig jaar bramen aan groeide, in de wintermaanden kunt wegsnoeien. En doe dat ook, want bramen hebben, dankzij hun sterke groeikracht de neiging om te woekeren. Op deze manier houd je ze in toom en zorg je steeds weer voor een grote opbrengst.

Wist je overigens  dat je van het blad van braam en framboos planten heerlijke thee kunt maken?

Afbeelding van Ieva Karklina via Pixabay

Zuurkool van rode kool en bloemkool: stappenplan fermenteren

door Leave a Comment

Dacht jij dat je zuurkool alleen van witte kool gemaakt kan worden? Fout. Alle soorten kool kan je hiervoor gebruiken. Zelfs rode kool en bloemkool. Het is een kwestie van fermenteren. Een stappenplan fermenteren vind je hier.

Wat is fermenteren?

Bij fermentatie worden schimmels, bacteriën en gisten aan het werk gezet. Klinkt niet lekker? Dan heb je zeker nog nooit yoghurt, wijn of zuurkool geproefd. Inderdaad, dat is gefermenteerd voedsel. De micro-organismen zorgen er tijdens het proces voor dat een product langer houdbaar wordt, van smaak verandert of beter verteerbaar wordt.

Fermenteren kan je zelf

Het lijkt rocket science, maar fermenteren is helemaal niet zo ingewikkeld. Er bestaan verschillende processen, onder andere met en zonder zuurstof. Ik beperk me op dit moment nog tot het fermenteren van groente. Vooral tijdens het oogstseizoen handig als ik met een overschot aan kolen of wortels zit. Fermenteren is dan een handige manier van bewaren.

Wat heb je nodig voor fermenteren

Fermenteren is dus niet ingewikkeld. Maar voor mij is het net zo belangrijk dat ik niet veel nodig heb om te kunnen starten met fermenteren. Het is heel puur. Behalve zeezout, water, groente en een steriele pot heb je niets extra’s nodig. O ja, een klein beetje geduld misschien.

Stappenplan fermenteren

  • Kies een stevige groente: wortel, rode biet, spruitjes of verschillende soorten kool.
  • Snijd de groente fijn.
  • Strooi er zeezout over: 2% van het gewicht aan groente. Meng goed door elkaar.
  • Doe de groente over in een gesteriliseerde pot. Kneus het een beetje door het aan te drukken. Doe er net zoveel water bij dat de groente onderstaat.
  • De groente heeft de neiging om boven het water uit te komen. Voorkom dit door een plastic zak gevuld met water er boven op te leggen. Eventueel boven op een blad van diezelfde groente (bijvoorbeeld een blad rode kool bovenop de fijngesneden rode kool). Of gebruik satestokjes, die je kruislings bovenop klemt.
  • Sluit de pot goed af en zet ‘m op een warme plek. Open elke dag de pot om lucht te laten ontsnappen. Na 3 of 4 dagen kun je proeven. Is de smaak goed, zet de pot dan in de koelkast. Hoe langer het fermentatieproces duurt, hoe sterker het gaat smaken.

Probeer de verschillende groente en ga lekker experimenteren. Ik ben benieuwd naar je resultaat. Mijn rode kool was na 2 weken goed op smaak. Het is een heerlijke bijgerecht geworden.

Meer weten over fermenteren en andere vormen van inmaken? Het boek van Instock cooking is een echte aanrader.

Wist je dat je je keukenafval ook kunt fermenteren en omzetten in plantenvoeding? Dat is de Bokashi methode.

Wil je weten hoe je biologisch én goedkoop kunt eten? Schrijf je in voor mijn nieuwsbrief en download gratis de checklist.



Vind de mooiste wandelroutes in Nederland

door Leave a Comment

We wandelen wat af in Nederland. Vooral nu tijdens de coronacrisis. Geen land met zoveel wandelroutes. En daar maak ik gretig gebruik van. Ik wandel regelmatig en heb al grote delen van Nederland ontdekt. Toch word ik altijd weer blij verrast tijdens een wandeling. Eigenlijk maakt het niet uit waar ik loop: door een stadje, op het platteland, over heuvels, elk landschap heeft z’n charmes. En elk seizoen is weer anders. Zo vind jij de mooiste wandelroutes in Nederland.

Bij jou in de buurt weet je waarschijnlijk wel de leuke paadjes. Maar wat als je een nieuw gebied wilt ontdekken? Wandelroutes liggen voor het oprapen.

Kies een leuke wandelroute

Er zijn natuurlijk prachtige wandelgidsen te koop. Ik hou van wandelroutes die ook achtergrondinformatie geven, waardoor ik leer over landschap en geschiedenis van een regio. En de voorpret om dat van te voren te lezen, en de route in me op te nemen, is al een genot.

Ook online zijn er voldoende manieren om aan mooie wandelroutes in Nederland te komen. Neem nu Drenthe (mijn eigen regio, dus ik weet dat het hier heel mooi is 😊). De website EindjeominDrenthe telt 50 wandelroutes met verschillende lengtes (en daarnaast ook fietsroutes). Ik heb ze nog niet allemaal gehad, maar het begint op te schieten.
Een andere aanrader zijn de wandelnetwerken. Bijna alle provincies hebben hun eigen wandelnetwerk. Een goede start is de pagina van de ANWB die, net als de netwerkfietsroutes, alle wandelnetwerken op een rijtje heeft staan. En daarnaast ook hun uitgestippelde routes hebben. Een landelijk overzicht van uitgestippelde routes vind je overigens ook bij Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer. Inspiratie genoeg dus.

Ga goed uitgerust op pad

Of het nu om 5 km gaat, of 25 kilometer, zorg ervoor dat je goed uitgerust op pad gaat. Dat betekent goede schoenen, kleding in laagjes (kan je makkelijk iets uit of aantrekken als de temperatuur verandert), een flesje water en je telefoon. De telefoon heeft iets toegevoegd aan het wandelen, maar ook iets afgepakt. Een beetje verdwalen in Nederland is nu praktisch onmogelijk. Overal is goed bereik en je telefoon vertelt je precies waar je staat. Aan de andere kant geeft het ook een gevoel van veiligheid, en kan je er een keer voor kiezen om af te wijken van de route. De weg naar huis/auto/fiets/trein vind je vanzelf weer.

Goede wandelsokken

Ik zou het bijna vergeten, maar goede sokken zijn ook essentieel. Want een mooie wandeling moet  niet worden verpest door pijnlijke voeten. De ervaring spreekt hier. Daarbij denk je natuurlijk eerst aan goed schoeisel, maar sokken zijn even belangrijk. De een houdt van dikke wandelsokken, de andere van dunne. Het belangrijkste is dat je voeten niet gaan transpireren en dat er geen wrijving ontstaat, want dat is het recept voor een goede blaar. Daarnaast is het wel zo prettig dat je voeten lekker warm blijven, vooral in de winter. Daarom draag ik altijd wandelsokken van bamboe. Die zijn superzacht en absorberen goed. Zelfs zomers zorgen ze niet voor zweetvoeten. En in de winter houden ze mijn voeten warm.  Ik loop op sokken van Koning Bamboe.

Ik hoop dat ik je heb weten te inspireren om de schoenen (en sokken) aan te trekken en de mooie wandelroutes in Nederland te ontdekken. Alleen, samen of met de hond. Het maakt niet uit. Geniet van de buitenlucht, geniet van de natuur en van de altijd veranderende omgeving.

Deze blog is voor een deel gesponsord. Ik werk alleen met gesponsorde blogs wanneer het product waarover ik schrijf, daadwerkelijk duurzaam is en het bedrijf dit kan verantwoorden.